ختم بارداری و

طبق آمارهای جهانی, سالیانه ۱۷۵ میلیون بارداری در سراسر دنیا ثبت می شود كه در حدود ۷۵ میلیون مورد آن ناخواسته است ۴۵ میلیون مورد از این بارداری های ناخواسته به سقط جنین می انجامد

طبق آمارهای جهانی، سالیانه ۱۷۵ میلیون بارداری در سراسر دنیا ثبت می‌شود كه در حدود ۷۵ میلیون مورد آن ناخواسته است. ۴۵ میلیون مورد از این بارداری‌های ناخواسته به سقط جنین می‌انجامد. در حدود نیمی از موارد بارداری‌های ناخواسته در امریكا روی می‌دهد كه تقریباً نیمی از آنها یعنی ۱۳ میلیون مورد در هر سال به سقط می‌انجامد.

براساس آخرین تحقیقات انجام‌شده در این كشور، ۳۵ درصد زنان تا پیش از رسیدن به ۴۵ سالگی دست‌كم یك بار سقط را تجربه می‌كنند. شیوع سقط در میان زنان ۱۵ تا ۱۹ سال، ۱۹ درصد؛ ۲۰ تا ۲۴ سال، ۳۳ درصد؛ و تا ۳۰ سال و بالاتر، ۲۵ درصد است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت كه میزان سقط در میان نوجوانان و جوانان در بالاترین رقم قرار دارد. همچنین بیشترین میزان سقط یعنی حدود ۸۸ درصد در سه‌ماههٔ اول بارداری رخ می‌دهد.

در حقیقت بیش از نیمی از موارد سقط در ۸ هفتهٔ اول بارداری تجربه می‌شود. میزان سقط جنین، از بعد از ۲۱ هفتگی، به كمتر از ۲ درصد می‌رسد. ارتباط آماری قابل توجهی نیز میان سطح تحصیلات زنان و شیوع سقط در آنان به‌دست آمده است. براساس یافته‌های سال ۲۰۰۰ میلادی، ۸۸ درصد از زنانی كه سقط را تجربه می‌كنند تحصیلات متوسطه دارند.

● زنانی كه سقط را انتخاب می‌كنند ...

در بسیاری از كشورها، زنان برای سقط با هیچ‌گونه منع قانونی مواجه نیستند.

نمی‌توان سقط جنین را شیوه‌ای برای كنترل جمعیت و تنظیم خانواده دانست كه از سوی زنان اعمال می‌شود. نیمی از زنانی كه سابقهٔ سقط داشته‌اند هنگام وقوع بارداری از وسایل جلوگیری از بارداری استفاده كرده‌اند. برخی از زوج‌ها متناوباً از این وسایل استفاده كرده‌اند و برخی گه‌گاه آن را فراموش كرده‌اند.

به هر شكل، تقریباً هیچ‌یك از روش‌های جلوگیری از بارداری صددرصد و قطعی از باردار شدن جلوگیری نمی‌كنند و همیشه احتمال شكست در جلوگیری وجود دارد. اگر سقط تنها به‌عنوان شیوه‌ای برای تنظیم خانواده به‌ كار می‌رفت، زنان در سال حداقل دو یا سه مرتبه بارداری را تجربه می‌كردند كه این رقم به ۳۰ مورد بارداری در طول عمر هر زن می‌رسد.

تصمیم‌گیری برای اقدام به سقط هرگز آسان نیست. فقر و برخوردار نبودن از حمایت‌های خانوادگی از مهم‌ترین عوامل این تصمیم‌گیری هستند.

امروزه در حدود ۶۶ درصد از زوج‌های غربی سن مناسب برای بچه‌دار شدن را زمانی می‌دانند كه از نظر عاطفی و مالی آمادگی پرورش و تربیت یك فرزند جدید را داشته باشد. گروهی دیگر از زنان به‌ سبب مشكلات و بیماری‌های شدید جسمی و احتمال تولد فرزند ناهنجار اقدام به چنین تصمیم‌گیری می‌كنند. همچنین، سالانه در حدود ۱۳ هزار زن به‌دنبال تجاوز و سوءاستفاده‌های جنسی جنین خود را سقط می‌كنند.

