دومینوی سیاسی فرانسوی

انتخابات ریاست جمهوری فرانسه ، تیتر اول خبرگزاری ها و مطبوعات جهانی قرار گرفته است. با توجه به اهمیت این کشور در معادلات بین المللی و نقش برجسته آن در اتحادیه اروپایی از هم اکنون نتیجه این انتخابات به جهت تاثیری که در فضای بین المللی و اتحادیه اروپایی می گذارد مهم تر از آنچه تنها به مردم این کشور مربوط شود، به حساب آمده است. از هفته پیش گمانه زنی ها حول این انتخابات بازار داغ و گسترده یی پیدا کرده است.
از هم اکنون یک مساله بیش از همه مسلم و نزدیک به یقین به نظر می رسد و آن اینکه به جهت پراکندگی آرای کاندیداها در دور اول رسیدن به حد نصاب ۵۰ درصدی تقریباً برای هرکدام از آنها محال خواهد بود. نمودار رای بالای «نیکلا سارکوزی» رهبر حزب محافظه کار و وضعیت نه چندان مناسب «سگولن رویال» از حزب سوسیالیست طی نظرسنجی های روزهای اخیر به جهت تردید ۴۰ درصدی رای دهندگان و اصولاً آرایش نیروهای سیاسی در فرانسه به احتمال زیاد منطبق با واقعیات نخواهد بود.
در این میان از «فرانسوا بایرو» رهبر حزب مرکزگرا (اتحادیه دموکراسی فرانسه) به عنوان نفر دوم و رقیب سارکوزی در دور دوم یاد می شود. موج گزارش نظرسنجی ها و پیش بینی شانس اول سارکوزی برای تصاحب مسند ریاست جمهوری طی روزهای اخیر آن چنان یکطرفه بوده است که به نظر می رسد بیشتر یک جنگ روانی یا ترساندن لایه های بی تفاوت فعلی از خطر قدرت گیری تفکرات تندرو در این کشور بوده است.
همچنین شکستن مرزبندی های حزبی در بین رای دهندگان هوادار رویال و بایرو این دیدگاه را تقویت می کند که لحاظ سبد آرای حزبی در خصوص این دو نفر تا حدودی مخدوش و ژلاتینی خواهد بود. «ژان ماری لوپن» رهبر جبهه ملی فرانسه این بار نیز مثل دوره های قبل با تفکرات نوفاشیستی خود پای ثابت این انتخابات است هر چند که هرگز قادر به تکرار دوباره تاریخ آن گونه که در انتخابات ریاست جمهوری قبلی اتفاق افتاد، نخواهد بود.
اصولاً فرانسه شرایط خاص و منحصر به فرد خود را دارد که ریشه در وضعیت روشنفکری اجتماعی، هژمونی خواهی سیاسی، پایه های اقتصاد تلفیقی سوسیال لیبرال و یک نوع آنارشی گری پنهان توده یی در ساختار کلان این کشور خواهد داشت. چنین وضعیتی معمولاً پیش بینی های کلیشه یی را در خصوص تحولات این کشور ازجمله انتخابات ریاست جمهوری دوره قبل و رای منفی فرانسویان به قانون اساسی اروپایی تا حدود زیادی دستخوش تردید و تغییرات اساسی می کند.
یک مساله اساسی را در تحلیل انتخابات کنونی فرانسه هرگز نباید فراموش کرد و آن اینکه به لحاظ عدم ائتلاف های جبهه یی در دور اول در شرایطی که وزن دیگر کاندیداها نیز سنگین است، تعیین تکلیف در دور اول تقریباً غیرممکن می شود.
