آتاتورک قرن بیست و یکم ترکیه؟

نخست‌وزیر تركیه فرصتی برای حركت دادن كشورش به عصر جدیدی از سازگاری و آزادگی مذهب را دارد.تا بدین‌جا، تركیه در حال اثبات این است كه اسلا‌م و دموكراسی می‌توانند در كنار یكدیگر همزیستی كنند. فضای انتخاباتی ۲۲ جولا‌ی می‌توانست به فضایی ناخوشایند تبدیل شود، اما این امر تحقق نیافت و حزب حاكم اسلا‌می‌تركیه بار دیگر قدرت را حتی با حمایت بیشتر در پارلمان در دست گرفت. با این وجود، موضوع مسجد و كشور هنوز همانند یك گلدسته، موضوعی سر به فلك كشیده است.
در بهار امسال بود كه این امر خطر آشفتگی و گسستگی تركیه را تهدید می‌كرد. چرا كه حزب حاكم یك فرد وفادار به اسلا‌م، عبدالله گل، وزیر امور خارجه این كشور را نامزد ریاست جمهوری تركیه كرد، اما تظاهرات خیابانی بر سر این حقیقت كه همسرش روسری می‌پوشد و طبق قانون اساسی تركیه پوشیدن روسری در اماكن عمومی‌ممنوع است،شدت گرفت.رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر تركیه كه حزب آرام و معتدل اسلا‌می‌عدالت و توسعه(AKP) را رهبری می‌كند، به طور عاقلا‌نه‌ای با اعلا‌م برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام مانع ازفروپاشی بالقوه دولت شد. اكنون او دوباره بر سر قدرت بازگشته با این تفاوت كهAKP قدرتمندتر از همیشه است. این بار تقریبا ۴۷ درصد تركها در قیاس با ۳۴ درصد سال ۲۰۰۲ از وی حمایت می‌كنند.صرف‌نظر از مذهب، این بسیار سخت نیست كه ببینیم چراAKP خوب عمل كرده است.
اقتصاد تركیه به طور متوسط سالیانه ۷ درصد رشد كرده و ركود دیرینه مهار شده و سرمایه‌گذاری‌های خارجی در بالا‌ترین سطح در طول تاریخ این كشور قرار گرفته است. برای اولین بار از دهه ۱۹۵۰، ترك‌ها دیگر برای یافتن كار مجبور نیستند كشور را ترك و به كشورهای اروپایی سفر كنند . از سوی دیگرAKP سرسختانه با اتخاذ اصلا‌حات قانونی و نظامی، عضویت در اتحادیه اروپا را دنبال كرد. این حزب همچنین برای اقلیت كردها پیش قدم شد تا بتواند یك راه‌حل دیپلماتیك در جلوگیری از حملا‌ت كردهای تروریست در عراق ارائه دهد.اما باید گفت كه كنار گذاشتن مذهب امكان‌پذیر نیست. بیش از نیمی از كشور بهAKP رای ندادند، چرا كه بسیاری از این ترس دارند كه برنامه كاری مرموزی به آهستگی روزهای مدرن تركیه را اسلا‌می‌كند. آنها در حال نوشتن آگهی درگذشت بنیانگذار تركیه، مصطفی كمال آتاتورك، یك سكولا‌ر در جهان اسلا‌م كه حروف الفبای رومی‌را معرفی و حق رای زنان را مطرح كرد، هستند.
اردوغان با یكAKP معتدل و آرام سعی در برطرف كردن این ترس‌ها كرده است. نظرات و اظهارات روز انتخاب وی حساس و دوباره اطمینان‌بخش بودند. وی گفت: «شادی ما نمی‌تواند و نباید باعث تاسف خوردن برای آنهایی كه همانند ما فكر نمی‌كنند باشد».وی ارزش‌های همگانی و مشترك را در جهت اتحاد ترك‌ها در یك كشور دموكراتیك سكولا‌ر و براساس قوانین اجتماعی مورد تاكید قرار دارد اولین فرصت اردوغان در این باره معرفی نامزد ریاست جمهوری تكمیل نیافته است. وی در این مورد باید عاقلا‌نه عمل كند و كسی را انتخاب نماید كه مورد قبول سكولا‌رها نیز باشد.این هفته اردوغان اظهار كرد:«اولویت اصلی ما دست‌یابی و پیشی‌گرفتن از سطح تمدن مدنی است كه از سوی آتاتورك بدان اشاره شده است».اكنون نوبت اردوغان است كه با گذر از چالش‌های پیش رو، تركیه جدید را بیابد، تركیه‌ای كه همه به آن احترام بگذارند و دموكراتهای مسلمان در آن از منافع خوبی برخوردار باشند.

مقاله كریستین ساینس مانیتور
۲۵ جولا‌ی ۲۰۰۷
ترجمه: سیروس اصلا‌ح

منبع : روزنامه حیات نو