در چه مواردی می‌توان از لنزهای تماسی استفاده کرد؟

▪ نزدیک ‌بینی چیست و چرا ایجاد می‌شود؟
ـ نزدیک ‌بینی یکی ازعیب های انکساری چشم می‌باشد که مریض در این حالت معمولاً نزدیک را خوب می‌بیند، ولی دور را تار می‌بیند. این بیماری علت مشخصی ندارد، ولی چندین عامل را در ایجاد آن موثر می‌دانند. بعضی از پزشکان معتقدند که کار خیلی نزدیک با چشم و تحت فشار قرار دادن چشم ممکن است سبب ا‌فزایش نزدیک ‌بینی شود، ولی این مطلب به ‌طور کامل ثابت شده نمی‌باشد و مقبولیت علمی ندارد.
▪ راه‌های درمان بیماری نزدیک بینی چیست و هر کدام در چه سنی قابل اجراست؟
ـ راه‌های درمان در مرحله اول تجویز عینک می‌باشد.در مرحله دوم بیمارانی که نخواهند عینک بزنند یا عینک آن‌ها را دچار ناراحتی و اذیت ‌کند، استفاده از لنزهای تماسی می‌باشد. البته لازم به ذکر است، بر خلاف نظر بعضی از مردم که معتقدند، استفاده از عینک باعث می‌شود که شماره چشم بالا نرود و یا استفاه از لنز باعث می‌شود که جلو پیشرفت بیماری گرفته شود، باید گفت: که با اینکه استفاده از عینک و لنز باعث می‌شوند، دید مریض بهتر شود، ولی به هیچ ‌وجه مانع از پیشرفت بیماری نمی‌شود. تجویز عینک برای هر سنی انجام می‌گیرد و معمولاً از ۱۸ سال به بالا جهت تصحیح عیب انکساری چشم اقدام به عمل جراحی می‌شود. برای افراد در سن ۱۰- ۸ سالگی عمل‌های جراحی مانند کاشتن لنز در داخل چشم‌ نیز انجام می‌گیرد که مریض تا آخر عمر می‌تواند از این لنزها استفاده کند. در مجموع به‌طور تقریبی اکثر افراد می‌توانند از عینک و لنز استفاده کنند.
بیماران نمی‌توانند بدون نظر پزشک از هر لنزی استفاده کنند، و حتماً باید این کار تحت‌نظر پزشک متخصص انجام گیرد و بسته به اینکه چشم چه شماره‌ای دارد و آیا آستیگماتیسم هست یا نه، پزشک نوع لنز و جنس آن را انتخاب می‌کند.
▪ در چه مواردی می‌توان از لنزهای تماسی استفاده کرد؟
ـ تقریباً در تمامی موارد می‌توان لنزهای تماسی استفاده کرد، به شرطی که روش‌های بهداشتی و دستورات پزشکی در مورد استفاده از لنزها، رعایت شود. به‌طور مثال: قبل از خارج کردن لنز از داخل چشم، باید حتماً دست‌ها را با آب و صابون شستشو داد و بعد از درآوردن لنز از داخل چشم، آن را در داخل محلول مناسب نگه‌داری کرد. با توجه به اینکه استفاده از لنزهای تماسی ارتباط مستقیمی با شرایط شغلی و فرهنگی بیمار دارد، تقریباً همه افراد می‌توانند، از لنزهای تماسی استفاده کنند.
▪ در چه مواردی استفاده از لنزهای تماسی مجاز نیست یا باید با شرایط خاص باشد؟
ـ در مواردی که چشم دچار التهاب لبه ی پلک (بلفاریت) باشد و یا مریضی که به دنبال استفاده از لنز دچار قرمزی شدید چشم می‌شود و یا خارش چشم پیدا می‌کند، نباید از لنزهای تماسی استفاده کند.
▪ معایب و مزایای استفاده از لنز تماسی چیست؟
ـ یکی از مزایا این است که بسیاری از خانم‌ها از نظر زیبایی و تیپ ظاهر دوست دارند به جای عینک از لنز استفاده کنند.در بسیاری از موارد، دیدی را که لنز به مریض می‌دهد، بهتر از دید با عینک می‌باشد. از طرفی چون معمولاً افراد با عینک، اشیاء را مقداری کوچک ‌تر از اندازه واقعی می بینند، ولی با لنز همه چیز را در اندازه ی واقعی می بینند، ترجیح می‌‌دهند به جای عینک از لنز استفاده کنند.
