سال فقر فقرا، روز فقر اغنیا

بیش از ۱۰۰ میلیون كودك در سراسر جهان به دلیل فقر هنوز قادر به مدرسه رفتن نیستند. همه ساله بیش از ۱۰ میلیون كودك به دلیل فقر و بیچارگی قبل از ۵ سالگی جان خود را از دست می‌دهند. روز جهانی فقر برای همه ما مهم است هم برای كشورهای فقیر و هم برای كشورهای غنی! فقر جامعه نه فقط فقرا بلكه همه افراد جامعه را متاثر می‌كند و تنها تنگدستان نیستند كه با آن دست و پنجه نرم می‌كنند. تجارت، مسافرت، فرهنگ و جرم و جنایت، درگیری‌ها و محیطی كه افراد در آن زندگی می‌كنند، همه و همه می‌تواند دستخوش نتایج اسف‌بار فقر و تنگدستی شود. در اكتبر سال ۲۰۰۵، ۱۸۹ كشور با تشكیل یك سازمان ملی خواستار تلاشی برای مبارزه تا ریشه‌كنی فقر در جهان شدند.
لازم است برای رسیدن به این هدف، همه كشورها دست به دست دهند تا با تشكیل یك سیستم واحد و با قوانین روشن با فقر و پیامدهای بد آن مبارزه كنند.
● تعریف فقر
بسیاری از ما در آسایش و راحتی زندگی می‌كنیم اما بیش از یك پنجم جمعیت جهان با فقر دست و پنجه نرم می‌كنند. در سراسر جهان افرادی زندگی می‌كنند كه حتی به كمترین استانداردهای زندگی دسترسی ندارند. هرچند كه امروزه این استانداردها در میان ملل و كشورهای مختلف بسیار بالاتر رفته اما هنوز فقر به نسبت‌های مختلف در آنها وجود دارد و فاصله گروه فقیر با سایرین كم نشده است.
گرسنگی، بی‌خانمانی، فقدان آگاهی و كمبود آموزش و عدم دسترسی به نیازهای پایه زندگی نشان از فقر دارند.
فقر به معنی نداشتن پول نیست. برای افرادی كه در كشورهای در حال توسعه زندگی می‌كنند فقر به معنی دستیابی بر منابع غنی برای رفع نیازهای اولیه نیست. یك فرد می‌تواند فقیر و تنگدست باشد زمانی كه شغل مناسب نداشته و به مراقبت‌های بهداشتی اولیه، آموزش و نیازهای اولیه مانند غذا، لباس و آب دسترسی نداشته باشد.
● غذا
تغذیه از نیازهای اولیه زندگی است. افرادی كه سه بار در روز از وعده‌های غذایی استفاده می‌كنند، فقیر نیستند. افرادی احساس فقر و بیچارگی می‌كنند كه یا به اندازه كافی غذا نمی‌خورند یا چیزی برای خوردن ندارند. بیش از ۸۴۰ میلیون نفر در سراسر جهان به دلیل گرسنگی می‌میرند و در حدود نیم میلیارد نفر دچار سوء تغذیه هستند. هر روز ۳۴ هزار كودك زیر ۵ سال به دلیل گرسنگی و فقر می‌میرند.
● چرا افراد از گرسنگی می‌میرند؟
یكی از اصلی‌ترین دلایل گرسنگی فقر است. بسیاری از افراد گرسنه به اندازه كافی پول ندارند . فقیرترین و نیازمندترین افرادی كه حتی به كمترین مواد غذایی دسترسی ندارند، در آفریقا زندگی می‌كنند در حالی كه بیشترین تعداد افرادی كه دچار سوء تغذیه هستند، در منطقه آسیا به سر می‌برند. كنترل بیماری در جمعیت در حال رشد نیاز به آموزش و پیشگیری صحیح و تغذیه مناسب دارد. سه میلیارد انسان یعنی نیمی از جمعیت كل جهان هنوز از انواع بیماری و صدمات ناشی از آن كه می‌تواند به راحتی قابل پیشگیری و درمان باشد رنج می‌برند.
