نوع انگیزه

بعضی مواقع لغت «انگیزه» بیش از حد بکار می رود و شخصیت مربی بطرق مختلف در بازیکنان تیم تأثیر می گذارد و باصطلاح ایجاد انگیزه می کند. این به طرز فکر و شخصیت اجتماعی مربی بستگی دارد.
● کسب انگیزه
چنین به نظر می رسد که صحبت آرام و هدفدار روز قبل از مسابقه، برای اجتناب از تنش و اضطراب بازیکنان ، بسیار مفید است. ۲۰ دقیقه صحبت قبل از بازی کافیست و با تأکید بر نقاط قوت بازیکنان ، اعتماد به نفس و روحیه آنها تقویت می شود. در صورت لزوم از انتقاد ملایم مضایقه نشود. بطور کلی مربی بایستی حدفاصل بین انگیزه دادن و افراط در آن را رعایت کند.
● فیفا و روان شناسی مربی
شناخت روان شناسی ، از دروس بسیار لازمی است که فیفا یکی از آموزشهای واجب و مهم برای مربیان می داند. زیرا مربیان مرتباً با فوتبالیستهای بسیار جوانی سروکار داشته و می بایست با آنها حتی زندگی کوتاه مدتی را داشته باشند تا مشکلات و ناراحتی ها و یا دلایل خوشحالی و شادابی بازیکنان خود را بداننند و بتوانند هماهنگی لازم در سطح سازمان تیم خود بوجود آورند.
● نقش هوش منطقی «IQ» و هوش عاطفی (E.Q) در موفقیت افراد و سازمان فوتبال
در جوامع پیشرفته علمی برخی از پژوهندگان بموازات پیشرفتهای علمی درباره بهره هوشی «IQ» نسبت به بهره عاطفی « E.Q » تحقیقات وسیعی را انجام داده اند.
در این پژوهش ها با استناد بسیاری از مقاله های بین المللی فاکتور (E.Q) را در موفقیت های افراد به میزان ۸۰ درصد و فاکتور بهره هوش منطقی را به میزان ۲۰ درصد مؤثر دانسته اند. آنها معتقد هستند که بهره عاطفی « E.Q » معیار واقعی تری را برای سنجش میزان هوش انسانها بیان می نماید. به عبارتی دیگر هوش احساسی- عاطفی (E.Q) در تمام زمینه های شخصی ، شغلی ، اجتماعی ، ورزشی و غیره تعیین کننده عامل بسیار مهم موفقیت و کامیابی انسانهاست.
گرچه عقل و هوش منطقی یا (IQ) به قدرت استدلال کمک می کند اما باید اطمینان داشته باشیم که توانائی های پیش بینی و پیامدهای تصمیم گیریها تنها از عامل (E.Q) برخوردار است. زیرا افرادیکه در پیش بینی ها بر قدرت استدلال تکیه می نمایند، همواره تصمیمات اشتباه را تکرار کرده و در زندگی دچار شکست پی در پی می شوند و یا از روابط عاطفی غافل می مانند.
به همین دلیل است که مدیران و مربیانی که با تجربه بیشتر و با احساس عاطفی، بازیکنان و ورزشکاران تیم خود را با معیارهای « E.Q» انتخاب می نمایند، از پایداری و موفقیت بیشتری برخوردار بوده و همیشه تدابیری می اندیشند که بازیکنان را با میل و رغبت فردی، تشویق به تلاش بیشتر نمایند، تا در نتیجه از میدان پیروز موفق خارج شوند.
● روان شناسی در ورزش
▪ آرامش ذهنی :
آرامش ذهنی در مقابل استرس یا فشار روحی قرار دارد. استرس یا فشار روحی ممکن است در اثر خستگی، هیجانات بالا، پراکندگی یا هجوم افکار منفی رخ دهد.
عوامل استرس زا بطور عمده به دو بخش بیرونی یا محیطی و درونی یا شناختی تقسیم می گردد.
عوامل محیطی می تواند شامل و سرو صدای زیاد یا آلودگی صوتی، کار یکنواخت و مدوام و یا بطور مثال در ورزش، رفتار تماشاچیان موافق و مخالف یا تمرینات پیوسته و سنگین و برنامه ریزی نامتناسب تمرینی باشد.