گاه زنان به‌اجبار شخص یا اشخاصی اقدام به سقط جنین می‌كنند. برخی از زنان مدعی هستند كه فشارهای همسر یا والدینشان یكی از دلایل اصلی برای این انتخاب است، اما تنها یك درصد این را مهم‌ترین عامل می‌دانند.

زنان به‌سادگی سقط خود را فراموش نمی‌كنند. تحقیقات نشان داده است زنانی كه به‌دلیل بیماری شدید خود ناچار به سقط جنین شده‌اند تا مدت‌های مدیدی احساس گناه كرده‌اند. همچون سایر موارد فقدان یكی از اعضای خانواده، سقط ممكن است به یك اختلال روانی نظیر افسردگی منجر شود.

● روش‌های سقط جنین

سقط به ‌معنای ختم حاملگی است، قبل از اینكه جنین قدرت زنده ماندن در محیط خارج از رحم را داشته باشد. سقط به دو دسته ی عمده تقسیم می‌شود: سقط خودبه‌خودی (spontaneous abortion) و سقط القا‌شده (induced abortion). سقط القا‌شده خود شامل دو گروه است: سقط تراپوتیك (درمانی) كه عبارت ‌است از ختم حاملگی به منظور حفظ سلامت مادر، و سقط الكتیو (انتخابی) كه قطع حاملگی بنا به خواست مادر است.

۱) سقط دارویی با استفاده از آنتی‌پروژسترون‌ها

در سقط دارویی، دو گروه دارویی برای پایان دادن به بارداری استفاده می‌شود. گروه اول اتصال محصولات بارداری به رحم را تضعیف می‌كند، و گروه دوم چند روز بعد از مصرف داروهای گروه اول خورده می‌شود یا درون واژن گذاشته می‌شود. این داروها با ایجاد انقباضات شدید رحمی باعث خونریزی و ختم بارداری می‌شوند. خونریزی ایجاد‌شده به‌دنبال سقط دارویی معمولاً ۹ تا ۱۶ روز ادامه دارد. گاه علائمی نظیر تهوع، استفراغ، اسهال، تب و لرز و خستگی شدید طی این مدت در بیمار ظاهر می‌شود كه خودبه‌خود از بین می‌رود. پس از سپری شدن این زمان، معاینه و بررسی‌های كامل لازم است تا اطمینان حاصل شود كه سقط كامل صورت گرفته است. در تعداد بسیار كمی از زنان، روش سقط دارویی به سقط نمی‌انجامد و نیاز به انجام اقدامات دیگری است. در موارد نادری نیز به علت خونریزی بسیار شدید خون تزریق می‌شود.

۲) سقط جراحی

در ۱۲ هفتهٔ اول بارداری، سقط جراحی معمولاً به شیوه‌ای با عنوان ساكشن‌كورتاژ یا آسپیراسیون مكشی (vacuum aspiration) انجام می‌شود. در این روش، گردن رحم به‌آرامی باز می‌شود و محصولات بارداری با یك لوله كوچك مخصوص مكش خارج می‌شوند. در طول این عمل، كه ۵ تا ۱۵ دقیقه طول می‌كشد، و پس از آن، فرد دچار انقباضات شدید و خونریزی مشابه یك قاعدگی طبیعی خواهد شد. برای بی‌درد كردن فرد در هنگام سقط جراحی، از انواع داروهای بی‌حسی یا بیهوشی استفاده می‌كنند.

اما اگر سن بارداری بیش از ۱۴ هفته باشد، سقط به شیوه‌ای با نام D & E (Dilation & Evacuation) انجام می‌شود. در این روش، برای باز شدن دهانهٔ رحم به زمان بیشتری نیاز است و از وسیلهٔ دیگری نیز همراه با دستگاه مكش استفاده می‌شود.

