هوای اتلاف انرژی را داشته باشیم

هرسال همین موقع ها كه می شود، دست به دامن هزار و یك وسیله می شویم تا به قول قدیمی ها نگذاریم ننه سرما پایش به خانه ما باز شود و همان جا از پشت پنجره چشم در چشممان بدوزد و این ۶ماه، تنها زمانی كه پا از خانه بیرون می گذاریم بتواند به سراغمان بیاید. تازه این هجوم هم به میزان لباسی كه زمان بیرون رفتن از خانه خود را به آن مجهز كرده ایم، بستگی دارد.
همیشه هم این سوال برایمان پیش می آید كه زمان پدربزرگ ها و مادربزرگ ها كه زمستان، برف تا كمر خانه ها بالا می آمد و سرما بیداد می كرد، بدون بخاری، فن، شومینه و وسایل گازسوز دیگر با كرسی و شومینه های هیزمی چطور فصل سرما را سپری می كردند؟ این علامت سوال برای نوادگان ما هم پیش خواهد آمد كه با این وسایل كه برایمان سقف تكنولوژی و انرژی است، چگونه روزگار می گذراندیم.
یك احتمال دیگر هم قابل پیش بینی است كه آیندگان ما با وجود برخورداری از پیشرفته ترین وسایل زندگی برای گرم كردن خود، به شیوه اجدادشان بازگردند. شاید از شنیدن این موضوع قهقه ای از سر تمسخر سر دهید اما واقعیت این است تا زمانی كه شیوه استفاده از انرژی به همین منوال باشد، هر احتمالی قابل رخ دادن است. دلیل آن هم این است كه ما به منبع لایزال انرژی وصل نیستیم كه خانه هایمان را آنقدر گرم كنیم كه با لباس های تابستانی در خانه بگردیم یا با بازگذاشتن پنجره ای از هوای گرم خانه خلاص شویم؛ اشتباه ترین و در عین حال راحت ترین راه حلی كه پیش می گیریم.
●●●
خواهش می كنم این جملات را با دقت بیشتری بخوانید: هربار كه وسیله جدیدی برای خانه خود می خرید یا سیستم گرمایش منزل را تنظیم می كنید یا لامپ سوخته ای را عوض می كنید، عملی انجام می دهید كه محیط زیست را تحت تاثیر قرار می دهد.
احتمالا می دانید كه بزرگترین مشكلات زیست محیطی به طور مستقیم به تولید و مصرف انرژی مربوط می شود؛ مانند هوای آلوده، دود و بخار شهرها، باران اسیدی، گرم شدن كره زمین و هزاران مشكل دیگر اما شاید ندانید كه هر كدام از ما قادریم چه نقش بزرگی در محیط زیست ایفا كنیم. ما می توانیم این كار را با ایجاد تغییرات كوچكی در محیط زندگی خود انجام دهیم.
بازدید از سیستم گرمایش خانه
اگر در منطقه ای زندگی می كنید كه آب و هوای سرد دارد، احتمالا نزدیك به دو سوم انرژی مصرفی خود را صرف تولید گرما می كنید. كوره ها یا دیگ های بخار قدیمی، سوخت هایی مثل نفت یا گاز را چنان می بلعند كه گویی فردایی وجود ندارد.
جایگزینی سیستم گرمایش فعلی منزل با یك سیستم كم مصرف، می تواند اقدامی عاقلانه باشد اما لزوما اولین اقدام نیست. به عنوان اولین قدم باید احتیاجات گرمایی خود را كاهش دهید. درزهای خانه را ببندید. منزل خود را عایق كنید. با كاهش نیازهای گرمایی خود قادر خواهید بود احتیاجات خود را با كوره یا دیگ بخاری كه به میزان قابل توجهی كوچك تر از اندازه قبلی و البته ارزان تر نیز هست، برطرف كنید.
همین مطالب در مورد سیستم های تهویه مطبوع نیز صدق می كند. اگر در منطقه ای گرم زندگی می كنید و نیاز به دستگاه های سرمایش قوی دارید، پیش از نصب سیستم های تهویه مطبوع جدید، درزبندی خانه برای كاهش نیازهای سرمایی لازم است.
