مرا دریاب!

حقیقت «دعا» چیست و چه جایگاهی در اسلام دارد؟
دعا و مناجات، نوعی توسل عاشقانه به معشوق و پیوستن موجودی کوچک و ناتوان به وجودی بی‏نهایت بزرگ و تواناست.
آدمی به هنگام دعا ـ که همچون گدایی بینوا، دست نیاز به درگاه کریم بی‏نیاز دراز می‏کند ـ به حقیقت وجودی خویش نزدیک می‏شود. انسان وقتی خود را تهی‏دست و بینوا، رانده و از همه جا مانده، حقیر و فقیر، خوار و زبون و بیچاره و بی‏پناه دید، حقیقت هستی او ـ که پرتوی از هستی مطلق خداوند است ـ برایش هویدا می‏گردد و با احساس بستگی و پیوند با حق و نیازمندی به او، حال و شوری وصف‏ناشدنی پیدا می‏کند.
بنده در حال دعا و مناجات، چنان غرق لذت می‏شود که پستی و زبونی خویش را فراموش می‏کند و از یاد دوست لبریز و سرشار می‏گردد و مجموعه‏ای از امید و بشارت و نور و نیرو می‏شود. جملات شورانگیز دعا، چون آبشار سپیده، در افق روح، فرو می‏ریزد و روح انسان را روشن و مشتعل می‏سازد؛ همان طور که سیل زرّین آفتاب، تیرگی‏ها را از میان برمی‏دارد و جهان را در نور فرو می‏برد.
در دعا و توسل، روح، تسکین می‏پذیرد و التهاب دل فرو می‏نشیند و بی‏قراری‏ها جای خود را به آرامش و قرار می‏دهد؛ همانند فرزند گم‏شده‏ای که به مادر برسد یا تشنه‏کامی که به چشمه‏ای زلال و گوارا دست یابد.
همدم شدن با خداوند و راز، نیاز با دوست و در میان نهادن دردِ دل با او، غم‏ها را سبک می‏کند و دل‏ها را روشنایی و فروغ می‏بخشد. لذت دعا و مناجات با ذات بی‏زوال خداوند، چون چاشنی سِحرانگیزی، همه تلخی‏ها را شیرین کرده، زندگی را باصفا و گوارا می‏سازد.
جان ناشکیبا و بی‏طاقتی که دیگر توان تحمل بار رنج و درد را ندارد، در پرتو دعا و راز و نیاز و گریستن و خالی شدن از عقده‏ها، گنجایش دریا گونه می‏یابد و هجوم طوفان و بلا و غم را نسیمی دل‏انگیز می‏انگارد.
دعا، آبروبخش انسان در پیشگاه ربوبی است و اگر دعای ما نبود، در نزد خداوند قدر و اعتباری نداشتیم؛
قُلْ ما یَعْبَوءُاْ بِکُمْ رَبِّی لَوْ لا دُعاوءُکُمْ؛ «اگر دعای شما نبود، خداوند به شما اعتنا و توجهی نداشت».
دعا، «بهترین و برترین عبادت»، «مغز عبادت»، «کلید رستگاری»،«گشاینده درِ رحمت» و «سلاح موءمن و ستون دین و نور آسمان‏ها و زمین» است.
دعا، «محبوب‏ترین عمل در نزد خداوند» ، «نیمی از عبادت» ، «سلاح پیامبران» و «سپر موءمن» است.
دعا، «دفع کننده امواج بلا» ، «سبب شفای هر بیماری» و «دفع کننده قضا و قدر» است.
باید دانست که هدف نهایی از دعا، تنها برآمدن حاجت و رفع گرفتاری و سختی و شفای بیماران نیست؛ بلکه برای اهل حال و معرفت ـ که شناختی درست از جهان و رویدادهای آن دارند ـ انس با ذات پاک خداوندی است که کانون همه نیکی‏ها و زیبایی‏هاست. از استجابت دعا با ارزش‏تر، روح اجابت است و در نزد آنان، دعا در عین حال که وسیله است، هدف نیز می‏باشد.
توجه به این نکته لازم است که مکان و زمان دعا، در رسیدن به آثار و نتایج مادی و معنوی آن، تأثیری به سزا دارد و اولیای الهی در روایات فراوانی، مکان‏ها و اوقاتی را که دعا در آنها زودتر به اجابت می‏رسد، بیان کرده‏اند.
در میان اوقاتی که مناسبت بیشتری برای دعا و مناجات با قاضی الحاجات دارد، ماه مبارک رمضان ـ که ماه مهمان‏داری خداوند و گسترده شدن خوان طعام‏های معنوی و روحانی است ـ دارای جایگاهی ممتاز است و دعا و نیایش در این ماه، حال و هوایی دیگر دارد.
رمضان تنها بهار قرآن کریم و هنگامه تلاوت کلام روح‏بخش خداوند نیست؛ بلکه فصل شکفتن گل‏واژه‏های دعا و غنچه‏های نیایش بر لب‏های مشتاقان موءمن نیز می‏باشد. روزه‏داران خداجو در زلال رمضان، دل و جان را می‏شویند و بر گرد حریم دوست پرواز می‏کنند و بر شاخسار ذکر و یادِ محبوب و دعا و نجوا با او، آشیان می‏گیرند و با اشک روان، دشت تفتیده قلبشان را نمناک می‏سازند و بر درد و زخم دل خود مرهمی می‏نهند.
در این میان، دعاها و مناجات‏های امامان معصوم، با سوز و شور و آهنگی دیگر همراه است. حقایق و معارفی که در این ماه عزیز، در قالب دعا از نای پاک برگزیدکان حق برآمده، از محتوا و ژرفای خاصی برخوردار است. انس با دعاهای اهل بیت، در ماه باعظمت رمضان، در بهره‏مندی بیشتر از مهمان‏خانه الهی و سفره گسترده رمضان، بسی سودمند و پرفایده است. دعاهای رسیده از برگزیدگان حق در این ماه نورانی، بسیار است.

رضا ساعی شاهی