رقابت درون جناحی را وانهیم

انتخابات ریاست جمهوری ایران هفته دیگر برگزار می‌شود و مردم می‌روند تا رئیس‌جمهور چهار سال آینده کشور را انتخاب کنند. اولویت‌ها چیست و رویکردمان چه می‌تواند باشد؟
۱) سرمایه‌های انسانی موتور محرکه جنبش‌های اجتماعی‌اند که با پاسداشت و با به‌کارگیری به موقع ظرفیت‌های آنان، می‌توان اهداف جنبش را به پیش برد. جنبش اصلاحات نیز از این اصل مستثنی نیست. به‌زعم نگارنده، آقایان موسوی و کروبی دو سرمایه ارزشمند با ظرفیتی قابل توجه برای پیشبرد اهداف و برنامه‌های جنبش اصلاحات‌اند که باید مورد حمایت و پشتیبانی نیروهای اصلاح‌طلب و تحول‌خواه قرار بگیرند. آنها به دلیل احساس خطری که برای کشور می‌کنند خود را در معرض انتخاب و آزمون عمومی ‌قرار داده‌اند. بنابراین اولویت اول در شرایط موجود، پرهیز از فرصت‌سوزی برای برکناری احمدی‌نژاد از مقام ریاست جمهوری با رای به یکی از دو سرمایه ارزشمند جنبش اصلاحات است.
گرچه این حق انتخاب‌کنندگان است که با توجه به نیازها، علایق و شناخت خود آینده سیاسی کشور را رقم بزنند اما نباید از نظر دور داشت که نجات کشور از یک ویرانی عظیم، اولویتی مضاعف بر خواست‌ها و مطالبات شخصی، گروهی، قومی ‌و حزبی است. نگاهی به مختصات دولت احمدی‌نژاد و درک پیامدهای ابقای وی در مقام ریاست‌جمهوری، می‌تواند به تردیدها برای شرکت در انتخابات پایان دهد.
اقتصاد ضعیف، بیمار و صدقه‌ای؛ تورم توام با رکود اقتصادی، تشدید بیکاری و عدم توفیق در ایجاد فرصت‌های شغلی به‌ویژه برای نسل جوان؛ سیاست‌های فرهنگی غلط وتوام با ترویج خرافه‌گری؛ عدم آزادی فکر و اندیشه؛ توسعه نگاه امنیتی به تمامی‌سیطره فرهنگ و سیاست کشور؛ تحدید و تهدید فعالان جامعه مدنی؛ افزایش تعداد زندانیان سیاسی و نقض گسترده و سازمان یافته حقوق بشر؛ افزایش آسیب‌ها و نابهنجاری‌های اجتماعی از جمله بالا رفتن نرخ زندانیان؛ انحلال دستگاه‌های برنامه‌ریز و سیاستگذار؛ سیاست خارجی پرخاشگر و تنش‌زا، تصویب ۳ قطعنامه در تحریم اقتصادی ایران توسط شورای امنیت سازمان ملل، مهم‌ترین مختصات و دستاوردهای دولت نظامی‌احمدی‌نژاد و حامیان اوست.
۲) بر این باورم که تحریم انتخابات به سود احمدی‌نژاد و حامیان اقتدارگرای اوست. در این برهه راهی پیش رو نداریم جز آنکه همه در حمایت از یکی از دو نامزد جبهه اصلاحات به پا خیزیم. دغدغه دخالت در نتایج آرا و شمارش آرا به نفع نامزد اقتدارگرایان، دغدغه‌ای جدی و قابل اعتناست. مشارکت حداکثری تنها راهی است که می‌تواند مانع از دخالت مجریان و ناظران در انتخابات شود. بنابراین با شرکت در انتخابات و رای به یکی از کاندیداهای اصلاح‌طلب زمینه تغییر وضع موجود را فراهم خواهیم ساخت. امروز همه ما ایرانیان می‌توانیم نقش موثری در اصلاح روند موجود ایفا نماییم و این وظیفه‌ای است که بدوش ماست و در مقابل آیندگان باید پاسخگو باشیم.
انتخابات آزاد و سالم نیست، بنابراین نماینده تمام دیدگاه‌های فکری در این انتخابات حضور ندارند. اما برای مهیا کردن زمینه برگزاری انتخابات آزاد و سالم باید حضوری پررنگ تر و موثرتر در عرصه سیاسی داشته باشیم. اتخاذ سیاست‌های انفعالی همچون تحریم انتخابات، واگذارکردن میدان رقابت به جریانی است که هیچ اعتقادی به رای و مشارکت سیاسی مردم ندارد و می‌کوشد با توسل به شیوه‌های آمرانه و سرکوبگرانه، سیاست‌های خود را بر جامعه مسلط کند. مشارکت گسترده و به قدرت رساندن نامزدان جنبش اصلاحات و پرسشگری مداوم از آنها می‌تواند زمینه تغییر و تحول را فراهم کند.
