غوغا در سرزمین پشتوها

‌کاخ سفید در صدد بازتعریف مثلث”پاکستان-آمریکا-القاعده”است.برخی از جمهوریخواهان افراطی معتقدند که با وجود افرادی مانند بی نظیر بوتو و نواز شریف در مقام ریاست جمهوری یا نخست وزیری پاکستان این بازتعریف محقق نمی شود
‌وزن بحران سیاسی به وجود آمده در اسلام آباد را نمی توان از وزن بحرانی که در جریان حادثه مسجد لعل به وجود آمد کمتر دانست!حاصل تقابل ارتش،لیبرالها ،دادگاه عالی و افراطیون القاعده در خاک پاکستان انعکاسی ناموزون و آزاردهنده خواهد یافت.
سخن گفتن از تحویل عبدالقادر خان به بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی موجب ایجاد تنشهای تازه ای در اسلام آباد شده است.دولت و جناح مخالف دولت پاکستان درباره اظهارات “بی‌نظیر بوتو”نخست وزیر سابق و رهبر حزب مردم درباره دکتر “عبدالقدیرخان” پدر اتمی این کشور واکنش نشان دادند.
سخنگوی وزارت خارجه پاکستان با صدور بیانیه‌ای در این‌باره گفته است که دولت اسلام‌آباد از شبکه دکتر عبدالقادرخان بررسی و تجقیقات لازم را انجام داده است و در صورت وجود اطلاعات بیشتر آماده بررسی مجدد دارد. “چوهدری شجاعت حسین “ رئیس حزب مسلم لیگ (حاکم) نیز سخنان بوتو را تاسف بار خوانده و گفته است که سخنان بوتو تاثیر نامطلوبی برای ملت و مردم پاکستان نخواهد داشت، بلکه این سخنان به خود بوتو باز خواهد گشت. “اعجاز الحق” وزیر امور مذهبی فدرال پاکستان نیز سخنان بوتو را نامهربانی با ملت و دانشمندان دانست. به نظر می رسد بی نظیر بوتو در آستانه بازگشت خود به اسلام آباد دچار نوعی فرافکنی سیاسی شده است.در میان سران ایالات متحده آمریکا بر سر به قدرت رسیدن بوتو یا مشرف اختلاف نظر وجود دارد.این اختلاف نظر خود را در اظهارات و رفتارهای متناقض کاخ سفید در قبال اسلام آباد منعکس نموده است. در صورت پیروزی پرویز مشرف و هواداران وی،موقعیت بی نظیر بوتو در اسلام آباد به مخاطره خواهد افتاد.بازگشت مجدد بوتو به قدرت بدون جلب رضایت شهروندان و احزاب پاکستانی و همراهی نسبی ارتش میسر نخواهد بود.باید اذعان نمود که گره های کور سیاسی در پاکستان هرلحظه پیچیده تر می شود.معمای پاکستان بسیار پیچیده‌تر از آن است که به بوتو و مشرف ختم شود.در این میان فرد دیگری نیز وجود دارد که نباید نقش وی را نادیده انگاشت.
“نواز شریف” نخست وزیر اسبق پاکستان سعی دارد بازگشتی موفقیت آمیز به کشور خود داشته باشد.بازگشتی که وی در فاز نخست آن ناموفق بود.نواز شریف به رغم اخراج از پاکستان تنها چهار ساعت پس از ورودش به این کشور درسه هفته گذشته، مجددا متعهد شد که به کشورش بازگردد و در انتخابات پیش رو کاندیدا شود.
نخست وزیر اسبق در تبعید پاکستان که برای اولین بار پس از اخراج از پاکستان به طور علنی صحبت می‌کرد در این راستا جملات جالب توجهی را برزبان رانده است:” من باید بازگردم و در انتخابات مبارزه کنم. موضوع نخست‌وزیر‌شدن مجدد من نیست بلکه موضوع بازگرداندن کشور تحت حکومت قانون و احیای قانون اساسی است. اگر بی‌نظیر بوتو به کشور بازگردد ولی من اجازه‌ بازگشت نداشته باشم چه کسی این انتخابات را به عنوان انتخاباتی آزاد و عادلانه قبول خواهد کرد؟
نواز شریف با رد ادعاهای دولت مبنی بر اینکه وی به جای رویارویی با محاکمه شدن در پاکستان، تبعید را انتخاب کرده، خاطرنشان کرده است که این ادعاها کاملا کذب بوده است:
“توطئه آن‌ها این بود آنها می‌خواستند در هواپیما گذرنامه‌ من را بگیرند، آن را مهر بزنند و مرا بازگردانند و سپس مدعی شوند که من وارد پاکستان شده و با میل خودم کشور را ترک کردم. آن‌ها یک ساعت مرا در هواپیما نگه داشتند و زمانی که من از ارائه‌ گذرنامه خود به آن‌ها خودداری کردم، سرانجام مرا به اتاق انتظار بردند و من دو ساعت دیگر هم در آنجا انتظار کشیدم. در نهایت مدیر اداره حسابرسی ملی (‌نهاد مبارزه با فساد دولت) به همراه ۲۰ یا ۳۰ کماندو آمدند. او به من گفت که اتهامات و پرونده‌هایی علیه شما وجود دارد و من بازداشت هستم و باید با آن‌ها بروم. آن‌ها مرا هل می‌دادند و دستان مرا می‌کشیدند وبا خشونت با من رفتار می‌کردند من فکر کردم که آن‌ها قصد دارند مرا سوار هلی‌کوپتر کنند و به منطقه “‌اتوک فورت‌” ( در استان پنجاب) یا زندان راولپنیدی ببرند، ولی در عوض آن‌ها مرا سوار یک هواپیمای خطوط هوایی پاکستان PIA کردند و در هر دو طرف من ماموران امنیتی لباس شخصی نشسته بودند. زمانی که یک ساعت از بلند شدن هواپیما از زمین گذشته بود و ما در آسمان بودیم به من گفته شد که به سمت جده می‌رویم و من از شنیدن این حرف شوکه شدم...”
