نگاهی به بنای استون هنج

دوایر سنگی استون‌هنج (Stonehenge) یكی از عجایب جهان باستان و از مشهورترین محوطه‌های باستانی امروز جهان است كه از سال ۱۹۸۶ در فهرست میراث جهانی یونسكو ثبت شده است. قدمت این محوطه باستانی كه در دشت سالزبری در ویلتشایر انگلستان واقع شده است، به عصر نوسنگی و عصر مفرغ برمی‌گردد. استون‌هنج از دو دایره‌سنگی متحد‌المركز تشكیل شده است كه ارتفاع سنگ‌های دایره درونی آن به ۶ متر و وزن‌شان به حدود ۵۰ تن می‌رسد. به عقیده كارشناسان، استون‌هنج در چند مرحله و در یك دوره زمانی هزارساله، از ۳ هزار تا ۲ هزار سال پیش از میلاد مسیح، ساخته شده است.

نمایی هوایی از استون هنج

ساخت استون هنج

چه کسی می‌داند که استون هنج دقیقاً چگونه ساخته شده‌است؟ سنگ‌هایی بزرگی، که تا ۵۰ تن وزن داشتند روی غلطک‌ها به وسیلهٔ گروهی از مردان، کشیده شده وبه محل آورده می‌شدند. وقتی سنگ‌ها به محل می‌رسیدند، با استفاده از طناب و در صورت لزوم با ایجاد سراشیبی خاکی، آن‌ها را در حالت ایستاده قرار می‌دادند.

بیشتر بناهای بزرگ برای دنیای امروزی یک معما هستند. دانشمندان و باستان شناسان در سراسر اعصار سعی در یافتن اسرار ساخت این بناها کرده‌اند. برای آنها یک کار بسیار مشکل بود که بتوانند این سنگ‌های بزرگ را طوری در کنار هم قرار دهند که دارای یک شکوه عظیم شود.

این بناها می‌توانستند به عنوان محل سکونت، معابد، مقابر و یا حتی تقویم‌های بزرگ در فضای باز مورد استفاده قرار گیرند. مردم می‌توانستند با دنبال کردن حرکت اجرام آسمانی، دربارهٔ فصل‌های سال چیزهایی یاد بگیرند. مردم دانشمند اولیه به مقدار زیادی برای درو کردن محصولات و غذای خود به فصول سال متکی بودند. آنها فصل‌ها را به‌وسیلهٔ مراسم و تشریفات مذهبی جشن می‌گرفتند. احتمال اینکه این مناطق و نواحی حکم مقدس برای مردم داشته‌است، بسیار زیاد است.

مراسم شروع تابستان در استون هنج

اسرار آشکار شده استون هنج

از ویژگی‌های این اثر تاریخی می‌توان به ارتباط با پدیده‌های آسمانی از چرخه ماه (هلال تا بدر) تا سیکل پیچیده خسوف و کسوف اشاره کرد.

این ایده که استون هنج یک رصدخانه نجومی پیچیده است در میان عامه مردم پذیرفته شده اما باستان‌شناسان معتقدندکه هنوز ابعاد ناشناخته‌ای در این بنا نهفته است. حتی اگر چنین باشد، اهمیت نجومی بنا در تعیین هم‌ترازی هرگز جای تردید نخواهد داشت. سال ۱۹۷۹ در حفاری‌های انجام شده در نزدیکی هیل استون سنگ دیگری کشف شد که قابلیت تنظیم پرتوهای نور را در ۵ هزار سال پیش داشته است.

به نظر می‌رسد حتی استون هنج اولیه که فقط یک خندق مدوربه قطر ۱۰۰ متر و یک راه‌آب بوده، در بررسی برخی از پدیده‌های آسمانی کاربرد داشته است. اما چطور؟ یکی از کاربردهای آن در برگزاری مراسم مذهبی بوده است. اما در سال ۱۹۹۵ وب ‌شناس بریتانیایی، دکتر دونکن استیل نظریه‌ای متفاوت ارائه کرد: اساسا استون هنج به منظور پیش‌بینی فجایع کیهانی ساخته شده است.

تصویر شبیه سازی شده از استون هنج اولیه

باز هم نظریه‌های متعددی در این زمینه وجود دارد. برخی از محققان بر این باورند که نشانه‌هایی از وجود سایر فرهنگ‌ها در همان زمان و در اطراف استون هنج وجود دارد. 

دکتر ترنس میدن از دانشگاه آکسفورد می‌گوید: «کشاورزان دوره نوسنگی به مادر زمین و پدر آسمان اعتقاد داشته‌اند. بنابراین سنگ‌های چیده شده در استون هنج تشکیل‌دهنده معبدی با سقف آسمان بوده که به طور ضمنی به پرستش مادر زمین نیز اختصاص یافته است.» 

براساس یافته‌های دکتر میدن، سنگ‌های بزرگ سارسن تریلیتون در میان استون هنج ساختاری رحم مانند را تشکیل می‌دهد که در آغاز تابستان از اهمیت خاصی برخوردار است. دکتر میدن می‌افزاید: «فقط نور صبحگاه آغاز تابستان است که به درون طاق این ساختار نفوذ می‌کند. این اتفاق می‌تواند نمادی از یک پیوند افسانه‌ای میان پدر آسمان و مادر زمین باشد.»

نمایی امروزی از استون هنج 

استون‌هنج و وب ‌شناسی در جهان باستان

نخستین مطالعات علمی در "استون‌هنج" در سال ۱۷۴۰ میلادی توسط ویلیام استاكرلی صورت گرفت. "استاكرلی" نخستین نقشه دقیق از استون‌هنج را تهیه كرد و با مطالعه این نقشه متوجه ارتباط احتمالی این بنا و حركت خورشید و ستارگان شد. "استون‌هنج" در جهت شمال‌شرقی ـ جنوب‌غربی ساخته شده است و احتمالاً سازندگان آن هنگام ساخت آن قصد پیش‌بینی نقاط اعتدال بهاری و پاییزی (زمانی كه طول روز شب با یكدیگر یكسان می‌شود) و نقاط انقلاب تابستانی و زمستانی (بلندترین روز و بلندترین شب سال) را داشته‌اند. بنا بر مطالعات انجام شده در "استون‌هنج"، در نقطه انقلاب تابستانی، یعنی روز ۲۱ ژوئن، خورشید از شمالی‌ترین بخش دایره بیرونی طلوع می‌كند و نخستین اشعه‌های آن درست از میان نعل اسب درونی رد می‌شود. به گفته كارشناسان، بسیار بعید است كه چنین چیزی صرفاً بر اثر تصادف به وجود آمده باشد.

مراسم محلی برای آغاز بهار در استون هنج

کلام آخر

جالب است بدانیم که هنوز مردمان محلی روز اول بهار و تابستان به استون هنج می‌آیند و مراسم سال نو  و تابستان را همانند ایرانیان اما با مراسم مخصوص خود جشن می‌گیرند. بنابراین اگر عید نوروز یا اول تابستان در انگلستان بودید حتما به استون هنج سری بزنید.

گروه گردشگری وب