یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا

نگاهی به اسلام و توسعه پایدار


نگاهی به اسلام و توسعه پایدار
▪ نویسنده: ‌حسن‌ دادگر عسگر دیرباز
توسعه‌ یكی‌ از مفاهیم‌ جدیدی‌ است‌ كه‌ وارد حوزه‌های‌ گوناگون‌ زندگی‌ اجتماعی‌ انسان‌ امروز شده‌ است‌. توسعه‌ اگرچه‌ مفهومی‌ جدید و امروزی‌ است‌ امّا به‌ لحاظ‌ وسعت‌ حوزه­ی‌ كاربرد آن‌ تأثیرات‌ عمیقی‌ بر مفاهیم‌ سیاسی‌، اقتصادی‌ و اجتماعی‌ جوامع‌ بشری‌ نهاده‌ است‌. این ‌مفهوم‌ خصوصاً از آن‌ جهت‌ كه‌ به عنوان‌ هدف‌ نهایی‌ كشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ برای‌ پیوستن‌ به‌ كشورهای‌ توسعه‌ یافته‌ مورد توجه‌ قرار گرفته ‌است‌، اهمیت‌ ویژه‌ای‌ دارد. اگرچه‌ به‌ اعتقاد برخی‌ متفكران‌ غربی ‌وقوع‌ فرایند توسعه‌ در كشورهای‌ جهان‌ سوم‌ آثار زیانبار فرهنگی‌ ـ اجتماعی‌ متعددی‌ را در پی‌ دارد اما واقعیت­ها، نیازها و روابط‌ حاكم‌ بر جهان‌ آن‌ را اجتناب‌ناپذیر و ضروری‌ ساخته‌ است‌. دسترسی‌ و مشاركت‌ اگرچه‌ به عنوان‌ دو اصل‌ برای‌ تحقق‌ توسعه‌ در نظر گرفته‌ می‌شود، امّا ایجاد یك‌ توازن‌ همه‌ جانبه‌ را می‌توان‌ مهمترین‌ ركن‌ آن ‌برشمرد. اصل‌ توسعه‌ متوازن‌ انسان‌ را به‌ فكر حفاظت‌ از منابع‌ تجدیدناپذیر طبیعی‌ انداخت‌ و بدین‌گونه‌ اصل‌ توسعه‌ پایدار مطرح ‌شد.
به‌ اعتقاد ما مسلمانان‌ زمانی‌ فرا خواهد رسید كه‌ توجه‌ به ‌اصل‌ توسعه‌ پایدار به عنوان‌ یكی‌ از آموزه‌های‌ مكتب‌، انسان‌ را از اتلاف‌ منابع‌ تجدیدناپذیر باز خواهد داشت‌ و بدین ‌ترتیب‌ تمام‌ اركان‌ كره‌ خاكی‌ در تعادل‌ بسر خواهند برد.
کتاب حاضر که از انتشارات کانون اندیشه جوان می­باشد، به بررسی این مفهوم پرداخته است.
این مجموعه شامل قسمت­های زیر است:
▪ فصل‌ یكم: شناخت‌ و بررسی‌ اجمالی‌ توسعه ی‌ پایدار
ـ مقدمه: توسعه ی‌ پایدار از تئوری‌ تا عمل‌
ـ سیر تحول‌ مفهوم‌ رشد و توسعه‌ ی اقتصادی‌
ـ علل‌ شكل‌گیری‌ مفهوم‌ توسعه ی پایدار
ـ چگونگی‌ شكل‌گیری‌ مفهوم‌ توسعه ی‌ پایدار و تعاریف‌ آن‌
ـ جمع‌بندی‌ ویژگی‌های‌ توسعه ی پایدار
ـ روند بین‌المللی‌ مجامع‌ مربوط‌ به‌ توسعه ی‌ پایدار
ـ توجه‌ جهانی‌ به‌ محیط‌ زیست‌
ـ كنفرانس‌ لاهه؛ ارائه‌ دستور كار عملی‌
ـ اجلاس‌ سران‌؛ بالاترین‌ اجتماع‌ در مورد توسعه ی پایدار
ـ توجه‌ به‌ توسعه ی‌ پایدار در دهه‌ ۱۹۹۰
ـ نتیجه‌ توجهات‌ بین‌المللی‌ در مورد توسعه ی‌ پایدار
ـ چگونگی‌ اندازه‌گیری‌ توسعه ی‌ پایدار؟
ـ شاخص‌های‌ معرف‌ توسعه ی‌ پایدار
ـ لزوم ‌بازیافت‌ زائدات‌ و ارزیابی‌ پیامدهای‌ زیست‌محیطی‌ توسعه‌
▪ فصل‌ دوّم: عوامل‌ ناپایداری‌ توسعه‌
ـ مقدمه: آینده‌ سیاره‌ را چگونه‌ می‌بینیم‌؟
ـ تكنولوژی‌ مخرّب‌ و ناپایداری‌ توسعه‌
ـ شكاف‌ شمال‌ ـ جنوب‌؛ عاملی‌ در ناپایداری‌ توسعه‌
ـ جمعیت‌، فقر، محیط‌ زیست‌ و ناپایداری‌ توسعه ی‌ اقتصادی‌
ـ عوامل‌ مخرّب‌ دیگر محیط‌ زیست‌ و ناپایداری‌ توسعه ی‌ اقتصادی‌
ـ نتیجه‌گیری‌: راه‌حل‌ عملی‌ كدام‌ است‌؟
▪ فصل‌ سوّم‌: اسلام‌ و توسعه ی پایدار اقتصادی‌
ـ مقدمه‌
ـ دیدگاه‌ كلی‌ اسلام‌ درباره ی‌ توسعه ی‌ پایدار
ـ ترسیم‌ چگونگی‌ تحقق‌ توسعه ی‌ پایدار در پرتو تعالیم‌ اسلامی‌
ـ تعالیم‌ اسلامی‌ و عوامل‌ ناپایداری‌ توسعه‌
ـ توسعه‌ و رشد تكنولوژی‌
ـ هدایت‌ صحیح‌ طرف‌ تقاضا و مصرف‌ و توسعه ی‌ پایدار
ـ رشد جمعیت‌ و تخریب‌ محیط‌ زیست‌
ـ خلاصه‌ و نتیجه‌گیری‌
منبع : باشگاه اندیشه


همچنین مشاهده کنید