در مورد معایب لنز می‌توان گفت: در هر صورت لنز به‌عنوان یک جسم خارجی در چشم می‌باشد و ممکن است چشم را دچار عفونت کند و اگر فرد مسایل بهداشتی و طرز استفاده از لنز را نداند، ممکن است عوارض بعدی ایجاد شود.
▪ جنس لنزهای تماسی از چیست و هر جنسی چه مزایا و معایبی دارد؟
ـ معمولاً جنس لنزهای تماسی از سیلیکون است. سیلیکون ماده‌ای است که بیشترین قابلیت انتقال اکسیژن را دارد.همچنین لنزهای هیدروژنه و لنزهای نرم که اکسیژن را از خود عبورمی‌دهند، نیز هم اکنون وجود دارد و یا لنزهای PMMA و لنزهای سخت که معمولاً گاز را از خود عبور نمی‌دهند و یا لنزهای از جنس RGP که گاز را از خود عبور نمی‌دهند. هیچ ‌کدام از این لنزها معایب خاصی ندارند، ولی با توجه به نظر پزشک، هر کدام از این لنزها در موارد خاصی به کار می‌روند.
▪ نحوه انتخاب جنس و نوع لنز چگونه است؟
ـ با توجه به اینکه نحوه انتخاب جنس و نوع لنز باید توسط پزشک انجام گیرد، در نتیجه بیماران نمی‌توانند بدون نظر پزشک از هر لنزی استفاده کنند، و حتماً باید این کار تحت‌نظر پزشک متخصص انجام گیرد و بسته به اینکه چشم چه شماره‌ای دارد و آیا آستیگماتیسم هست یا نه، پزشک نوع لنز و جنس آن را انتخاب می‌کند.
▪ چند نوع لنز داریم و هر کدام در چه افرادی قابل استفاده است؟
الف) لنزهای نرم که معمولاً برای نزدیک بینی و دوربینی استفاده می‌شود.
ب) لنزهای سخت که معمولاً برای آستیگمات‌های بالا و قوز قرنیه (کراتوکونوس) به کار می‌روند.ج- لنزهای توریک که شامل نرم توریک و سخت توریک می‌باشد، که این لنزها نیز برای بیمارانی که آستیگمات هستند، استفاده می‌شود.
▪ لنزها را چگونه باید نگه داری کرد تا عمر بیشتری کنند و موجب عفونت چشم نشوند؟
ـ لنزهای توریک نرم و سخت و هم‌چنین لنزهای نرم را باید حدود ۸ ساعت در محلول ضد عفونی کننده نگهداری کرد و اگر استفاده نمی‌شوند، حتماً در جا لنزی و محلول خاص خود قرار داده شوند.
لنزهای نرم را اصلاً نباید آب بزنیم، زیرا خراب می‌شوند. در این نوع لنزها تنها باید از سرم نرمالین سالین جهت شستشو استفاده کرد، ولی لنزهای سخت را می‌ توان با آب و شامپو بچه شستشو داد.
▪ چگونه و چه مدت باید از لنز استفاده کرد تا کم‌ترین آسیب به چشم برسد؟
ـ معمولاً در کشورهای اروپایی لنزهایی به صورت یک بار مصرف می‌باشند. نکته قابل توجه در این است که هر چقدر درصد آب لنز بیشتر باشد، آسیب کمتری به چشم وارد می‌کند.در ایران معمولاً از لنزهایی استفاده می‌شود که عمر بیشتری دارند، و تا زمانی که به چشم آسیب نزنند و چشم را دچار خارش نکنند یا ایجاد حساسیت نکنند و همچنین باعث قرمزی چشم نشوند، می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.توصیه می‌شود که بیماران حتماً موقع خواب لنز را از داخل چشم خارج کنند و هیچ وقت با لنز نخوابند و بلافاصله لنز را در جا لنزی مناسب خود قرار داده و داخل آن مایع ضدعفونی کننده خاص خود را بریزند. هیچ ‌وقت با دست‌های آلوده به لنز دست نزنند و حتماً تمام مسائل بهداشتی را در استفاده از لنز به کار گیرند.
