زلزله سیاسی در امریکا؟!

پیروزی باراک اوباما، نامزد سیاه پوست آفریقایی الاصل در دور مقدماتی انتخابات ریاست جمهوری امریکا سر و صدای زیادی در این کشور به پا کرده است، به طوری که برخی روزنامه های امریکایی حتی از پیروزی اوباما با تعبیرهایی مثل زلزله سیاسی (نیویورک تایمز و ایندیپندنت انگلیس) استقبال کردند. روند گزینش کاندیدای حزب های دموکرات و جمهوری خواه برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده، سوم ژانویه در ایالت آیووا آغاز شد. باراک اوباما از حزب دموکرات و مایک هاکه بی از حزب جمهوری خواه برندگان انتخابات حزبی در ایالت آیووا بودند. انتخاب رییس جمهور در امریکا، عملا در یک فرایند چهار مرحله ای انجام می گیرد.
در مرحله اول، نامزدهای انتخاباتی در ایالت های مختلف در انتخابات مقدماتی شرکت می کنند یا از طریق انجمن های حزبی به آنها رای داده می شود. مرحله دوم، انتخابات براساس کنوانسیون های ملی است که نتایج انتخابات مقدماتی ایالت ها و انجمن های حزبی توسط هر یک از احزاب بررسی می شود و یک نفر در نهایت به عنوان نامزد اول حزب معرفی می گردد. مرحله سوم، مرحله انتخابات سراسری است. در این مرحله، مردم ایالت های مختلف در ماه نوامبر برای تعیین نفر اول هر یک از ایالت ها از میان نامزدهای حزب دمکرات و جمهوریخواه، رای می دهند، اما مرحله چهارم یا همان مرحله سرنوشت ساز، انتظار همگان برای شنیدن رای هیات انتخاب کننده رییس جمهور است. انتخابات آیووا مرحله نخست انتخابات چهارمرحله ای امریکا بود و تجربه انتخابات گذشته ریاست جمهوری در امریکا نشان داده که نمی توان با قاطعیت گفت که نتیجه انتخابات ایالت آیووا در بقیه ایالت ها نیز تکرار خواهد شد ولی نتیجه گزینش این دو ایالت به خاطر تاثیر قاطعی که بر ادامه پروسه دارد، معمولا فوق العاده بااهمیت است، آن چیزی که پیروزی اوباما را جنجال برانگیز کرد وجود دو واقعیت است؛ اول این که اوباما یک سیاه پوست محسوب می شود و این برای نخستین بار است که یک سیاه پوست خود را تا این اندازه به کاخ سفید نزدیک می بیند.
مهم تر آنکه در ایالت آیووا، سیاهپوستان هیچ یک از پست های اجرایی را در اختیار ندارند و یکی از ایالت های خاص امریکا است که در آن تنها ۵/۲ درصد کل جمعیت، سیاهپوست است. دومین واقعیتی که بیش از همه چیز محافل سیاسی در امریکا را نگران کرده وعده های تغییراتی است که اوباما طی یکی دو ماه گذشته از آن ها به عنوان ابزاری برای رقابت های انتخاباتی بهره می گیرد. در حوزه داخلی کاندیداتوری اوباما بر مبنای ارایه راه کارهای لیبرال و تا حدی پوپولیستی شامل اموری مثل ارایه بیمه همگانی، اضافه کردن بر مالیات ثروتمندان برای تامین هزینه خدمات اجتماعی و افزودن حداقل دستمزد بنا شده و او تا حد زیادی توانسته آرای اقشار پایین دستی و جوانان را جذب خود کند. در طول تابستان گرم در شیکاگو زمانی که نظرسنجی ها از افت باراک اوباما در مقابل هیلاری کلینتون حکایت داشت، مشاوران اوباما در این باره که او باید در صحنه رقابت باقی بماند یا نه دچار اختلاف نظر شدند ولی او به جای توجه به نظرسنجی ها در سطح ملی تلاش کرد که زیرساخت ها و کارکنان و حامیان لازم را در آیووا برای کنارزدن مخالفان تشکیل دهد. او به توصیه بعضی مشاورانش شروع به انتقادهای تند از برخی از سیاست های هیلاری کلینتون در امور خارجی و به خصوص مساله ایران، مساله امنیت اجتماعی و ارایه گواهینامه رانندگی به مهاجرین در امریکا کرد، به طوری که برخی معتقدند برخی انتقادهای او به کلیت سیستم سیاسی امریکا نیز برمی گردد.
شاید حتی باشند کسانی که از نگاه سیستمی جذب اقشار پایین دستی جوانان و سیاه پوستان را نشانه نوعی مخالفت با پارادایم سیاسی حاکم بر سیاست و حکومت در امریکا بدانند، موضوعی که البته قضاوت در باره آن خیلی زود هنگام است. در حوزه سیاست خارجی نظرات اوباما از برخی جهات حتی با راهبرد های رایج دموکرات ها نیز همخوانی ندارد.اوباما در مصاحبه خود با نیویورک تایمز گفته بود: فکر می کنم برای مان مهم است به ایران نشان دهیم که خواستار تغییر نظام نیستیم، اما خواستار تغییر رفتار دولتمردان این کشوریم. او حتی بر خلاف دموکرات ها خواستار گفت و گوی بدون پیش شرط با ایران است و می گوید: اگر ایران اعتماد خود را نسبت به امریکا نشان دهد من نیز آماده مذاکره خواهم بود. برخی معتقدند اوباما در عرصه سیاست خارجی رفتاری متفاوت با رفتار کنونی امریکا در قبال ایران بروز خواهد داد.
هلن کوپر چندی قبل در مقاله خود در روزنامه هرالد تریبیون احتمال بهبود روابط ایران و امریکا در صورت انتخاب باراک اوباما به سمت ریاست جمهور امریکا را بررسی کرده است. او می نویسد: به نظر می رسد اوباما به عنوان رییس جمهور جدید برخورد متفاوتی با ایران خواهد داشت و برخلاف رییس جمهورهای پیشین امریکا که از گفت وگوی مستقیم با ایران اجتناب می کردند، با استفاده از دیپلماسی شخصا وارد عمل شده و با ارایه پیشنهادهای اقتصادی و همچنین خارج کردن سیاست تغییر نظام از دستور کار خود باعث پایه ریزی بنای مذاکرات دو کشور می شود. اکنون بعد از آیووا، دمکرات ها در ایالت نیوهمشر هشتم ژانویه، میشیگان ۱۵ ژانویه، نوادا ۱۹ ژانویه، کارولینای جنوبی ۲۶ ژانویه و فلوریدا ۲۹ ژانویه انتخابات مقدماتی برگزار می کنند. این که ایا واقعا اوباما خواهد توانست در سیستم سیاسی امریکا به عنوان نخستین سیاه پوست وارد کاخ سفید شود و همچنین این که آیا در صورت به قدرت رسیدن او، سیاست های ایالات متحده شاهد چه تحولاتی خواهد بود، مستلزم گذشت بیشتر زمان است.

حامد خبیری

منبع : روزنامه جوان