اقتصاد سیاسی گسترش شهر تهران

حسام مناهجی

دلایل گسترش شهر تهران به روستاهای حاشیه شهر از دیدگاه اقتصاد سیاسی را در «منطق سرمایه یعنی تمرکز سرمایه در شهر تهران»، «شکل گیری انباشت سرمایه از دوران رضاخان به بعد»، «ادغام اقتصاد ایران به عنوان یک اقتصاد تک محصولی در تقسیم کار بین‌المللی»، «اصلاحات ارضی»، و در دو دهه اخیر «اجرای سیاست‌های تعدیل ساختاری دولت و فروش تراکم و درآمدزایی شهرداری از عوارض ساخت و ساز» و به تبع آن افزایش شدید هزینه زندگی در خود شهر تهران دانست. در فایل پیوست در رابطه با این موارد به تفصیل شرح داده شده است:

تا قبل از دوره رضاخانی روستا همانند یک سلول حیاتی در داخل نظام اجتماعی- اقتصادی کشور عمل می‌کرد. زیرا نه تنها عمده‌ترین تولید کشور (کشاورزی) در درون جوامع روستایی متمرکز بود، بلکه تولید بیش از 90 درصد محصول ناخالص ملی و به‌کارگیری بیش از 85 درصد از نیروی قادر به کار در درون روستاها، این مناطق را به مراکز حیات اقتصادی کشور تبدیل کرده بود. اما با شروع اقدامات اقتصادی، اجتماعی دولت در این دوره مبانی تحولات شهر و روستا نیز در همین دوره ساخته و پرداخته شد. در واقع این دوره ساختار سنتی کشور را تا اندازه‌ای متحول ساخت و ساختار جدیدی را در عین وابستگی به امپریالیسم جهانی پی‌ریزی نمود.

رضاخان با «تجدد آمرانه» خود زمینه‌های شکل‌گیری انباشت سرمایه را در ایران فراهم می‌آورد. او نخستین پادشاه ایران است که سلطنت را در راستای حرکت در مسیر «پیشرفت» به معنای تلقی سرمایه‌دارانه از توسعه به کار می‌گیرد.

ادامه در فایل پیوست.

ایمیل نویسنده:

[e-mail]

 

صفحه نویسنده در انسان‌شناسی و فرهنگ:

http://www.anthropology.ir/node/23869

 

 

پیوست	اندازه
24840.pdf	81.49 KB