تکثیر کاج مطبق آپارتمانی با قلمه زدن

کاج مطبق چیست؟

کاج مطبق (norfolk island pine) گیاهی سوزنی برگ، در دسته گل‌های آپارتمانی و از خانواده آراکرییاسه (Araucaria) با شاخه‌‌های مطبق. نام این گیاه از جزیره نور فولک استرالیا که زادگاه آن است گرفته شده. رشد این گیاه در محیط طبیعی زیاد ولی در آپارتمان کند‌تر صورت می‌گیرد. حداکثر طول این گیاه به 150 سانتیمتر می‌رسد. این گیاه احتیاج شدیدی به اکسیژن داشته و درجه حرارت بالا را نمی‌تواند تحمل ‌کند. گیاهانی که از طریق کاشت بذر بدست آمده‌اند شاخه‌هایی بیمار و نامنظم تولید می‌نمایند و بهتر است برای تکثیر کاج مطبق از قلمه‌های جوانه‌های انتهایی استفاده گردد.

تکثیر کاج مطبق آپارتمانی به روش قلمه زنی

معمولا کاج‌های مطبق به دو روش قلمه زدن و با استفاده از بذر گیاه تکثیر می‌یابند. با توجه به این‌که ریشه گرفتن از قلمه کار بسیار مشکلی است دانستن نکات لازم مربوط به قلمه زنی منجر به گرفتن نتیجه مطلوب و قلمه‌ای با ریشه مناسب خواهد شد.

عوامل موثر در قلمه زنی موفق

• زمان برداشت قلمه
• سن گیاه
• شرایط محیطی
• رعایت نکات بهداشتی و … 

نحوه قلمه گیری از کاج مطبق

انتخاب بهترین ساقه برای قلمه گیری: در ابتدا قلمه باید از انتهای ساقه‌های جوان گیاه انتخاب شود. ساقه‌‌هایی که معمولا حداکثر یک سال از عمر آن‌ها گذشته است بهترین ساقه‌ها برای تکثیر کاج مطبق و قلمه‌گیری آن است. دلیل انتخاب ساقه از انتهای کاج مطبق این است که اگر از قسمت دیگر گیاه قلمه جدا شود گیاه حاصل به‌صورت کج رشد خواهد کرد. البته برای کاج‌های مطبق خانگی قطع کردن انتهای گیاه ظاهر آن را خراب می‌کند. 

اندازه ساقه و زمان مناسب: اندازه ساقه بریده شده مورد نیاز می‌بایست چیزی در حدود 15 الی 20 سانتیمتر تهیه شود تا گیاهی با تنه صاف و مستقیم حاصل شود. زمان مناسب برای قلمه گیری کاج مطبق فصل تابستان است.

خاک مناسب: پس از برش دادن ساقه انتهای آن را (حدود 3 سانتیمتر) برای چند دقیقه در پودرهای هورمونی ریشه زایی مانند اسید ایندول بوتریک قرار دهید. سپس قلمه را در کمپوست مخصوص قلمه کاشته و همواره مرطوب نگه دارید. معمولا بستر خاک مناسب برای قلمه و تکثیر کاج مطبق شامل مخلوطی از پرلایت با خاک برگ است. 

دما: دمای مناسب محیط هنگام قلمه زنی و کاشت بهتر است در حدود 18 الی 20 درجه سانتیگراد انتخاب شود. رطوبت نقش موثری در رشد و ریشه‌دار شدن قلمه‌ها دارد. به همین دلیل می‌توان  پلاستیک شفافی بر روی قلمه‌ها کشید که البته برای انجام عمل تهویه هوا که برای جلوگیری از شیوع بیماریهای قارچی نیز مهم است می توان بر روی پلاستیک چند عدد سوراخ کوچک ایجاد کرد. ریشه دار شدن در قلمه و تکثیر کاج مطبق مهمترین اصل در تکثیر آن بدین روش است. بنابراین می‌توان از سیستم پاگرما در بستر خاک با دمای 25 درجه سانتیگراد استفاده کرد. استفاده از این سیستم شانس ریشه‌دار شدن قلمه را بسیار افزایش می‌دهد. در سیستم‌های گلخانه استفاده از پاگرما مرسوم و قابل انجام است ولی ایجاد این سیستم در خانه کار دشواری است.

نکات لازم در زمان قلمه گیری

1. بهتر است برگ‌های سوزنی شکل موجود در انتهای ساقه از آن جدا شود. این عمل علاوه بر اینکه کمک می کند تا قلمه ها را راحت تر در بستر قرار گرفته و مستقر شوند، به دلیل ایجاد زخمی کوچک بر روی پوسته قلمه، به ریشه زایی آن نیز می تواند کمک کند.
2. خراشیدن سطحی انتهای قلمه در بعضی از گیاهان موجب تحریک رشد ریشه‌های جدید از قسمت خراش خورده می‌شود ولی باید توجه داشت که این زخم‌ها بایستی سطحی زده شوند. اگر این خراش‌ها عمق ساقه را هدف قرار دهند نتیجه کاملا عکس خواهد گردید و در نهایت منجر به از بین رفتن و پوسیدن قلمه خواهد شد. 
3. پس از رشد ریشه‌ها بایستی آن‌ها را به محیط پر نورتری منتقل کرده و در خاک مناسب قرار داد.
4. اگر تمامی شرایط محیطی مناسب باشد قلمه ها ظرف مدت 6-4 هفته ریشه خواهند داد.

نگه‌داری پس از تکثیر کاج مطبق

• در تابستان از تابش نور مستقیم آفتاب به کاج مطبق جلوگیری کنید.
• حداقل درجه حرارت مطلوب برای کاج مطبق در زمستان 5 درجه سانتیگراد و حداکثر آن در تابستان 16 درجه سانتیگراد می‌باشد
• در تابستان هفته‌ای دوبار و در زمستان هر هفت تا ده روز یک‌بار آبیاری کافی است.
• این گیاه هفته‌ای یک‌بار در زمستان و هفته‌ای دوبار در تابستان احتیاج به غبار پاشی با اسپری دارد.
• با شروع فصل رشد (بهار و تابستان) جهت تغذیه مصنوعی از کود محلول در آب استفاده کنید.
• خاک مورد نیاز این گیاه کمپوست سبک است
• قبل از اینکه ارتفاع گیاه به یک متر برسد هر سال گلدان آن را با یک گلدان بزرگ‌تر تعویض نمایید
• هرگز از مواد براق کننده شیمیایی استفاده نکنید.

گروه گیاهان وب