در خانه ای كه منافذ آن به خوبی محكم و كاملا عایق شده است، نه تنها انرژی كمتری مصرف می شود و سیستم های گرمایش یا سرمایش كوچك تر و كم ظرفیت تری لازم است، بلكه راحت تر نیز هست.
●درز پنجره ها را ببندید
در بیشتر منازل قدیمی، نشت های پنهان هوا، بزرگ ترین عامل هدررفتن گرماست. بعضی از مهمترین محل های نشت هوا عبارتند از: لوله های درون سقف ها و كف های عایق نشده، دودكش های داخل سقف ها و دیواره های خارجی، محل های آب بندی و تیرریزی دیواره های پایه های ساختمان، دریچه های بخاری، دریچه های دسترسی به زیر شیروانی، تقاطع بالای دیواره های داخلی یا فضای زیر شیروانی، چراغ ها و بادزن های توكار در سقف های عایق شده، مجاری سیم كشی در سقف ها، كف ها و دیواره های عایق شده، محل هایی كه روكش آنها ریخته است، كلیدها و پریزهای الكتریكی، پنجره، در و قالب ساخت وسازهای چوبی، سقف های كوتاه بالای وان حمام و كمدها.
كاری كه باید برای درزبندی این محل های پنهان نشت هوا انجام داد، به اندازه و محل این شكاف ها بستگی دارد. برای شكاف های كمتر از ۶میلی متر، بهتر است از بتونه كاری استفاده كنید. مواد درزبندی اسفنجی برای ترك های بزرگتر یا سوراخ هایی كه در معرض نور خورشید یا رطوبت قرار دارند، بسیار مناسب است.
اسفنج پلی اورتان یكپارچه، عموما در فروشگاه های ساختمانی پیدا می شود. از مواد درزبندی اسفنجی مخرب لایه اُزُن(كلروفلوئوروكربن ها) استفاده نكنید. فقط محصولاتی را خریداری كنید كه برچسب محافظ لایه اُزُن را دارند. نوار درزبندی، ماده اسفنجی انعطاف پذیری است كه معمولا سطح مقطع گردی دارد(با قطر ۶ تا ۲۵میلی متر) و به صورت حلقه های بلند عرضه می شود.
از این نوار برای پركردن ترك های بزرگ استفاده می شود؛ به این ترتیب كه آن را داخل ترك های عمیق قرار می دهند و بتونه می كنند. برای پوشاندن دهانه شكاف های بسیار بزرگ مانند شیارهای عمودی و دریچه های اتاق زیرشیروانی، از عایق های اسفنجی سفت استفاده و سوراخ های بزرگ را می توان با عایق پشم شیشه درزبندی كرد. برای آنكه نتیجه بهتری به دست آید، می توان آن را در كیسه های پلاستیكی قرار داد تا هوا از میان آن قسمت از پشم شیشه كه بدون حفاظ مانده است، نشت نكند. پلاستیك را در محل هایی كه درجه حرارت زیاد است به كار نبرید.
●مناسب سازی درها و پنجره ها
حدود یك سوم كل گرمای منزل از راه درها و پنجره ها از بین می رود. در خانه ها تعداد پنجره ها از درها بیشتر است، بنابراین باید توجه بیشتری به آنها نشان داد. برای كاهش میزان اتلاف گرما، می توانید پنجره های موجود را درزبندی كرده یا انواع موثرتری جایگزین آنها كنید. انتخاب هر یك از این راه ها به عوامل زیادی بستگی دارد.اگر چوب های پنجره های فعلی پوسیده است، شیشه های آنها ترك دارد، قسمت هایی از بتونه اطراف شیشه كنده است، چارچوب های آن به خوبی محكم نیست یا قفل آنها خراب است، بهتر است كه آنها را عوض كنید.
اگر پنجره های فعلی وضعیت خوبی دارند، راه حل بهتر، نواربندی پنجره ها در مقابل هواست. درها را از یاد نبرید. درست مثل پنجره ها، سعی كنید كه آنها وضعیت خوبی داشته باشند. اطراف آنها را به گونه ای ببندید كه هوا از آنها نفوذ نكند. اگر زیر درها باز است، زیردری نصب كنید.

آزاده بهشتی

منبع : روزنامه همشهری