● مسكن
نزدیك ۵/۷ میلیارد نفر در جهان زندگی می‌كنند و تا سال ۲۰۲۵ جمعیت جهان به ۸/۰۶ میلیارد نفر خواهد رسید و نزدیك ۵ میلیارد نفر شهرنشین خواهند بود. زندگی شهرنشینی و انبوه جمعیت در شهرها، اثرات مخربی روی محیط و همچنین وضعیت اقتصادی دارد و توانایی دولت‌ها برای فراهم كردن حتی كمترین نیازهای پایه بشر را كم‌ می‌كند و این فاجعه‌ای عظیم در افزایش فقر و تنگدستی در میان انسان‌ها است.
در حدود ۱۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان مسكن و سرپناه ندارند. میلیون‌ها نفر، در حدود ۲۵ درصد جمعیت جهان، با مشكلات شدید مسكن و بی‌خانمانی مواجهه هستند.
آنها در خانه‌هایی زندگی می‌كنند كه اصول بهداشتی در آن رعایت نمی‌شود و حتی برق ندارد. خانه‌ها با مصالح سست و بی‌دوام ساخته شده و یا بدون سیستم ایمنی است. بیش از میلیون‌ها نفر در مكان‌های با امكانات حداقل زندگی می‌كنند كه بسیار شلوغ و پرجمعیت است. مشكل مسكن در شهرهای بزرگ و كوچك وجود دارد.
بسیاری از این افراد در خانه‌هایی زندگی می‌كنند كه با نیازهای آنها سازگار نیست. عمده آنها توانایی پرداخت اجاره‌خانه ندارند و مجبورند تن به شرایط سخت زندگی دهند و با جمعیت زیاد در خانه‌ای كوچك با حداقل امكانات بهداشتی زندگی كنند. تعداد زیادی از این افراد برای رفع نیازهای اولیه خود مجبورند به مدت طولانی و در فاصله‌ای دور از خانه كار كنند.
● فقدان درآمد
وضع بد اقتصادی، تجارت ضعیف، رشد سریع جمعیت، بدی آب و هوا، جنگ و خونریزی و فروپاشی دولت‌ها و عدم كارآیی آنها از عوامل افزایش دهنده فقر در آسیا است.
گرسنگی یا عدم مشكلات محیطی مانند نبود آب سالم و پاك، زمین‌های كشاورزی و جنگل و فقدان منبع درآمد تشدید می‌شود.
جنگ و جدال در كشورها، تولید محصولات كشاورزی و مواد غذایی را كاهش داده و یا مانع از تولید محصولات خانگی آن می‌شود كه نتیجه آن گریبانگیر كودكان و زنان می‌شود.
● وضعیت بهداشت
سالیانه بیش از ۲ میلیون كودك به دنبال عدم واكسیناسیون به دلیل ناآگاهی و كمبود آموزش و ابتلا به بیماری‌های قابل پیشگیری جان خود را از دست می‌دهند.
۲۰۰ میلیون كودك زیر ۵ سال از سوءتغذیه رنج می‌برند، ۱۲۰ میلیون زوج فقیر از روش‌های كنترل بارداری بی‌اطلاع هستند و ۳۰ درصد آنها به آب سالم و سیستم بهداشتی دسترسی ندارند. تغذیه و بهداشت از جزئیات ضروری زندگی در كشورهای فقیر است.
در طی قرن گذشته، بسیاری از جوامع سعی در بهبود وضعیت بهداشتی، تغذیه و اثرات آن روی جمعیت داشته‌اند. افزایش سطح آموزش و آگاهی، دسترسی به روش‌های كنترل بارداری، بهداشت، مسكن و آب بهداشتی سالم از اهداف این جوامع است. آنها همچنین درصدد افزایش آگاهی در زمینه پیشگیری و درمان هستند. بی عدالتی و فقر سلا‌مت جهانیان را تهدید می كند و به علت آثاری كه روی بدن انسان دارد جزو عوامل مهم ومخل سلا‌مت هستند.