▪ رقابت درون جناحی را وانهیم
۳) اختیارات ریاست‌جمهوری در ساختار حقوقی موجود کشور بسیار محدود است اما رئیس‌جمهور می‌تواند با بنیان دانایی‌محور و کار جمعی از طریق احیای نهاد تصمیم‌گیری و سیاستگذاری، بسیاری از تهدید‌های موجود را تبدیل به فرصت برای رشد و سازندگی ایران عزیز نماید. کافی نبودن اختیارات ریاست جمهوری توجیه خوبی برای برخورد انفعالی با انتخابات نیست. مقایسه عملکرد دولت اصلاحات با دولت اقتدارگرایان نشان می‌دهد که خصوصیات اخلاقی و سیاسی رئیس‌جمهور و هیات دولت چقدر بر اداره کشور و زندگی شهروندان تاثیر می‌گذارد. بنابراین با شرکت در انتخابات باید سرنوشت سیاسی کشور را خودمان رقم بزنیم.
۴) تغییر در راه است اگر انتخاب‌کنندگان خواهان تغییر باشند. بسیاری با یک قماش خواندن تمام نامزدان می‌کوشند از زیر بار مسوولیتی که برعهده دارند شانه خالی کنند، حال آنکه واقعیت از تفاوت‌های ماهوی میان نامزدان اصلاح‌طلب و اقتدارگرا حکایت دارد. برنامه‌هایی که دو کاندیدای اصلاح‌طلب ریاست جمهوری اعلام نموده‌اند، می‌تواند زمینه تغییرات قابل توجهی در سطوح داخلی و خارجی را فراهم نماید. سیاست‌های تنش زدا، همکاری‌های بین‌المللی و حل معقول و منطقی بحران هسته‌ای با حفظ منافع ملی می‌تواند زمینه‌ساز توقف تحریم‌های اقتصادی علیه کشور و به‌ویژه تحریم‌های حوزه انرژی را فراهم سازد و با رفع تحریم‌های حوزه انرژی، فرصت‌های ایجاد اشتغال و توسعه صنعت نفت، گاز و پتروشیمی‌ را فراهم نماید. بالا بردن نرخ اشتغال‌زایی نیازمند تغییرات بنیادی در سیاست‌های داخلی و بین‌المللی است و این مهم به‌وضوح در برنامه‌های نامزدان اصلاح‌طلب دیده می‌شود. به طور قطع در نتیجه اتخاذ سیاست تنش‌زدایی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، نرخ اشتغال زایی شتاب چشمگیری خواهد یافت. در حوزه داخلی، هر دو کاندیدا تاکیدی جدی بر دفاع از حقوق بشر و اجرای فصل سوم قانون اساسی کشور و حقوق شهروندی دارند که به این ترتیب امکان رونق فعالیت‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی را فراهم خواهند کرد. یکی دیگر از نتایج مهم تغییر دولت، حذف نگاه امنیتی بر حوزه فرهنگ و سیاست کشور است. متاسفانه نگاه امنیتی دولت اقتدارگرای احمدی‌نژاد، نه تنها موجب افزایش ضریب امنیت ملی نشده است بلکه کشور را با خطری جدی روبه‌رو کرده است. حذف این نگاه و انتخاب نیروهای شایسته، تحصیلکرده و آگاه به مسائل امنیتی، زمینه مشارکت سیاسی- اجتماعی مردم از هر نژاد، مذهب و قوم را افزایش و امنیت ملی را تامین خواهد کرد.
