متشکریم از موسیقی

مارتین اسکورسیزی کبیر به عنوان یک عاشق موسیقی به خصوص موسیقی راک و بلوز، هدایای باارزشی به علاقه مندان سینما و موسیقی داده. آخرین والس و مستندی که او درباره باب دیلن ساخته که بی شک یکی از بهترین های او و تاریخ سینماست، آثاری هستند که همه جوره طرفداران موسیقی و سینما را ارضا کرده تا جایی که برای خیلی ها این دسته از آثار اسکورسیزی جزء بهترین فیلم های او به شمار می آیند و مهم تر اینکه او در این مسیر به کار خودش ادامه می دهد و سال بعد مارتی مستندی درباره «جرج هریسن» خواهد ساخت.
سال ۲۰۰۶ و اندکی قبل از اینکه اسکورسیزی تنها اسکارش را بگیرد در سالن «بیکن» در منهتن نیویورک گروه افسانه یی «رولینگ استونز» کنسرتی برگزار کرد و همان طور که می دانیم مارتی (از مارتی بیشتر استفاده می کنم چرا که اعضای گروه رولینگ استونز او را مرتباً مارتی صدا می زنند) کارگردانی این کنسرت را بر عهده داشت و فیلم «نوری بیفروز» در واقع فیلم این کنسرت است در کنار تصاویر مستند و آرشیوی. اسکورسیزی عاشق موسیقی است. فیلم مستندی وجود دارد که در آن مارتی درباره موسیقی در فیلم و موسیقی آثار خودش صحبت می کند. در این مستند دیدنی و جذاب، او توضیح می دهد که چرا از موسیقی انتخابی استفاده می کند و چرا در فیلمی چون راننده تاکسی، از موسیقی ارژینال برنارد هرمن فقید استفاده کرده. او می گوید به مانند خودش خیلی از کاراکترهای فیلم هایش موسیقی گوش می دهند، یعنی این شخصیت های بعضاً جنوب شهری نیویورک با موسیقی رابطه مستقیمی دارند و آنجاهایی که آنها رفت و آمد می کنند، موسیقی دائماً حاضر است. در مورد ترویس بیکل این موضوع مطرح می شود که او اصلاً موسیقی گوش نمی دهد.
اگر موسیقی وجود دارد در درون اوست پس به لطف برنارد هرمن بزرگ که موسیقی این فیلم نقطه عطفی در کار سینمایی اوست ، اثری خلق شد که توانست جهان ذهنی پریشان ترویس را به خوبی نشان دهد. متاسفانه هرمن هم فوت کرد و این مسیر هرگز ادامه پیدا نکرد. مارتی به همین شکل درباره فیلم هایش و موسیقی آنها صحبت می کند.
این بحث البته بیشتر نزد ما ایرانی ها وجود داشت که شاید مارتی روزی هم به سراغ «پینک فلوید» برود، متاسفانه دوشنبه شب، «ریچارد رایت» کیبوردیست و یکی از تاثیرگذار ترین نوازندگانی که برای همیشه جهان موسیقی راک را تحت تاثیر خودش قرار داد، از بین ما رفت. مرگ تلخ او، این آرزو که زمانی او به همراه سایر اعضا یک کنسرت آخری را برگزار کنند و سپس اسکورسیزی از آنها مستندی بسازد را برای همیشه به آرزویی دست نیافتنی تبدیل کرد. اما چرا اسکورسیزی به سراغ ساخت این جور آثار می رود؟ چه جذابیتی برای او وجود دارد و چه نوع رابطه بینامتنی در کار است؟ با جرات می توان گفت این فیلم ها در واقع، فرم مستند آثاری چون «رفقای خوب» است.
یکی از ویژگی های مضمونی آثار مارتی، روابط صمیمی، خشن، سیال و توام با نوستالژی شخصیت های فیلم های اوست. یعنی این نوع روابط و فضا در اینجا به شکلی مستند و از طریق اعضای این گروه های موزیک خلق و بازسازی می شود. به مانند فیلم ها، دوره هایی از زندگی، روابط، دوستی ها، تاریخ و نوستالژی در این مستندها به تصویر کشیده شده اند و اسکورسیزی به لطف سابقه و دیدگاهی که توانسته به لطف سینما در جهان گسترش دهد، به خوبی در این نمایش سینمایی برای دیگر بار آنها را به نمایش گذاشته تا به نوعی مهر تاییدی باشد بر آن جمله معروف ژان رنوار.
هدیه اسکورسیزی به علاقه مندان رولینگ استونز که البته بر پرده آیمکس چیز دیگری خواهد بود، ادای دین فیلمسازی است به موسیقی راک که در تمام ادوار زندگی اش با او همراه بوده. طنازی های خود مارتی در کنار دلقک بازی های پیرمردهای رولینگ استونز، بازگشتی است به همان سینمای جذاب و طناز اسکورسیزی که بیشتر از او سراغ داریم و همواره از مارتی انتظارش را داریم. در فیلم «نوری بیفروز» به واسطه رابطه یی که کنسرت زیبا و نورانی با تصاویر قدیمی (گفت وگوهای اعضای گروه و تصاویر آرشیوی دیگر) دارد، اسکورسیزی توانسته فیلمی درباره گذر عمر و جایگاه رفاقت و باهم بودن بسازد. فیلم نوری بیفروز، ستایشی است که مارتی از همه دورانی که در آن نور و تصویر و موسیقی تنها امید و زیبایی زندگی بوده کرده است.
می توان اسکورسیزی را به عنوان شمایلی از انسان متعهد، هنردوست و اخلاق گرای دوران خودمان در پشت صحنه فیلم هایش متصور شویم در حالی که با گوش دادن به موسیقی رولینگ استونز در ذهن روزشماری می کنند تا فیلمی بسازد برای آنها، درباره آنها و همه عمری که پشت سر گذاشته اند. از آنجایی که با مازیار اسلامی گفت وگویی ترتیب دادیم درباره اسکورسیزی و سینمای او، خیلی از نکات و مسائل مربوط به او و آثارش را بهتر است از قول او بشنویم و بخوانیم.
در فیلم «سلطان کمدی» روبرت پوپکین می گوید؛ یک شب شاه باشی بهتر از آن است که تمام عمر یک احمق باشی. مارتی عزیز تمام عمر تو شاهی.

منبع : روزنامه اعتماد