ترکیه در برزخ اتحادیه اروپا

اكنون زمان مناسبی است كه ۲۵ كشور عضو اتحادیه اروپا و نیز رهبران ۷۰ میلیون شهروند تركیه به دقت به این مسأله بیندیشند كه آیا متوقف ساختن و ناكام كردن تلاش های تركیه برای پیوستن به اتحادیه اروپا عاقلانه است یا نه؟
دولت غرب گرای تركیه و اكثریت رهبران تجاری سكولار و نیز ارتش غربی شده این كشور خود را متعهد به پیوستن به اتحادیه اروپا می دانند. اما پس از زمزمه های اخیر مبنی بر امتناع این اتحادیه از پذیرفتن اعضای جدید، اغلب سیاستمداران تركیه و به ویژه آنان كه طی سالیان دراز خواهان عضویت در اتحادیه بودند، اكنون درباره تحقق این خواسته دچار تردید شده اند.
ملاحظات استراتژیك و موضوعات حقوق بشر به نفع تركیه است. این كشور با وجودی كه همه پیش شرط ها را پذیرفته و اجرا كرده است، هنوز با یك مانع بزرگ مواجه است. اینك كه وزرای اتحادیه اروپا روند پیشرفت در پذیرش اعضای جدید را از ۲۴ اكتبر تا ۸ نوامبر متوقف كرده اند، فرصت خوبی فراهم آمده است تا تصمیم گیرندگان آرای مخالفان و موافقان عضویت تركیه در اتحادیه اروپا را مورد بازنگری قرار دهند.
موافقان عضویت تركیه بر این باورند كه قوانین اتحادیه اروپا باعث ثبات در ساختار سیاسی و اقتصادی تركیه می شود اما صدای مخالفان عضویت این كشور، روزبه روز بلندتر می شود و پیش از این، چنین چیزی سابقه نداشته است. در سال ۱۹۵۹ فرانسه از دولت تركیه دعوت كرد تا به عنوان عضو ناظر به جامعه اقتصاد اروپایی (EEC) ملحق شود و این الحاق در سال ۱۹۶۳ محقق شد. امروز، نیكولاساركوزی و سگولن رویال، دو كاندیدای پیشرو در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه در آوریل ۲۰۰۷ و همچنین برخی از سیاستمداران بلندپایه اتریش تمایلی به عضویت كامل تركیه در اتحادیه اروپا ندارند اما خواهان نوعی روابط سودمند با این كشور هستند.
تركیه از سال ۱۹۸۷ كه درخواست عضویت كامل در جامعه اروپایی سابق را داده، تا به امروز پشت در اتحادیه اروپا مانده است. برای بیش از یك دهه، درخواست این كشور با امتناع اروپایی ها روبرو می شد و آن عمدتاً به دلیل روابط ضعیف تركیه با یونان، به ویژه به دلیل اشغال شمال قبرس از سوی تركیه بود.
در دهه ،۱۹۹۰ تركیه درباره یك اتحاد گمركی با اتحادیه اروپا به توافق رسید و بسیاری از تعرفه های تجاری با كشورهای اتحادیه لغو شد. روند كاندیداتوری تركیه در سال ۲۰۰۲ با روی كارآمدن حزب اسلام گرای عدالت و توسعه (AKP) تسریع شد. این حزب در واقع گرایش بسیاری به سوی اروپا دارد و از زمانی كه قدرت را در دست گرفته، اصلاحات فراوانی برای پیوستن به اتحادیه اروپا انجام داده است.
در همین راستا، رجب طیب اردوغان نخست وزیر تركیه تلاش های زیادی برای لغو مجازات اعدام، لغو شكنجه و اعطای حقوق بیشتر به اقلیت كرد تركیه انجام داده است. امروز، حمایت از پیوستن تركیه به اتحادیه اروپا كم شده و به كمتر از ۵۰ درصد تنزل یافته است. اتریش با یادآوری یورش عثمانی ها به اروپای غربی كه طی آن این كشور آماج حمله ترك ها قرار گرفت، با پیوستن تركیه چندان موافق نیست. از سوی دیگر، پاره ای از تحلیلگران به علت آنكه ۹۹‎/۸ درصد جمعیت تركیه را مسلمانان تشكیل می دهند، با پیوستن آن به اتحادیه اروپا موافق نیستند. آنان می گویند كه این اتحادیه یك «باشگاه مسیحی» است و حتی خود ترك ها و سایر مسلمانان آن را بیشتر یك اتحادیه مسیحی می دانند. همچنین نگرانی های گسترده ای در مورد مهاجرت ترك ها به اتحادیه اروپا وجود دارد.
دلیل دیگر برای مخالفت ها این است كه تنها ۳ درصد از خاك تركیه در محدوده جغرافیایی اروپا واقع است و این موضوع بحث های بسیاری را درباره اینكه مرزهای واقعی اتحادیه اروپا باید تا كجا امتداد یابد برانگیخته است. منتقدان اروپایی اقدام دولت تركیه در مورد تعطیلی روزنامه هایی كه با سیاست های دولت مخالف هستند را محكوم می كنند. آنان همچنین از پیگرد نویسندگان و روشنفكران در تركیه انتقاد كرده اند.
بمب گذاری های حزب چپ كارگران كرد تركیه (PKK) نیز از موضوعات دیگری است كه روزبه روز بر دامنه آن افزوده می شود. در این میان قبرس مسأله كلیدی است. اتحادیه اروپا از تركیه خواسته است جمهوری قبرس را كه توسط یونانی های این جزیره اداره می شود به رسمیت شناخته و بنادر و فرودگاه های خود را برای هواپیماها و كشتی های بخش یونانی نشین قبرس بگشاید. اما تركیه و دولت تركی شمال قبرس كه تنها از سوی تركیه به رسمیت شناخته شده، با این امر مخالفت كرده اند. آنان خواسته اند كه اتحادیه اروپا قبل از هر چیزی تحریم ها علیه بخش ترك نشین قبرس را لغو كند و كمك های اقتصادی وعده داده شده را ارسال نماید. اما اتحادیه اروپا و جامعه بین الملل با این مسأله مخالفند و بر این باورند كه رفع این تحریم ها به مثابه شناسایی دوفاكتوی رژیم شمال قبرس خواهد بود. دولت یونان به رغم مخالفت مردم این كشور، از عضویت تركیه در اتحادیه اروپا قویاً حمایت می كند و قصد دارد از این طریق روابط خود را با تركیه تقویت سازد. یوشكا فیشر وزیر خارجه سابق آلمان نیز از عضویت تركیه حمایت كرده است. او در مقاله ای كه ۲۷ سپتامبر در یك روزنامه آلمانی منتشر ساخت چنین استدلال كرد كه تركیه به عنوان یك كشور مدرن مسلمان در اتحادیه اروپا می تواند پلی میان اسلام و اروپا باشد و بدین ترتیب منافع اتحادیه در خارج از حوزه اقتصادی اروپا گسترش خواهد یافت. علاوه بر این، به كمك تركیه می توان خشونت ها و افراط گرایی اسلامی را محدود كرد.
بسیاری از تحلیلگران معتقدند كه اتحادیه اروپا باید در ماه نوامبر به تركیه اطمینان دهد كه به این اتحادیه تعلق دارد. روند عضویت تركیه هرچند هم كه طولانی باشد اگر با هدف عضویت كامل این كشور باشد می تواند تأثیر بسیاری در ثبات خاورمیانه به عنوان همسایه تركیه داشته باشد.

منبع: كریستین ساینس مانیتور
ترجمه : هرمز برادران

منبع : روزنامه ایران