بافت های فرسوده معضل یا فرصت

وجود بافت فرسوده در قسمتهای مرکزی و جنوبی یکی از دهها مشکلی است که کلانشهر تهران با آن دست و پنجه نرم می کند .به عقیده بسیاری از کارشناسان بافت فرسوده از معضلاتی است که درصورت رسیدگی و برنامه ریزی صحیح و به موقع برای احیای آن می تواند به فرصت هایی مناسب برای سرمایه گذاری تبدیل شود.
همچنین پتانسیل های اقتصادی بافت های فرسوده بر بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصاد شهری تاثیر بسزایی داشته باشد.
در شرایط کنونی بافتهای فرسوده کلان شهر تهران با تبدیل شدن به گلوگاه معضلات شهری نیازمند توجه بیشتر وسرعت بخشی مسئولان در اجرایی شدن تصمیم سازیها است.
همچنین فقدان سیاست‌های مدون و عدم یکپارچگی مدیریت شهر در رویارویی با نوسازی بافت‌های فرسوده، شکاف فکری و نگرشی میان مدیریت طرح‌های نوسازی و جامعه مخاطبان ذی‌نفع و ذی‌نفوذ، عدم برخورد علمی‌و به‌روز با پدیده نوسازی و متناسب با مسائل روز و شاخص‌های توسعه پایدار شهری و رویکردهای مقطعی و سلیقه‌ای در مواجهه با بافت‌های فرسوده از دیگر عواملی است که تا کنون روند نوسازی بافت های فرسوده را غیر ممکن و بدون صرفه اقتصادی برای دارندگان سرمایه جلوه داده است.
آنچکه طی سالهای اخیر دراحیای بافتهای فرسوده بسیار بر آن تاکیدشده حضوربخش خصوصی در جان دوباره بخشیدن به این بخش از کلان شهرها است .
اما آیا به راستی نوسازی بافتهای فرسوده فرصتی برای تعلل و آزمون خطای دولتی ها و خصوصی ها را دارد ؟
قسمتهایی از شهر که آبستن حوادثی بسیار است هنوز در مرحله تصمیم گیری و بعضا اجرایی آن هم با کندی مواجه است .
انگار عادت کردیم منتظر اتفاق باشیم و بعد از نو بسازیم و یاد نگرفتیم که هزینه های گزاف بحران را به موقع به کار گیریم و با صرف هزینه های کمتر ،آرامشی بیشتر بدون تلفات جانی و آثار روانی نامطلوب به ساکنین بافتهای فرسوده کلانشهرها هدیه کنیم .
به عبارت دیگر بافتهای فرسوده در یک جمله تهدیدی است که با از دست ندادن زمان و مدیریت و برنامه ریزی می تواند فرصتی مناسب شود و مشکلات قشر متوسط و ضعیف جامعه که دراین بخش ساکن هستند را کمتر کند.
در این میان طی دهه های گذشته پیش فرض تمام طرح های اجرا و ارائه شده برای احیای بافت های فرسوده تا به حال؛ تامین مالی سنگین بوده است؛حال آنکه در ایران و دیگر کشورها ی در حال توسعه بدلیل محدودیت منابع مالی و نیز افزایش روز افزون شهر نشینی و بافت فرسوده ، تامین این منابع مشکل بوده و همانگونه که در ایران نیز مشاهده شده چنین طرحهایی موفقیت آمیز نبوده اند.
تجربه کشورهای مختلف دنیا نشان داده است که می توان توسط روشی دیگر که نیاز به چنین منابع مالی ای ندارد،مشکل بخش قابل توجهی از بافت های فرسوده را حل کرد.
طی پنج سال اخیر با ظهور مدلی جدید از مدیریت شهری شاهد توجه بیش از پیش شهرداری تهران به عنوان یکی از نهادهای ذیربط در حوزه بافت های فرسوده بوده و هستیم.آغاز روند اجرایی پروژه نوسازان،ارایه طرح ،الگو در قالب منظر شهری ،جذب سرمایه گذار بخش خصوصی،...و تفویض اختیارات به شهرداران مناطق در روند نوسازی و احیا محله های فرسوده از اقدامات زیر بنایی و جهشی طی سال های اخیر است.
تجربیات به دست آمده نشان می دهد که دیگر برای احیای بافت ها نیازی به پرداخت وجه نقد به مالکان نیست اما متاسفانه تبعات تورمی بر بدنه اجرایی این روند بسیار تاثیر گذار است.به طوریکه نوسان قیمتی مصالح ساختمانی ، بهای اجاره و متغیر های دیگر با وارد کردن شوک روند نوسازی بافت های فرسوده کلان شهر تهران را کند و کند تر می کند.این در حالی است که مسئولان شهرداری تهران بر این باورند که اگر دغدغه بافت های فرسوده به عنوان سرفصل مشترک نهادهای دولتی ذیربط قرار گیرد کلان شهر تهرانی طی ۱۵ سال آینده با تغییر منظر و حذف بسیاری از مناطق فرسوده خود به استانداردهای شهر ایده آل در حوزه ساخت و ساز دست می یابد اما؟!
از سوی دیگر حمایت دولت و شهرداری تهران موجب هدایت سرمایه های سرمایه های سرگردان بخش خصوصی به منظور حفظ یا ایجاد سرمایه کلان در کشور می شود.
در پایان باید گفت:در نوسازی بافت‌های فرسوده، جزئی نگری و اتکا بر طرح‌های موضعی و قابلیت‌های محلی و کالبدی، ماهیتاً نمی‌تواند به تنهایی بستر تصمیمات کلان، اثرگذار، قابل بسط و پایدار باشد .در حالیکه می توان با اتخاذ تدابیر کلان راهبردی، سازماندهی و بسیج توانمندیهای شهری برای پهنه‌های موضعی فرسوده، راهکارهای اساسی و عمدتاً میان رشته‌ای ارایه کرد.

آزاده محمدی

منبع : خبرگزاری موج