حساب ۳۰ ساله

زمستان آمد و هر روزش یاد ۳۰ سال پیش را زنده کرد، برای کسانی که آن زمان بودند و انقلاب را زیستند. همین هفته پیش بود که خروج شاه از کشور ۳۰ ساله شد. و همین روزها گذشت ۳۰ سال از روزهایی که به یاد می آید با بازگشت رهبر انقلاب، نبض انقلاب تندتر زد.
در زمانی که رخ داد، انقلاب برای ایرانیان حادثه یی در ابعاد بزرگ و باورنکردنی بزرگ بود. زندگی همه ۳۵ میلیون نفر ایرانی دگرگون شد. از نگاه بیرونی نیز انقلاب ایران تکان بزرگی بود بر بخشی از خاورمیانه، تغییر حکومت در سرزمینی نفت خیز بود در همسایگی شوروی و سقوط یک حکومت هم پیمان امریکا و مشهور به ژاندارم خلیج فارس.
اما گذر سالیان اهمیت انقلاب را برای جهانیان بیشتر کرد، نه چون چهار میلیون ایرانی مهاجر شدند و سرمایه بزرگ و باورنکردنی بزرگی نصیب جوامع میزبانانش شد، نه از آن رو که کوتاه مدتی بعد انقلاب پنجه به صورت بزرگ ترین قدرت زمینی کشید و نوشته اند گروگانگیری امریکاییان در تهران بعد از جنگ ویتنام بزرگ ترین شکست برای ایالات متحده بود. اینها همه اهمیت داشت اما اهمیتی که امروزه به حادثه۳۰ سال بعد داده می شود از زاویه یی دیگر است.
کمتر تحلیلگر اروپایی و امریکایی است که امروزه روز نپذیرد و ننویسد که بی اعتبار شدن دو رئیس جمهور جمهوریخواه و دموکرات امریکا یعنی جیمی کارتر و جرج بوش، بیش از همه به رفتارها و سیاست های ایران بستگی دارد. چه ناظران و تحلیلگرانی که به شدت از سیاست های جمهوری اسلامی انتقاد دارند و چه آنها که چنین سیاست هایی را برای کشوری چون ایران می پسندند در تاثیری که انقلاب ایران بر ژئوپولتیک منطقه خاورمیانه گذاشته متحدالقولند. همین هفته پیش روزنامه اصلی واشنگتن نوشته بود سرشکستگی دولت بوش، حضور نیروهای تحت فرماندهی امریکا در عراق و افغانستان، رشد حزب الله در لبنان و تبدیلش به یک مهره قابل اعتنا در جریان مشکل اعراب و اسرائیل، پدید آمدن حماس و تبدیلش به عامل مهمی در ماجرای فلسطین و اسرائیل، رشد اسلامگرایی در جهان ماجراهایی است که بدون انقلاب ایران رخ نمی داد. اما برای برخی از صاحبنظران فایده گرا، از اینها مهم تر تبدیل ایران به یکی از نام های همیشه حاضر در فهرست چالش های جهان در ۳۰ سال گذشته است که با اشغال سفارت امریکا آغاز شد و اینک با پرونده هسته یی ایران به معضل اصلی دولت تازه امریکا تبدیل شده است.
اما بیشتر آنها که در سی امین سالگرد انقلاب به فیلم ها و روزنامه های آن دوران می نگرند درمی یابند که همه این فهرست زیر فصل «استقلال» است که یک جزء از شعار اصلی انقلاب بود. اما شعار اصلی انقلاب جزیی دیگر هم داشت؛ «آزادی». آیا در آن بخش هم می توان کارنامه یی چنین پیش چشم ها گذاشت. آیا در این بخش هم نقدها و بررسی ها همانندند. مثلاً در یکی از معیارهای مردمسالاری که انتخابات باشد آیا می توان گفت آنچه در تابستان آینده رخ خواهد داد از آنچه در بهار و تابستان های اول رخ داد به مطلوب نزدیک تر است. آیا در انتخابات تابستان آینده ۷۰ و چند میلیون ایرانی به همان نسبت و به همان امیدواری و شادمانی شرکت می کنند که در انتخابات نخستین همه پرسی قانون اساسی، انتخابات مجلس اول و انتخابات ریاست جمهوری اول ؟ اگر جواب دو سوال اخیر منفی است، باید آماده بود برای پرداخت بدهی به ملت ایران.

مسعود بهنود

منبع : روزنامه اعتماد