پست بانک، بانک نخستین‌ها

شاید وقتی که مجلس شورای اسلامی در سال ۷۵ ماده واحدای را به تصویب می‌رساند که به واسطه آن به وزارت پست و تلگراف و تلفن اجازه می‌داد تا به منظور انجام سرویس‌های مالی درون مجموعه و مناطق روستایی دور افتاده، شرکتی با عنوان "پست بانک" را تأسیس کند، کسی تصور نمی‌کرد که این شرکت با درک صحیح و به موقع مسوولان مجموعه وزارت ارتباطات، به یک بانک تخصصی تبدیل شود.
اما بر اساس مدارک موجود، سال ۸۳ بعد از گذشت هشت سال و پس از تلاش گسترده مسوولان وقت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، شورای پول و اعتبار بر اساس مصوبه‌ای، پست بانک را به عنوان "بانک دولتی" معرفی کرد.
پس از آن بود که پست بانک توانست فعالیت خود را به عنوان نخستین و البته تنها بانک دولتی که مجوزش بعد از انقلاب و توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی صادر شده است، آغاز کند.
این بانک به واسطه وابستگی خود به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، تلاش کرده تا در استفاده از فناوری‌ها نوین برای ارایه خدمت‌رسانی به مشتریان خود نیز پیشگام بوده و عنوان "نخستین" خود را حفظ کند.
به گفته مهندس محمود هراتیان نژادی، عضو هیات مدیره پست بانک، بر اساس مدارک موجود، پست بانک ایران، نخستین بانکی است که سیستم "کارت بانک" را وارد ایران کرده است.
برنامه‌ریزی برای ایجاد نرم افزار جامع بانکی (Core Banking) نیز نخستین بار در پست بانک ایران آغاز و به منظور پیاده سازی و بومی سازی آن قراردادی با یکی از شرکت‌های خارجی منعقد شد که تا به امروز و به دلایل مختلف به طور کامل اجرایی نشده و به نتیجه‌ای نرسیده است.
مهندس محمود هراتیان نژادی معتقد است یکی از دلایل عملی نشدن این قرارداد، تفاوت سیستم بانکی ایران با آنچه در نظام بانکدرای خارجی اجرا می‌شود، است به گونه‌ای که در ایران خدمات بانکداری بر پایه اصول بانکداری اسلامی اجرا می‌شود و این با خارج از ایران متفاوت است.
به همین منظور و برای استفاده از نرم افزارهای جامع بانکداری موجود دنیا متناسب با بانکداری اسلامی، باید تغییراتی در بخش داخلی نرم افزار (کدهای اصلی) صورت گیرد که تنها توسط شرکت تولید کننده امکان پذیر بوده که به احتمال زیاد این تغییرات موجب تغییر در پردازش کلی اطلاعات شده و باعث بروز برخی مشکلات خواهد شد و به همین دلیل، بومی سازی این نرم افزارها بسیار مشکل و زمان بر است.
به گفته این عضو هیات مدیره پست بانک، پس از بررسی‌های شش ماهه انجام شده در خصوص شرکت‌های داخلی که توان و تجربه لازم برای اجرای این پروژه را دارند، یک شرکت انتخاب شده و در حال عقد قرارداد است تا این نرم افزار را در ۱۸ هزار شعبه پست بانک در دفاتر ICT روستایی(خدمات ارتباطی) و شهری نصب و راه‌اندازی کند.
بر اساس آمار موجود، هم اکنون پست بانک در سه هزار و ۴۹۲ دفتر ICT روستایی(خدمات ارتباطی) که ۹۵ درصد این دفاتر را تشکیل می‌دهد حاضر و خدمات بانکی را به روستائیان ارایه می‌کند.
تا پایان آبان ماه، ۱۶۱ هزار و ۵۰۰ حساب در این دفاتر افتتاح شده و بیش از دو میلیون و ۶۷۰ هزار قبض مختلف، از روستائیان دریافت شده است.
اگر به طور کلی، همه سرویس‌هایی که به روستائیان ارایه می‌شود را با احتساب قبوض دریافتی از آن‌ها، سه میلیون سرویس در نظر گرفته به طوری‌که هر نفر به طور متوسط از سه سرویس استفاده کرده باشد، حدود یک میلیون نفر از خدمات دفاتر ICT پست بانک بهره‌مند شده‌اند.
حال با در نظر گرفتن این موضوع که در صورت عدم ارائه این سرویس ها در روستاها، هر روستایی برای دریافت این سرویس‌ها به طور متوسط نیاز به ۱۰۰ کیلومتر جابجایی داشته باشد و هر دو نفر با یک خودرو به محل ارایه کننده سرویس بروند، حدود ۵۰۰ هزار خودرو می‌بایست در جاده‌ها حرکت می‌کرد.
با احتساب ۱۲ لیتر بنزین مصرفی این خودروها می‌بایست چیزی در حدود ۶ میلیون لیتر بنزین مصرف می‌شد تا روستائیان بتوانند سرویس مورد نظر خود را دریافت کنند.
اگر قیمت تمام شده هر لیتر بنزین را پنج هزار ریال در نظر بگیریم، مشخص خواهد شد که این دفاتر تاکنون توانسته‌اند تنها در بخش انرژی، حدود ۳۰ میلیارد ریال صرفه‌جویی را محقق کنند.
این در حالی است که اگر بر اساس قوانین موجود در کشور ارزش ریالی یک ساعت کار را حداقل ۱۲ هزار ۵۰۰ ریال در نظر بگیریم و با احتساب این موضوع که هر نفر برای دریافت سرویس مورد نظر خود خارج از محدوده سکونتش می‌بایست حداقل سه ساعت زمان را هزینه کند، معین خواهد شد که ارائه خدمات بانکی پست بانک در روستاها حدود ۳۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال صرفه جویی را از این محل محقق کرده است.
و اینها همه جدای از صرفه جویی‌هایی است که در هزینه کاهش آلودگی هوا و کاهش استهلاک، صورت خواهد گرفت.
به گفته مهندس هراتیان نژادی با افزوده شدن خدمات پست بانک و ارایه خدمات بانکداری الکترونیکی به روستائیان، این صرفه جویی به میزان قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
به نظر می‌رسد، پست بانک با استفاده از قابلیت‌های موجود و همچنین ادامه تلاش ها در جهت ارتقاء خدمات خود در راستای سرویس‌های الکترونیکی، توانایی زیادی در گسترش فرهنگ سازی استفاده از خدمات بانکداری الکترونیکی در سطح کشور و محقق سازی عدالت گستری دارد و این بار نیز می‌تواند عنوان نخسین بانک ارائه کننده خدمات الکترونیکی به روستائیان را به خود اختصاص دهد.

بینا
سعید کریمی

منبع : پایگاه اطلاع رسانی بانک و بیمه