در روش آسپیراسیون مكشی، رحم سریعاً خالی می‌شود و خونریزی اندك است. احتمال پارگی رحم در این روش یك درصد و خطر عفونت كمتر از یك درصد است. در روش دوم، خونریزی شدیدتر است و احتمال آسیب رسیدن به رحم و ایجاد چسبندگی‌ بیشتر است.

۳) تزریق داخل آمنیونی

این روش برای سقط در سه‌ماهه ی دوم بارداری به‌‌كار می‌رود. با سرنگ مخصوص، مایع آمنیون را، كه جنین درون آن شناور است، خارج و ۲۰۰ سی‌سی محلول سرم نمكی به داخل كیسه ی محتوی جنین تزریق می‌كنند. پس از گذشت ۴۸ ساعت از تزریق، در پی زایمان، بچه از رحم خارج می‌شود. برای این منظور، گاه از اوره و گاه از پروستاگلندین‌ها استفاده می‌شود. شایع‌ترین عارضه ی سقط به این روش باقی ماندن جفت است. احتمال خونریزی و عفونت رحمی نیز در این روش زیاد است.

۴) خارج كردن رحم و جنین از داخل شكم زن (هیستركتومی)

در این روش احتمال بارداری مجدد و نیاز به سقط به‌طوركلی از میان می‌رود.

● سقط‌های دیرهنگام

هرچه سن بارداری در زن بیشتر باشد، احتمال بروز خطر و عوارض به‌دنبال سقط افزایش می‌یابد. بنابراین درصورتی‌كه پزشك شما سقط را برای ختم بارداری توصیه می‌كند، باید از تأخیرهای غیرضروری اجتناب كنید. به‌طوركلی، ۸۸ درصد از تمام موارد سقط در امریكا طی ۱۲ هفتهٔ اول بعد از آخرین تجربه ی قاعدگی رخ می‌دهد.

برخی از زنان تا زمانی كه بارداری به‌نحو محسوسی پیشرفت نكرده است از وقوع آن مطلع نمی‌شوند. از جمله دلایل مطرح آگاه نشدن آنها از بارداری خود عبارت است از:

۱) این زنان دوره‌های نامنظم قاعدگی را تجربه می‌كنند. گاه ابتلا به برخی بیماری‌ها، فعالیت‌های شدید ورزشی و مصرف داروها قاعدگی‌های نامنظم ایجاد می‌كند.

۲) برخی از این زنان علت تأخیر در قاعدگی خود را شروع یائسگی قلمداد می‌كنند.

۳) زنانی كه به‌طور طبیعی قاعدگی‌های خفیفی را تجربه می‌كنند، لكه‌بینی اوایل بارداری را با قاعدگی خود به اشتباه می‌گیرند.

۴) گروهی از زنان به ‌علت استفاده از داروهای خاص یا شیردهی، باروری خود را نامحتمل می‌دانند.

۵) گاه بارداری در هفته‌های اول توسط كادر پزشكی تشخیص داده نمی‌شود.

● عوارض سقط

همان‌طور كه پیش‌تر ذكر شد، سقط در سه‌ماهه ی اول كمترین عوارض را دارد. اما به‌طوركلی عوارض سقط بسته به ‌نوع روش انتخاب‌شده متفاوت است. شایع‌ترین عارضه ی داروهایی كه از خانوادهٔ پروستاگلندین‌ها هستند اسهال است. تهوع، استفراغ، دل‌پیچه (كرامپ‌های شكمی) و تب از دیگر عوارض مصرف این داروهاست. در برخی از زنانی كه از روش سقط دارویی استفاده می‌كنند سقط كامل صورت نمی‌گیرد و نیاز به استفاده از روش‌های دیگر نظیر كورتاژ است. عفونت، خونریزی‌های شدید، سقط ناقص، پارگی و آسیب رحم یا دهانهٔ آن، و ادامهٔ بارداری از جمله عوارض سقط جراحی است. كودكان حاصل از این قبیل بارداری‌ها معمولاً به ناهنجاری‌های مادرزادی و عقب‌ماندگی ذهنی مبتلا خواهند شد.