مقابله با گزافه گویی‌ها

در سال های گذشته شعـارهای ما معطوف به خود رسانه بودند، در حالی کـه امسال این شعـار از کشوری بـرخاسته کـه به ناحق ستیزه جو و جنگ طلب خـوانـده می شـود. در روزگـاری کـه چهـره نابجایی از ایران در جهان تـرسیم شده در همین مراودات بین المللـی بـایـد فعـال بـود. از دیگـر سو، در طراحی بخش های ویژه جشنواره نهم رادیو، با عناوینی همچون جایزه ویژه بهترین برنامه درباره موضوع صلح و دوستی ملل یـا جایزه ویـژه یونسکو به بهترین برنامه درباره شعر و ادبیات فارسی به مناسبت سال رودکی، سال (۲۰۰۸میلادی) یا جایزه ویژه فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران به بهترین برنامه درباره حضرت مولانا برمی خوریم. در زمـانه یی کـه میراث والای فرهنگی - معنـوی ایـران، همچون گنجینه یی ارزشمند، متولیان، صاحبان و مدعیانی پرهیاهو پیدا کرده است و هر یک به زعم خویش تحفه یی از این خوان ماندگار به نام خویش سند می سازد و مهر تایید برآن می نهد بی شک شعار نهمین جشنواره رادیو، نشان از دغدغه بجا و درست دست اندرکاران این گردهمایی فرهنگی است.
اما به راستی ظرف رسانه شنیداری (رادیو)، قادر به حمل چنین محتوای ارزشمند و بی بدیل، همانا جلوه های فرهنگی - هنری این دیار کهن با تمامی ظرایف و دقایق آن است؟ آیـا برنـامه سازان و طـراحان و نویسندگان در یک کلام خالقان اندیشه، در رادیو، برای چنین ماموریت دشوار و مهم، مجهز به ابزار مناسب و ایده های نو و نگاه تیزبین شده اند؟بـرای واژه فرهنگ، تعابیر بسیاری گفته اند، از جمله اینکه فرهنگ ساختاری نظام مند دارد، یعنی یک مجموعه به هم پیوسته و یک کل پویاست، فـرهنگ بـه منزله روح یک ملت است کـه می تواند تغییر کند، بازتعریف شود و چهره یی متفاوت به خود بگیرد و...
آیا به راستی برنامه سازان رادیو، بـرای رساندن پیام خود به مخاطب مشکل پسند و احاطه شده در انواع و اقسام ابزار پیام رسان و با توجه به تعریف فرهنگ، چشم اندازی جامع و کامل فراروی خود دیده اند؟،
برای نام سال های متفاوت، همچون سال مولانا، سال رودکی و... یـا در مناسبت های ادواری، گـرامیداشت ها و نکوداشت ها، یادآوری های تقویمی چه طراحی های منسجم و همه جانبه گرا در عین حال سیال و پویایی در نظر گرفته شده تا حاصل رویارویی با چنین رخدادهایی، منجر به ساخت برنامه های سطحی - شعاری یا پرتکلف نشود. چطور می توان ژرفای دانایی مخاطب را عمق بخشید، از داشته های غرورآفرین، به وجد آمد و بدون دلزدگی و گزافه گویی، تشنگان دانستن را سیراب کرد؟
مولانا، رودکی، ابن سینا و ملاصدرا و... هر یک را در پیکره یی راستین برجای خویش برنشاند و حاصل اندیشه شان را بـه زیباترین شکل یادآور شد و آنگـاه بـه کمک ترفندهای تولید برنامه های شنیداری، مفهوم پیام شان را به زندگی امروز و همدلان و همزبانان امروزین پیوند زد. چگونه می توان کارگاهی طراحی کرد که مشق زندگی کردن را از نمادهای فرهنگی ایرانی - اسلامی این دیار بتوان آموخت؟نقل روز و روزگـار مشاهیر و ادیبان و اندیشمندان در جای خود نیکوست، اما گام بلندتر آشنا کردن مخاطب خواستار معناست با دقایق نهفته در پس واژه های نـاب بـزرگان ادب و هنر این دیار.
از اینکه دیگران، هرازگاه، فریاد برمی آورند که آن والامقام عالم این شاعر یا آن عارف و فیلسوف از آن ماست، نهراسیم که عطر کلام شان، در جان خرد و کلان مردمان این دیار موج می زند، هر چند گاه ناپیدا و نهان. امـا این نکته، موجب آن نشود کـه مـا نیز با طراحی، ابداع و خلق شیوه های بدیع در پرداخت استادانه مفاخر فرهنگی، مقابله با این گزافه گویی ها برنیاییم.

منوچهر فیضیان
مدیر گروه ایران و فرهنگ رادیو ایران

منبع : روزنامه اعتماد