این اظهارات نواز شریف سبب خشم طرفداران وی در پاکستان، شده است.پس از اخراج نواز شریف از پاکستان حامیان او به دادگاه عالی‌ این‌ کشور متوسل شدند و بر ضد اقدام‌ دولت‌ پاکستان‌ برای‌ اخراج‌ وی‌ به‌ عربستان‌ سعودی‌ شکایتی تنظیم کردند. ‌این‌ تقاضای‌ فرجام‌ حزب‌ مسلم‌ لیگ‌ نواز شریف‌ رویارویی‌ جدیدی‌ را میان‌ دادگاه‌ عالی‌ پاکستان‌ و پرویز مشرف‌ رئیس‌ جمهور این‌ کشور ایجاد می‌ کند.‌ دادگاه‌ عالی‌ پاکستان‌ اوت‌ گذشته‌ به‌ دولت‌ پاکستان‌ دستور داده بود که مانع بازگشت‌ نواز شریف‌ نشود،اما پرویز مشرف این اقدام را انجام داد!
آنچه در این مجال قابل تامل است رفتار سیاستمداران آمریکایی و اروپایی است.معاون وزیر امور خارجه آمریکا اخیرا از پرویز مشرف، رئیس جمهوری پاکستان حمایت کرده است. جان نگروپونته معاون وزیر امور خارجه آمریکا همچنین از محکوم کردن تبعید دوباره نواز شریف نخست وزیر پیشین پاکستان ساعاتی پس از ورود به این کشور خودداری کرد و آن را مسئله داخلی پاکستان دانست.
وی از اهمیت پیشداوری ها درباره حملات آمریکا علیه مناطق قبلیه نشین پاکستان کاست و تاکید کرد که نیروهای آمریکایی به حاکمیت پاکستان احترام می گذارند!این در حالی است که بسیاری از جمهوریخواهان و دموکراتهای ایالات متحده آمریکا بارها طرح دخالت علنی در اوضاع داخلی اسلام آباد را بر روی میز تئوریسین های خود مشاهده نموده اند.این روند از ابتدای سال ۲۰۰۰ میلادی و پس از پایان دوران ریاست جمهوری بیل کلینتون پررنگ تر شده است.
اما اتحادیه اروپا امروز از اقدام مقامهای پاکستانی در مجبور کردن نواز شریف نخست‌وزیر سابق پاکستان به ترک این کشور انتقاد کرده است. اتحادیه اروپا از مقامهای پاکستانی خواسته است تا نسبت به حکم دادگاه عالی این کشور مبنی برمجاز بودن بازگشت نواز شریف به پاکستان احترام بگذارند.اتحادیه اروپا ابراز عقیده کرد که باید به نخست وزیر سابق پاکستان اجازه داده شود از خود در برابر یک دادگاه پاکستانی دفاع کند.این موضعگیریها نشان می دهد که آمریکا و اتحادیه اروپا بر سر نحوه حل بحران فعلی پاکستان با یکدیگر اختلافاتی عمده دارند.
کاخ سفید در صدد بازتعریف مثلث”پاکستان-آمریکا-القاعده”است.برخی از جمهوریخواهان افراطی معتقدند که با وجود افرادی مانند بی نظیر بوتو و نواز شریف در مقام ریاست جمهوری یا نخست وزیری پاکستان این بازتعریف محقق نمی شود و تنها با بقای مشرف در قدرت می توان نسبت به احیای این مثلث امیدوار بود.اما عده ای دیگر از جمهوریخواهان مایل به طیف سنتی معتقدند که تاریخ مصرف افرادی مانند پرویز مشرف و شوکت عزیز به پایان رسیده است و باید از افرادی مانند بوتو و شریف جهت بازگشت به قدرت حمایت نمود.عده ای نیز در این میان معتقدند که پاکستان در صورت حضور مشرف،نواز شریف و بی نظیر بوتو در کنار یکدیگر می تواند نقش موثرتری جهت تحقق اهداف کاخ سفید ایفا کند.البته این نوع نگاه ایده آل گرایانه است و با واقعیات اسلام آباد تطابق ندارد.
● نتیجه گیری:
پاکستان در وضعیت مناسبی به سر نمی برد. وزن بحران سیاسی به وجود آمده در اسلام آباد را نمی توان از وزن بحرانی که در جریان حادثه مسجد لعل به وجود آمد کمتر دانست!حاصل تقابل ارتش،لیبرالها ،دادگاه عالی و افراطیون القاعده در خاک پاکستان انعکاسی ناموزون و آزاردهنده خواهد یافت.اینکه چه کسی پیروز کارزار انتخابات پاکستان باشد به خودی خود اهمیتی مضاعف پیدا نمود است.پرسشی که پاسخ آن را می توان در آینده ای نزدیک دریافت.

سعید سبحانی

منبع : روزنامه رسالت