اختلال «در خود ماندگی» در کودکان

اختلال درخودماندگی یا «اوتیسم»، یکی از وخیم‌ترین اختلالات روانشناختی کودکان است. بروز درخودماندگی بر اساس تحول نابهنجار یا نارسایی قابل توجه تعامل اجتماعی و ارتباطی جلب …

اختلال درخودماندگی یا «اوتیسم»، یکی از وخیم‌ترین اختلالات روانشناختی کودکان است. بروز درخودماندگی بر اساس تحول نابهنجار یا نارسایی قابل توجه تعامل اجتماعی و ارتباطی جلب توجه می‌کند. بعضی از کودکان درخود مانده از ابتدای تولد نابهنجارند و بوضوح نابهنجاری آنها مشخص است . اما در بعضی دیگر نابهنجاری‌ها بعد از یک سالگی و حتی دو سالگی آشکار می‌شوند. اما در هر صورت آغاز آن قبل از سن سه سالگی است. فراوانی این اختلال حدود ۲ تا ۵ مورد در ده هزار است و فراوانی آن در پسران ۴ تا ۵ برابر دختران است. مهمترین ویژگی‌های بالینی کودکان درخود مانده بدین قرار است:

-تنهایی گرایی یا اختلال در تعامل اجتماعی: این کودکان در رابطه با افراد مشکل دارند و حالت بی‌اعتنایی و بی توجهی نسبت به محیط و اطرافیان نشان می‌دهند. تنهایی گرایی این کودکان منجر به فاصله فیزیکی و هیجانی از دیگران می‌شود. کودک درخودمانده طوری رفتار می‌کند که انگار دیگران وجود ندارند. همچنین آداب و هنجارهای اجتماعی را در نظر نمی‌گیرد. رفتارهایش قالبی و تکراری است و به علائم رفتاری و غیرزبانی که همراه با گفتار هستند مثل حالت صورت و وضعیت بدن و ... توجهی نمی‌کند. لبخند اجتماعی که در کودکان بهنجار در سه ماهگی پدیدار می‌شود در این کودکان مشاهده نمی‌شود و «ترس از غریبه‌ها» که در کودکان عادی حدود هشت ماهگی پدیدار می‌شود، در آنها دیده نمی‌شود. آنها نسبت به بازی و برقراری ارتباط با کودکان دیگر نیز رغبتی نشان نمی‌دهند.

-یکسان خواستن محیط یا همان خواهی: کودکان درخودمانده به شدت در برابر تغییر مقاومت می‌کنند. آنها دوست دارند محیط اطرافشان یکسان باشد و همیشه در همان وضعیت باشند. پس در مقابل عوض کردن لباسشان یا کنار گذاشتن اسباب بازی که در دست دارند و یا تغییر عادات غذایی و غیره مقاومت می‌کنند و میل به رفتار تکراری دارند.

مشکلات زبانی: اختلال زبان شاید در بسیاری از موارد اولین شکایتی باشد که والدین کودکان اوتیسم را به مراکز درمانی می‌کشاند. بیان و فهم زبان در این کودکان به شدت دچار اختلال است. ناتوانی در به کار بردن ضمیرهای شخصی، تکرار یک کلمه یا معکوس کردن ضمیرها و مشکل در نامیدن اشیاء و به کار بردن کلمات انتزاعی و ... گفتار آنها را برای دیگران غیر قابل درک می‌کند. فهم و دریافت زبان هم در کودک درخودمانده دچار اشکال است و نمی تواند از دستورات ساده تبعیت کند.

ویژگی‌های شناختی: با وجود مشکلات زبانی که کودک درخودمانده در زمینه‌های کلامی دارد، اما کارآمدی آنها در آزمون‌های تجسم و حافظه فضایی بیشتر است. در برخی موارد استعداد نسبی در زمینه نقاشی و موسیقی در این کودکان به چشم می‌خورد.

برای درمان کودکان درخود مانده شیوه‌ها و برنامه‌های متعدد رفتار درمانی عمده ترین شیوه‌هایی هستند که به کار می روند و نتایج خوبی به دست داده اند.

نویسنده : آذر نادی

کارشناسی ارشد روانشناسی