نگاهی به آثار سعدی شیرازی آراستگی جان

سعدی می گوید:
تن آدمی شریف است به جان آدمیت
نه همین لباس زیباست نشان آدمیت
اگر آدمی به چشم است و دهان و گوش و بینی
چه میان نقش دیوار و میان آدمیت
جوانمردی و لطف است آدمیت
همین نقش هیولایی مپندار...
چو انسان را نباشد فضل و احسان
چه فرق از آدمی تا نقش دیوار
انسان بودن، به اخلاق و صفات پسندیده است و اگر انسانیت انسان، تنها به اعضای داخلی باشد، تفاوتی با تصویر بی جان نخواهد داشت.
خیلی ها کمبود درون را با جلوه های بیرون جبران می کنند، و آلایش درون را با آرایش ظاهر می پوشانند، همین، سبب فریب خوردن و فریب دادن دیگران می شود، چون بسیاری از مردم از پنجره ظاهر به درون نگاه می کنند و قضاوتشان درباره محتوا از این طریق و براساس وضع ظاهر است و این گاهی بسیار خطرناک و زیانبار است.
کم نیستند که در خرید خانه، فریب نمای آن را می خورند و از زیر بنا و اساس و مصالح و استحکام و.... غافل می شوند و همچنین افرادی که در ازدواج، گول زیبایی چهره را می خورند و از زشتی و خلق و خوی طرف غفلت می کنند. حتی بدتر آنکه چهره آرایی و گریم و آرایش زشتی ظاهر را می پوشاند و عجوزه ای را به جای دوشیزه بر می گزیند و کم نیستند آنان که جلد و شکل و نقاشی و نام یک کتاب دلشان را می رباید و از محتوا و مفاهیم کتاب غافل می شوند.
به هر حال از نظر سعدی ارزش به درون است نه به برون، به محتوا است نه به شکل، به باطن و حقیقت است، نه به ظاهر و نمود. کسی که فقر شخصیت دارد به ظاهرسازی و ظاهر آرایی و دکورسازی قیافه و سر و صورت می پردازد و به پوشیدن لباس و پیراهن و کفش و مانتوی خاصی روی می کند که توجه ها را جلب می کند، نوعی آرایش می کند تا برگردند و به او نگاه کنند.
او چیزی کم دارد که با توجه دیگران جبران می شود؟ او از نگاه دیگران چه چیزی به دست می آورد؟... هیچ، واقعا هیچ، فقط پـر کردن خلأ شخصیت و اندکی لذت خیالی و موهوم و گرنه آنکه از نظر ارزش و فرهنگ و شخصیت غنی است چه احتیاجی به جلب توجه دیگران دارد، آن هم به کمک لباس و چهره؟
چرا غنای روح سبب جلب توجه ها نشود؟
چرا زیبایی اخلاق عامل جذب دیگران نگردد؟
جاذبه معنوی که ماندگارتر و زیباتر از جاذبه قیافه و لباس است، مردم لباس می پوشند تا آراسته شوند.
«آراستگی جان» به چیست؟
جامه برای حفظ اندام و جسم از سرما و گرما و آفات و امراض است. جامه روح چیست؟
قرآن کریم، گاهی پرهیز گاری را هم، جامه می گوید.
تعبیر «لباس التقوی» اشاره به همین «جان جامه» روح دارد. اگر آن نبود از آراستگی لباس و ظاهر چه سود؟
پروین اعتصامی می گوید: «ای بس آلوده، که پاکیزه ردایی دارد»
اگر جان خویش را با جامه پاکی بیاراییم، اگر صداقت و ایثار را، تواضع و خیرخواهی را، معنویت و نیکی و ادب و حسن خلق را، لباس روح خویش بسازیم، اگر به آرایش جان بپردازیم، اگر زشتی ها را از اندام روح بزداییم، اگر جلوه را در باطن پدید آوریم نه چهره، اگر جاذبه را در اخلاق قرار دهیم نه در اطوار، اگر دیگران را مفتون خوبی های خود سازیم نه قیافه و ظاهر و لباس، در این صورت روحمان زیبا خواهد بود و جانمان جذاب.

مصطفی اذانی

منبع : روزنامه کیهان