▪ نظر شما در مورد لنزهای رنگی طبی و غیرطبی چیست؟
ـ به‌طور کلی تمام لنزها، چه لنزهای طبی و چه لنزهای رنگی غیرطبی ،در صورتی که با رعایت تمام موارد بهداشتی استفاده شوند و در هنگام گذاشتن و برداشتن آن ها به چشم آسیبی وارد نشود و باعث حساسیت یا خارش یا قرمزی و عفونت چشم نگردند، استفاده از آن‌ها ایرادی ندارد. البته باید دقت شود که لنزها از فروشگاه‌ها و داروخانه‌های مجاز تهیه شوند و طرز استفاده از لنز به ‌طور دقیق آموزش داده شود و به طور صحیح و بهداشتی از این لنزها استفاده شود.
توصیه می‌شود که بیماران حتماً موقع خواب لنز را از داخل چشم خارج کنند و هیچ وقت با لنز نخوابند و بلافاصله لنز را در جا لنزی مناسب خود قرار داده و داخل آن مایع ضدعفونی کننده خاص خود را بریزند. هیچ ‌وقت با دست‌های آلوده به لنز دست نزنند و حتماً تمام مسائل بهداشتی را در استفاده از لنز به کار گیرند.
▪ مشکل عمده ی مردم در استفاده از لنز چیست؟
مشکل عمده ی مردم، ندانستن راه درست نگهداری و استفاده از لنز است که در نهایت منجر به تحریکات چشم می‌شود. مهم‌ترین عیب این است که چشم عفونت پیدا می‌کند یا ممکن است در قرنیه ی چشم خراشی ایجاد شود. به دنبال خراش دادن چشم ممکن است، میکروب وارد چشم شود و با وجود میکروب در چشم، قرنیه دچار مشکل شود، تا جایی که منجر به پیوند قرنیه نیز شود ،حتی ممکن است عفونت باعث کم شدن دید چشم نیز شود. گاهی مشاهده شده که عفونت، منجر به تخلیه کردن کامل چشم هم شده است.
▪ توصیه شما به این بیمار کدام است؟
ـ این دختر ۱۵ ساله با رعایت تمام مسایل مربوط به استفاده از لنز می‌تواند از لنز استفاده کند و اگر اطرافیان با استفاده از لنز ایشان مخالف هستند، حتماً نوع انتخاب لنز صحیح نبوده یا طرز استفاده و نگه‌داری از لنز را به طور صحیح انجام نمی‌داده‌ و اگر تمام مسائل بهداشتی رعایت شود، به طور قطع این مشکلات بروز نخواهد کرد.
باید دقت شود که لنزها از فروشگاه‌ها و داروخانه‌های مجاز تهیه شوند و طرز استفاده از لنز به ‌طور دقیق آموزش داده شود و به طور صحیح و بهداشتی از این لنزها استفاده شود.
▪ توصیه کلی شما به این بیماران کدام است؟
ـ در حالت کلی استفاده از لنزهای تماسی مضر نیست، ولی با توجه به این که لنزهای تماسی یک جسم خارجی می‌باشند و ممکن است، اگر مریض طرز استفاده از آن‌ها را نداند و به صورت صحیح به کار نبرد، دچار عفونت چشم و دیگر ناراحتی‌ها بشود ،بهتر است در مرحله اول از عینک استفاده کنند. ولی در فردی که از لنز استفاده می‌کند، اگر طرز نگهداری لنز را درست انجام بدهد و در مواقعی که از لنز استفاده نمی‌کند آن را در محلول خاص خود بگذارد و مسائل بهداشتی را به‌طور کامل رعایت کنند، استفاده از لنز هیچ ضرری ندارد.به‌طور کلی انتخاب نوع لنز باید توسط پزشک متخصص انجام گیرد و چنان که پزشک صلاح بداند و تشخیص بدهد، فرد می‌تواند از لنز استفاده کند. بیماران نیز باید حتماً موارد نگه داری و استفاده صحیح از لنزهای تماسی را رعایت کنند و در موقع خواب لنز را از چشم خارج کرده و در مایع ضدعفونی کننده مناسب بگذراند.

دکتر عزت‌اله پورعبداله، جراح و متخصص بیماری‌های چشم

منبع : پاراسات