جهت مقابله با عوامل محیطی لازمست تا حد ممکن آنها را کنترل نمود. مربیانی که فکر می کنند با تمرینات فشرده و یکنواخت قادرند ورزشکاران خود را به سطح بالایی از کارایی برسانند، بیشتر سبب افت نیروی جسمی و روانی در آنان خواهند بود. از این نظر روش تمرین متناوب به عنوان بهترین روش توصیه می شود.
عوامل شناختی نیز می تواند بعنوان نمونه شامل افکار منفی، برداشتهای غیرمنطقی و تفسیرهای نادرست نسبت به شرایط محیطی و ارزیابی از امکانات فردی باشد. باورها و انتظارات ما بر روی عواطف و خلقیات ما اثر می گذارند و به میزان تعیین کننده ای رفتارهای ما را تحت تأثیر قرار می دهند. باورها و انتظارات ما از چگونگی تعبیر و تفسیرمان از رویدادهای زندگی و طرز تلقی شخصی مان از وقایع و قابلیتهای فردی ما سرچشمه می گیرند.
یک «تفکر منفی» نسبت به خود همواره بدبینانه می اندیشد، خود را دست کم می گیرد و نسبت به پدیده های دیگر ارزیابی معکوس دارند.
● راههای مقابله با افکار منفی
۱- توقف افکار منفی: وقتی افکار منفی خود را باز شناختید می توانید با خود پایی و مراقبه ای که از این طریق بر فرایند تفکر خود می کنید، هر گاه متوجه بروز حالات هیجانی و افکار منفی ناشی از آن شدید، بلافاصله آن افکار را متوقف کنید.
۲- تجزیه و تحلیل افکار منفی: افکار خود را ارزیابی کنید، در مقابل افکار منفی، جنبه های مثبت خود را یادآور شوید. قبول کنید که دارید برای حریف، قدرت بیشتری قائل می شوید، قبول کنید که حتی شکست خوردن انتهای کار نیست.
۳- جایگزینی افکار مثبت: در این روش فرد در مقابل افکار منفی، زمینه های مثبت و استعدادهای خود را جویا می شود و سعی در توجه و شکوفایی آنها می نماید.
● ایده های غیرمنطقی و موجد استرس در ورزشکاران
۱- در عملکردهایم نقصی نباید وجود داشته باشد و نمای عملکرد را ضعیف بنمایاند. اگر چنین شود، وحشتناک است.
۲- اگر واقعه ای درگذشته بر زندگی ام تأثیر گذاشته، امروز نیز تأثیر خود را در احساسات و رفتارم همچنان حفظ کرده است .
۳- همیشه باید افراد غیرمنصف و غیر صمیمی را سرزنش کرد و آنها را موجدات شریر و فاسدی پنداشت.
۴- وقایع باید همیشه آنگونه پیش روند و افراد آنسان عمل کنند که ، مطابق میل من است.
● ادراک
ادراک فرآیندی است که ما از طریق آن، طرحهایی از محرکها را در محیط خود، سازمان می دهیم و تفسیر می کنیم.
از این رو می توان گفت وقتی محسوسات و احساسهایتان برای شما مشخص می گردند و به آنها وقوف می یابید، در واقع ادراک صورت گرفته است. به این سبب فرایند ادراک مستلزم وجود و حضور دو عامل مهم دیگر است که عبارتند از توجه و تمرکز در هر لحظه محرکهای مختلفی به مغز مخابره می شوند و حتی در حافظه بایگانی می شوند. اما ما تنها به آن دسته از محرکهایی که توجه و به نوعی تمرکز داشته ایم وقوف می یابیم و ادراکشان می کنیم.
● توجه و تمرکز
قسمت اعظم استراتژی ورزشی بر مبنای «توجه» پایه ریزی شده است.
«توجه» یک فرآیند شناختی است که بوسیله آن اطلاعات رسیده از محرکات، کشفف سازمانبندی و هدایت می شوند.
در واقع ادراک زمانی به سهولت صورت می گیرد که شما به حس و احساسهای دریافتی خود توجه کنید. شایان ذکر است که در ادبیات ورزشی، تمرکز و توجه یکسان انگاشته می شوند، اما در واقع چنین نیست.