۵) ضرورت حضور جدی در انتخابات برای برکنار کردن دولت فعلی، به هیچ عنوان نامزدان اصلاح‌طلب را از پاسخگویی معاف نخواهد کرد. آقایان موسوی و کروبی به‌علت سابقه حضور ۳۰ ساله در طبقه تصمیم‌گیران جمهوری اسلامی‌باید پاسخگویی عملکرد خود، مدیریت خود، نیروهای خود و ارتباط خود با نهادهای دیگر حاکمیت باشند. امروز روز پاسخگویی آنان و روز پرسشگری ماست. به صرف اینکه قوای کشور مستقل از یکدیگر هستند و آنها رئیس یک قوه نظام یا مدیر عالی یک قوه نظام بوده‌اند نمی‌توانند از پاسخگویی شانه خالی کنند. چرا که حداقل پاسخ این است که بگویند چگونه موافقت یا مخالفت خود را با یک مساله سیاسی یا بحران اجتماعی ابراز کرده‌اند. طبیعی است که رای‌دهندگان بر مبنای ارزیابی‌ای که از گذشته یک کاندیدا و برنامه آینده او دارند، دست به یک انتخاب خواهند زد. بنابراین نهادهای مدنی و روزنامه نگاران و فعالان کنجکاو نسل جوان هر چه در گذشته، حال و آینده موشکافی کنند و سوالات مهمی ‌را مطرح کنند امکان انتخاب مناسب‌تر را برای مردم فراهم خواهند کرد. اما نکته مهم این است که طرح این سوالات و رغبت به یکی از دو کاندیدا نسبت به کاندیدای دیگر نباید زمینه بی‌حرمتی به کاندیدای دیگر را فراهم سازد. موسم انتخابات به‌زودی بر سر خواهد آمد، یا در دور اول ۲۲ خرداد، یا در دور دوم و نهایتا تا میانه تیرماه این داستان بسیار پرهیجان به پایان خواهد رسید. اما نکته‌ای که می‌ماند این است که چگونه به حفظ سرمایه اجتماعی خود پرداخته‌ایم. شرایط کشور آنقدر خطرناک است که ما به سرمایه همه نیروهای اجتماعی اعم از پیشرو و میانه‌رو نیاز داریم حال چگونه برای افزایش چند صدی رای یک کاندیدا به خود اجازه می‌دهیم که مرزهای این رقابت را آلوده به مسائل غیر اخلاقی کنیم. روزی در دانشگاه خواجه نصیر به دفاع از آقای مهدی کروبی و اهمیت نقش ایشان در مجلس در دفاع از حقوق بشر پرداختم و مورد لطف تعدادی از دانشجویان قرار گرفته و هو شدم. آن روز می‌دانستم که هو کردن دانشجویان نشانه فاصله عمیق میان مطالبات و انتظارات آنان با عملکرد مجلس و ظرفیت نظام است ولی نمی‌توانستم برای آنها توضیح دهم که ما برای استقرار حقوق بشر و نهادینه کردن دموکراسی در اول راهیم و مشقت‌های بسیاری باید تحمل کنیم و در این راه نیازمند پاسداری از سرمایه‌هایمان هستیم. بدون شک برخی از دانشجویان دیروز که مرا به خاطر پاسداشت مهدی کروبی هو کردند امروز در ستاد او به فعالیت مشغول‌اند. این جبر زمانه است که ما را به تجربه اندوزی و بردباری وا می‌دارد. امروز هر نقشی در انتخابات داشته باشیم نباید فراموش کنیم که آرمان مشترک ما دموکراسی و حقوق بشر است و برای تحقق این مهم نیازمند به‌کارگیری تمام توان، ظرفیت و استعدادهایمان هستیم و این توان و ظرفیت، مازاد بر نیازمان نیست که بتوانیم هر از گاهی بخشی از آن را زایل کنیم.
ما در تقابل با جریانی هستیم که قدرت را بی‌کم‌وکاست از آن خود می‌داند و از به‌کارگیری آن علیه نیروهای اجتماعی، فاشیسم وار ذره‌ای دریغ نمی‌ورزد، بنابراین اتحاد تنها ابزار ما برای توانمند‌سازی نیروهایمان در این ستیز نابرابر است. اکنون وقت رقابت داخلی و درون جناحی نیست امروز باید بکوشیم دولت واپس‌گرا و مخالف آزادی را کنار بزنیم.
۷) تا کنون ستادهای هر دو کاندیدای اصلاح‌طلب و بسیاری از شخصیت‌های سیاسی و اجتماعی مستقل، نسبت به امکان تقلب در انتخابات ریاست جمهوری هشدارهای لازم را داده‌اند و کمیته‌ای نیز برای صیانت از آرا راه‌اندازی نموده و آنها نیز به موقع نامه‌نگاری‌هایی با مجریان و ناظران انتخابات داشته‌اند. حال باید از دو داوطلب ریاست جمهوری پرسید که اگر به‌رغم این هشدارها و تمهیدات، آرای مردم نادیده گرفته شد و صندوق‌های رای به نفع رئیس‌جمهور فعلی خوانده یا ابطال شد، چه تمهیداتی اندیشیده‌اند. بی‌‌تردید آن روز، روز تصمیم‌گیری و مصلحت‌سنجی نیست.
نامزدان اصلاح‌طلب امروز باید پیش‌بینی هر اتفاقی را بکنند و خود را برای چنین روزی آماده کنند. در آن روزکاندیداها امکان پاسداری از رای مردم را ندارند، بنابراین مردم خود باید از رای‌شان حفاظت کنند و البته کاندیداها باید مردم را به میدان فرا خوانند. امید آن است تا مردم با مشارکت حداکثری راه را بر هرگونه دست کاری در صندوق‌های آرا ببندند اما کاندیدا‌ها نیز باید متوجه مسوولیت خود باشند تا در صورت لزوم با یاری مردم رئیس‌جمهور واقعی را روانه کاخ ریاست جمهوری کنند.

فاطمه حقیقت‌جو

منبع : روزنامه اعتماد ملی