تاثیر بحران قفقاز بر خاورمیانه

تاثیرات نمایش قدرت اخیر نیروهای نظامی روسیه در گرجستان در حقیقت مرزهای منطقه قفقاز را در نوردید. این حادثه نشان داد که این کشور به رهبری ولادیمیر پوتین و به ریاست دیمتری مدیویدف، دیگر آن کشور فقیر و بدون قدرتی نیست که بعد از فروپاشی شوروی در دهه نود با آن روبرو بودیم. روسیه امروز کشوری است که باید برای آن اعتبار خاصی قائل شد. روسیه در روزهای اخیر اعتماد به نفس بالای خود را به همگان نشان داده و توانست پاسخی دندان شکن به اقدامات گرجستان در اوستیای جنوبی بدهد و دو منطقه جدایی طلب هم پیمان خود را از نفوذ گرجستان خارج و آن را به دایره نفوذ خود منتقل نماید.
مسکو نشان داد که تصمیم دارد نفوذ خود را بر دو منطقه قفقاز و دریای سیاه با هم گسترش دهد و بدون شک تصمیم دارد نفوذ خود را بر آنچه که در لغتنامه سیاسی به خارج نزدیک نامیده می شود را عملی سازد.
مسکو ثابت کرد در جهت منافع ملی خود از استفاده از قدرت هراسی ندارد و دوره جدیدی در مقابله با نفوذ آمریکا در منطقه را شروع کرده است. حکومت آمریکا بخصوص در دوره بوش به گونه ای عمل می کرد که گویی اجازه انجام هر کاری را دارد و هیچ مانع و هیچ ملاحظه ای در این راستا وجود ندارد تا آنجا که هیچ توجهی به منافع ملی سایر کشور ها، بلکه به خود آن کشورها نمی کرد. واشنگتن در این مدت خود را در راستای تحقق نظام تک قطبی می دید که بعد از فروپاشی شوروی، به دست آمده به نظر می رسید ولی با این اقدام روسیه تمام نگرش ها تغییر کرد و نشان داد که روسیه آن کشور فقیر و ضیعف و دست و پا بسته دهه نود نیست.
عکس العمل واشنگتن به این اقدام روسیه بسیار ضعیف بود و این امر از خشم شدید مقام ها و مسئولان آمریکائی پیدا بود. بخصوص سخنرانی های آتشین جورج بوش که پر از تهدیدهای توخالی بود، زیرا نمی توانست مسکو را به اشغال و حمله به یک کشور خود مختار و مستقل متهم کند، در حالی که خود هم اکنون به عراق حمله کرده و آن را تحت اشغال قرار داده و در این راه به بهانه های واهی استناد کرده و حتی در حمله اش به عراق، به دنبال کسب مجوز سازمان ملل هم نبود. آمریکا به همین علت و با توجه به وجود هزاران سرباز خود در عراق هیچ اقدامی در مقابل حمله روسیه به هم پیمان خود در منطقه یعنی گرجستان نمی توانست نشان بدهد. آمریکا اکنون در دو جبهه داخلی حضور دارد.
به نظر می رسد در آینده نزدیک شاهد بحرانی شدن روابط روسیه و ایالات متحده باشیم و این امر تاثیر فراوانی بر جهان خواهد گذاشت، که در این میان خاورمیانه استثنا نخواهد بود. بخصوص با توجه به اینکه ایالات متحده با اعمال نفوذ اسرائیل، نتوانست در اقدامات خود علیه تهران، روسیه را با خود همگام و همراه نماید.
حتی می توان گفت این حادثه تاثیر منفی بر حمله احتمالی ایالات متحده و اسرائیل بر ایران و به مراکز هسته ای آن خواهد گذاشت. در این راستا سوریه و حزب الله، هم پیمانان منطقه ای ایران نیز از شرایط بوجود آمده استفاده خواهند کرد و می توانند از دشمنان و مخالفان خود یک قدم پیشی بگیرند.
در مقابل اسرائیل نیز از این به بعد باید حسابی جدی برای عکس العمل روسیه در برابر اقدامات خود باز کند، زیرا آموزش ارتش گرجستان توسط اسرائیل و ارسال سلاح های پیشرفته و اسکادران هواپیماهای بدون خلبان، باعث نارضایتی مسکو شده بود. واشنگتن نیز با تشویق اوکراین و گرجستان در ملحق شدن به اتحادیه کشورهای اروپایی و با تلاش خود در نصب سامانه های موشکی در لهستان و در جمهوری چک باعث عصبانیت روسیه شده بود.
تا آنجا که پیمان لهستان با ایالات متحده برای نصب این سیستم موشکی، به عنوان پاس ایالات متحده به این اقدام مسکو قلمداد شد. بدون شک نیز روسیه این سیستم موشکی را یک تهدید و خطری برای امنیت ملی خود می داند، وزارت دفاع روسیه بیان کرد این اقدام بدون مجازات نخواهد ماند. اقدام دیگری که باعث نارضایتی مسکو شده است، تصمیم آمریکا بر کشیدن لوله نفت و گاز از آسیای میانه و منطقه قفقاز به دریای سفید است که در این میان خط لوله بین تفلیس و جیهان که در سال ۲۰۰۵ فعالیتهای تجاری خود را آغاز کرده است مهمترین مورد است زیرا این اقدامات باعث می شود انحصار روسیه در سوخت رسانی به اروپا را تهدید کند. در این راستا باید اشاره کرد که این حادثه باعث شد امید گرجستان و اوکراین به پیوستن به پیمان ناتو کاهش یافته و روسیه حضور نظامی خود را تحت عنوان نیروهای حافط صلح در منطقه تثبیت نموده است و در این مورد موقعیت «ساکاشویلی» رییس جمهور گرجستان نیز به خطر افتاده است. این اقدام نسنجیده وی با این پیشفرض بود که حمایت آمریکا از کشورش به وی این امکان را می دهد که هر تصمیمی را اتخاذ کرده و هر اقدامی را انجام دهد. بخصوص در مصاحبه مشترک وی با رایس وی روسها را به بربریت متهم کرده و آنها را قاتلان سخت دل خوانده بود.
به هر حال حادثه اخیر نشان داد که روسیه به عنوان کشوری که نقش بین المللی و رقیب سیاسی مهمی در سطح جهان است می تواند در جهان چند قطبی نقش مهمی را ایفا نماید.

باتریک سیل - الاتحاد امارات
منبع: پرس تی وی

منبع : روزنامه جوان