تمرکز، توان نگهداری توجه به روی محرک انتخاب شده برای زمان معینی است. به عبارتی تمرکز ، تثبیت توجه بر موضوع مورد نظر و قدرت حفظ آن است.
● سه عامل مهم که برفرایند توجه اثر می گذارند، عبارتند از :
۱- علاقه و رغبت
۲- طرح و راههای ذهنی
۳- قدرت جداسازی و تمیز و تشخیص حرکات نامربوط.
● چند توصیه :
۱- برای تمرکز فکر، تلاش و سعی زیادی نکنید.
۲- اگر پس از چند هفته تمرین اشکال جدی در تمرکز فکر داشتید و به نوعی پرش افکار و هجوم در شما شدت داشت ، مناسب است با یک روان شناس مشاوره کنید.
۳- اگر هنگام خیره شدن به شعله شمع ، گاهی چشمهای شما سنگین شدند و یا ریزش اشک را داشتید، می توانید برای چند لحظه به آرامی پلک ها را روی هم بگذارید و سپس به خیره شدن ادامه دهید.
۴- این را بدانید، تمرکز باید كششی خود انگیخته باشد و نه کوششی پر زحمت، تمرکز نباید با فشار انجام شود.
۵- تمرکز در کار یا بازی بدین معنی نیست که شخص همه انرژی ذهن خود را تنها به یک عمل و یک موضوع محدود کند، این عمل سبب می شود تا میدان هوشیاری و وقوف او تنگ شود، لذا نسبت به سایر محرکها و رویدادهای ضروری پیرامون خود بی خبر و ناآگاه شود.
بهترین حالت آزاد بودن ذهن، توجه جهت داده شده و هدایت آگاهی در مسیر مورد نظر است.
● مربیگری در شرایط حساس و تحت فشار
در هر رشته ای از امور زندگی، وظیفه مربیگری مسئولیتی خطیر و قابل تعمق است . در ورزش فوتبال نیز این حکم جاری بوده و باید مراعات شود تا بازیکنان نوجوان و جوان با عشق و علاقه به دستورات مربی توجه کرده و از دانش او توشه کافی برگیرد.
برای مربیانی که احساس مسئولیت را رکن اساسی فعالیت خود قرارداده اند، برنامه ریزی آموزشی و انضباط در کارها از اقدامات اولیه بوده و چنانچه برنامه ریزی و سازماندهی جلسات آموزشی بر پایه اصول علمی و مدیریتی اجرا شود، مسلماٌ بازیکن تحت تعلیم او نیز ضمن فراگیری دستورات مربی و در ذهن داشتن فرامین او، با روحیه بهتر و انگیزه قوی تر به فوتبال ادامه می دهد.
● کسب مهارتهای پیشرفته
▪ علم بازی خوانی مربیان
از ویژگیهای مهم مربیان خوب، آگاهی از کوچکترین اطلاعات فنی و هنر فوتبال تخصصی می باشد. بخشی از سرفصل های مهم که مربیان می بایست از آن آگاه باشند، از این قرار است:
۱– جمله به دفاعی که نظم و شکل خود را بدست آورده است.
۲– جدا کردن مدافعان
۳– دویدن از عمق
۴– زمان مناسب
۵– انتخاب زوایای مناسب
۶– رقابت در محوطه جریمه حریف برای تصاحب توپ
۷– حفظ توپ در محوطه جریمه
۸– در نظر گرفتن اصول قدرتی تیم
۹– توجه به ضد حمله
۱۰– ریسک نکردن در یک سوم میانی زمین
۱۱– عمق – اصل مهم بازی در حمله و دفاع
● راههای به ثمر رساندن گل
۱– اصل به دست آوردن دوباره توپ
۲– تصمیم گیری صحیح
۳– ضربات ایستگاهی
۴– حرکاتی که قبل از دریافت توپ برای گمراه کردن مدافعان باید انجام داد.
● حرکات تاکیکی تیم در دفاع
۱– فشار دفاع برای دفع توپ، کجا ، چه موقع ، کدام هدف ، حمایت ، تراکم ، موازنه ، پوشش
۲– رعایت ایمنی در تصمیم گیری ، برای بدست آوردن دوباره توپ.

منبع : واحد مرکزی خبر