به هر حال الگوهای بیماری به سرعت در حال تغییر هستند. به دلیل ظرفیت‌های محدود و ناكافی و ضعف اجرایی دولت‌ها، بسیاری از برنامه‌ها و سیاست‌های بهداشتی آنان در زمینه فراهم كردن فعالیت‌های بهداشت عمومی، دسترسی به سرویس‌های بهداشتی و درمانی، آموزش و تربیت نیروهای انسانی پزشكی با شكست مواجه می‌شود.
● آموزش
آموزش و آگاهی در جهان امروز از اهمیت به سزایی برخوردار است. با پیشرفت تكنولوژی برای انجام بسیاری از امور، آموزش و اطلاعات بیشتری لازم است.
خوب است بدانیم كمبود آموزش، فقر و تنگدستی و نداری چرخه‌ای هستند كه هر چه میزان فقر بیشتر باشد، به همان نسبت افراد از آگاهی و آموزش كمتری برخوردارند و متناسب با آن افراد به دلیل كمبود تحصیلات و آموزش كافی منبع درآمد كمتری خواهند داشت. به دنبال منبع درآمد پایین، استانداردهای زندگی نیز كاهش یافته و افراد نمی‌توانند به حداقل آنچه برای زندگی لازم است، دست یابند. این چرخه در كشورهای فقیر جهان دیده می‌شود.
میزان فقر در افرادی كه تحصیلات كمتری دارند نسبت به افرادی كه ادامه تحصیل می‌دهند سه برابر بیشتر است و تنگدستی در زنان و مردان بسته به میزان تحصیلات آنها متفاوت است. تحقیقات نشان می‌دهد در سال ۱۹۹۴ میزان فقر در آمریكایی‌ها در مردان ۲۵ تا ۵۴ ساله كه مدرسه را تمام نكرده بودند، ۲۷ درصد و در زنان ۳۸ درصد بود.
● شغل و درآمد
نمی‌توان به آینده اطمینان كرد و آینده غیرقابل پیش‌بینی است. داشتن پول كافی برای ایجاد یك زندگی خوب برای همه و همیشه آسان نیست. برای بسیاری از فقرا در سراسر جهان، تغییر اندك وضعیت اقتصادی آنان می‌تواند اثرات زیادی روی زندگی‌شان بگذارد.
● امنیت اقتصادی
فقرا در لبه پرتگاه زندگی می‌كنند و ممكن است كه امنیت اقتصادی نداشته باشند. امنیت اقتصادی به این معنی است كه افراد زندگی پایداری داشته باشند و به اندازه كافی درآمد داشته باشند تا نیازهای اولیه زندگی خود از قبیل تغذیه، مسكن، نیازهای بهداشتی و آموزش را فراهم كنند.امنیت اقتصادی ارتباط مستقیم با شغل دارد. داشتن شغلی كه پرداخت مناسب و كافی داشته باشد، چیزی است كه اكثر فقرا ندارند بنابراین توقعی نمی‌رود كه بتوانند از امنیت اقتصادی برخوردار باشند. بدون یك شغل مناسب و مطمئن نمی‌توان انتظار داشت فقیری وجود نداشته باشد.
‌● نتیجه
همانطور كه خواندیم فقر در سراسر جهان وجود دارد اما نوع آن متفاوت است. آنچه به نام فقر در انگلستان می‌خوانیم با فقری كه در صحرای آفریقا، افغانستان و آسیا وجود دارد، فرق دارد. تجربه هر فرد از فقر متفاوت است اما ۲ چیز مهم است، تعهد اخلاقی برای كمك به فقرا و فهم این نكته كه جنگیدن علیه فقر می‌تواند برای همه سودمند باشد.

مژگان كریمی

منبع : روزنامه سلامت