ایران و آمریکا دوباره پشت یک میز

دو بازیگردان اصلی در منطقه و خصوصا در صحنه عراق قرار است امروز برای دومین بار رو در روی هم بنشینند تا ورای تمامی مشكلاتی كه با هم دارند، راه‌های پایان دادن به بحران عراق را بررسی كنند.
آمریكا كه از مارس ۲۰۰۳ (فروردین ۸۲) در باتلاقی به نام عراق گرفتار شده است، اكنون در حالی از ایران درخواست كمك می‌كند كه حاضر به اعتراف اشتباهات خود در منطقه نیست و گاه و بی‌گاه با اتخاذ مواضع خصمانه امنیت منطقه را خدشه‌دار می‌كند. از سوی دیگر در حال حاضر شاهد افزایش تنش بین ایران و آمریكا به ویژه به دلیل ادعا‌هایی كه هر از گاهی واشنگتن مطرح می‌كند، هستیم. در تازه‌ترین اتهام، ارتش این كشور اعلام كرده است، سربازان آمریكایی موشك‌های ساخت چین را در عراق كشف كرده و مدعی هستند این مواد منفجره از طریق گروه‌هایی در ایران در راستای مسلح كردن گروه‌هایی كه با نیرو‌های تحت امر آمریكا می‌جنگند به عراق قاچاق شده است. در مقابل، ایران حضور نظامی آمریكا در عراق و افغانستان و سیاست این كشور در خاورمیانه را غیر‌قابل قبول خوانده و خواستار خروج نظامیان آمریكا از منطقه است. با این وجود نمایندگان تهران یك بار دیگر و بنا به دعوت رسمی دولت عراق و درخواست آمریكا به بغداد می‌روند تا در پی مذاكراتی با طرف اشغالگر، روند برقراری امنیت در عراق را تسریع بخشند.
● مذاكره در سطح سفیران
روز گذشته، حسن كاظمی قمی، سفیر ایران در عراق با تایید برگزاری دور دوم مذاكرات در خصوص تركیب هیات مذاكره كننده به ایرنا گفت كه این هیات همانند دور اول شامل سفیران دو كشور ایران و آمریكا در عراق به عنوان روسای دو تیم مذاكره كننده، با نظارت مقامات عراقی انجام خواهد شد. در این مذاكرات حسین امیرعبداللهیان، رئیس ستاد ویژه عراق در وزارت امور خارجه و رضا میری مدیر‌كل شورای امنیت نیز حضور خواهند داشت.
اولین دور مذاكرات ایران و آمریكا بعد از بیش از سه دهه قطع روابط بین تهران و واشنگتن، هفتم خرداد‌ماه سال جاری در سطح سفیران دو كشور برگزار شد، اما عملا نتیجه ملموسی از آن به دست نیامد. اكنون در آستانه دور دوم مذاكرات، هوشیار زیباری، وزیر خارجه عراق، ابراز امیدواری كرده است. این دور گفت‌وگو‌ها نتیجه قابل قبولی را در بر داشته باشد، زیباری كه به عنوان اولین منبع رسمی، روز یكشنبه خبر مذاكرات امروز را منتشر كرد، در گفت‌وگو با خبرگزاری آسوشتیدپرس گفت كه این مذاكرات تنها بر اوضاع عراق و نه تنش‌های میان آمریكا و ایران متمركز خواهد بود. پیش‌تر دولت عراق ابراز امیدواری كرده بود كه دور دوم مذاكرات بین تهران و واشنگتن در سطوح بالاتری از سفیران دو كشور برگزار شود. همچنین گزارش‌ها حاكی است كه این دور از گفت‌وگو‌ها نیز، همانند دور نخست در منطقه امنیتی «سبز» در مركز بغداد كه در برگیرنده ساختمان‌های هیات دولت و شورای ریاست جمهوری و مجلس نمایندگان عراق است، ‌برگزار می‌شود.
● طرح منافع ایران
اما آنچه در كنار گفت‌وگوهای بغداد و بحث‌های منتهی به مساله عراق، خودنمایی می‌كند، مطرح‌شدن گفت‌وگوی مستقیم تهران و واشنگتن درباره مسائل فی‌مابین است. مسائلی كه در طول سال‌های گذشته مسكوت مانده و به اعتقاد كارشناسان سوءتفاهماتی را به وجود آورده است.
پس از جریان تسخیر سفارت آمریكا در ایران، واشنگتن روابط سیاسی‌ خود را با ایران قطع كرد و یك سال پس از آن در پی مذاكرات منجر به امضای توافقنامه الجزیره، مناسبات رسمی دیپلماتیك دو كشور تنها از طریق حافظان منافع آنها در سفارت سوئیس، برقرار بوده است.با وجود موارد مهمی همچون مخالفت‌های آمریكا با فعالیت‌های هسته‌ای ایران و ادامه بازداشت ۵ دیپلمات ایرانی كه سال گذشته در اربیل عراق دستگیر شدند، در حال افزایش است، زمزمه‌هایی از احتمال وقوع چنین امری شنیده می‌شود. چنانچه دكتر محمدجواد لاریجانی، معاون اسبق وزیر امورخارجه و رئیس فعلی مركز تحقیقات فیزیك نظری می‌گوید: «ما نیز در این مذاكرات منافعی داریم». این كارشناس ارشد مسائل بین‌المللی در این خصوص به ایسنا گفت: «هیچ دلیلی نمی‌بینیم تنها در خصوص مسائل عراق گفت‌وگو كنیم. مسائل دیگری نیز وجود دارد كه برای ما، منطقه و دنیای اسلام بسیار مهم است».به گفته لاریجانی، این روش با عزت و بدون عجله در مذاكره با آمریكا باید گسترش یابد و این در حالی است كه اگر آمریكایی‌ها در مذاكره جدی باشند و قدم‌های معقولی بردارند، هیچ بعید نیست كه ما در مسیر سایر مسائل بتوانیم قدم‌هایی برداریم.
● درخواست اخراج منافقین
در همین حال سید علی ریاض نماینده مجلس شورای اسلامی معتقد است كه در این دور از مذاكرات منافع ایران است كه جهت گفت‌وگوها و در نهایت رسیدن به نتیجه قابل قبول را تعیین می‌كند. رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و عراق كه به تازگی به همراه هیات مربوطه برای گفت‌وگو با شخصیت‌های دولت و پارلمان عراق به بغداد سفر كرده بود، در خصوص مذاكرات با آمریكایی‌ها به «تهران امروز» گفت: در سفر اخیر خود به بغداد مواضعی را اعلام كردیم كه این مواضع در مذاكرات بی‌اثر نخواهد بود. از نظر ما تامین امنیت عراق به معنای امنیت منطقه و به خصوص ایران است و معتقدیم مذاكره با آمریكایی‌ها برای رسیدن به امنیت زمانی میسر است كه این كشور در مذاكرات، با خروج منافقین و خودداری از حمایت این گروهك تروریستی و خاتمه دادن به فعالیت‌هایی كه در راستای سقوط دولت مالكی انجام می‌شود، موافقت كند. همچنین بحث آزادی ۵ دیپلمات ایرانی كه در ارتباط كامل با امنیت عراق مطرح می‌شود را نیز مطرح كردیم.وی با حمایت از دیپلماسی فعال وزارت امورخارجه در روند گفت‌وگوها، پیش‌بینی كرد كه در صورت مشخص شدن حسن نیت و اراده آمریكایی‌ها در طول مذاكرات، منافع ایران در این بحث‌ها تامین شود.

منبع : روزنامه کارگزاران