بنابراین از هم اکنون باید به انتظار دور دوم انتخابات ریاست جمهوری در روز ششم ماه مه بود که در آنجا وضعیت از حالت غیرشفاف و توهم آمیز کنونی خارج شده و قطب بندی دوگانه اجتماعی - سیاسی در این کشور شکل می گیرد. با توجه به شرایط چند سال گذشته در فرانسه به خصوص پس از انتخابات شوراهای محلی که به پیروزی قاطع سوسیالیست ها منجر شد و سوءاستفاده پوپولیستی سارکوزی در مقام وزیر کشور از ناآرامی های حاشیه پاریس، ژلاتین قدرت در این کشور تابع عوامل تقریباً پنهان است که معمولاً در مقاطع مختلف به صورت جنبشی بروز می یابد.
سنت فرانسوی همیشه این را اثبات کرده است، چنانچه از انقلاب کمون پاریس ارتجاع بناپارتیسم متولد می شود، از تولد نوفاشیست لوپنی ائتلاف ملی گسترده چپ و راست میانه شکل می گیرد و کشتی قانون اساسی اروپایی «ژیسکاردستن» در ساحل پاریسی به گل می نشیند. هشدار «میشل روکارد» نخست وزیر پیشین و سوسیالیست فرانسه به سگولن رویال و فرانسوا بایرو برای اتحاد در مقابل سارکوزی رویکرد استراتژیک جناح سوسیال دموکرات این کشور تلقی می شود که چنانچه در دور اول شکل نگیرد به یقین در دور دوم با حمایت رای دهندگان کمونیست از این ائتلاف عرصه را بر سارکوزی تنگ خواهد کرد.
ژان ماری لوپن دیگر آن پتانسیل دوره قبل را هرگز ندارد تا که خود را به دور دوم برساند چرا که آرای وی و سارکوزی از یک آبشخور تغذیه می کند و در انطباق با هم قرار دارد. هرگونه جهشی در آرای لوپن کاهش سبد رای آن یکی خواهد بود. بنابراین لوپن قبل از آنکه تهدیدی برای جناح چپ فرانسه در این دوره از انتخابات باشد بیشتر اخلالگر در آرای یکدست محافظه کاران تندرو از سارکوزی تلقی می شود.
روز ۱۳ آوریل گزارش هفته نامه «نوول آبزرواتور» چاپ پاریس در خصوص گزارش دستگاه امنیتی دولت فرانسه مبنی بر بازنده بودن سگولن رویال، جامعه فرانسوی را با تحرک و عکس العمل روبه رو کرد. در این گزارش گفته می شود نیکلا سارکوزی پیشتاز انتخابات ریاست جمهوری است و پشت سر وی فرانسوا بایرو و ژان ماری لوپن با اختلاف ناچیزی از یکدیگر قرار دارند. این گزارش تعجب برانگیز آن چنان دور از ذهن و غیرواقعی به نظر می رسد که می توان گفت گزارشگران آن ۶ سال از زمان عقب افتاده و هنوز از شوک و فضای رسیدن لوپن به دور دوم آن انتخابات قبلی خارج نشده اند.
مطمئناً رقابت اصلی در این انتخابات و در دور دوم بین جناح راست محافظه کار و چپ میانه اتفاق خواهد افتاد و اتفاقاً احزاب چپ در فرانسه نشان داده اند که هنگام احساس خطر بسیار مصمم تر از رقبای راست خود به میدان می آیند. وضعیت سارکوزی آن طور که هم اکنون گفته می شود مساعد نیست، یکی به جهت اینکه تقریباً بیشتر پتانسیل وی همان است که در دور اول به میدان خواهد آمد و دیگر اینکه وزیر کشور سابق دولت شیراک اعتبار ملی بالایی نداشته و دشمنان زیادی در بین لایه های مهاجر و پایین جامعه دارد.
این در حالی است که جناح چپ یا میانه در دور دوم با ائتلاف خویش برای کاندیدای راه یافته به دور دوم خود (رویال یا بایرو) پتانسیل متفاوت و جهش یابنده یی را می تواند به وجود آورد. البته هرگونه پیش بینی در خصوص نتیجه نهایی این انتخابات و ساکن بعدی کاخ الیزه از حالا دشوار و تا حدودی غیرمنطقی است.

اردشیر زارعی قنواتی

منبع : روزنامه اعتماد