عطار شعر فارسی

هرساله بیست و پنجم فروردین ماه تحت عنوان روز عطار نیشابوری نامیده شده و به همین منظور در اقصی نقاط دنیا بخصوص در ایران و در شهر نیشابور مراسم خاصی برای این شاعر بزرگ برگزار می‌گردد تا اینچنین ضمن بزرگداشت یاد و خاطره عطار مردمان این دیار به خود ببالند که شخصیتی چون عطار از این آب و خاک برخاسته و با مدد جستن از ذوق و قریحه خود و نیز در پرتو تعالیم اسلامی و قرآنی یکی از ناب‌ترین و ماندگارترین آثار ادبی را خلق کرده است.
عطار نیشابوری که نام واقعی‌اش فریدالدین ابوحامد می‌باشد از شعرای اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم است که داستان شوریدگی‌اش چون اشعارش بسیار نغز و دلکش می‌باشد.
چنانچه نقل است« روزی عطار در دکان خود مشغول به معامله بود که درویشی به آنجا رسید و چند بار با گفتن جمله “چیزی برای خدا بدهید” از عطار کمک خواست ولی او به درویش چیزی نداد. درویش به او گفت:‌”ای خواجه، تو چگونه می‌خواهی از دنیا بروی؟” عطار گفت: “همان‌گونه که تو از دنیا می‌روی!” درویش گفت: “تو مانند من می‌توانی بمیری؟”‌عطار گفت: “بله!” درویش کاسه چوبی خود را زیر سر نهاد و با گفتن کلمه الله از دنیا برفت.
عطار چون این را دید، شدیدا متغیر شد و از دکان خارج شد و راه زندگی خود را برای همیشه تغییر داد.”حالا ما کاری نداریم که این داستان درست است یا نه، بلکه به این مطلب اهمیت می‌دهیم که عطار نیشابوری با در پیش گرفتن راه عرفان و در خدمت اشخاصی چون “شیخ الشیوخ عارف رکن‌الدین اکاف” در شعر و سخن فارسی اثرات بسیار ماندگاری از خود به یادگار گذاشت. آن طور که آثار منظوم و منثور او از بهترین آثار ادبیات ایران و حتی جهان به حساب می‌آیند. بی‌تردید تاثیری که عطار بر ادب فارسی و به دنبالش ادبیات جهان داشته یک تاثیر ماندگار و عمیق است. فی‌المثل سخن ساده و گیرای او یادآور این نکته است که برای بیان مقاصد عرفانی بهترین راه همانا آوردن کلام ساده و بی‌پیرایه و خالی از هر گونه تکلف و آرایش است.
درست مثل انسانی عاشق سخن گفتن که با کلمات ساده و روان معانی عمیق را بیان می‌کند. هرچند که عطار دو دسته آثار منظور و منثور دارد که آثاری چون “الهی‌نامه”، “مختارنامه”، “مصیبت‌‌نامه” و غیره را شامل می‌شود، اما دو اثر گرانقدر او از نظر ارزش ادبی و عرفانی جایگاه خاصی دارند؛ چنانچه تذکره‌الاولیای عطار که به معرفی ۹۶ تن از اولیا، مشایخ و عرفا می‌پردازد، اثری درخور ستایش است.
ولی سوای آنچه بیان شد “منطق‌الطیر” عطار چیز دیگری است. آنچه که از شواهد و قرائن بر می‌آید، منطق الطیر یکی از قدیمی‌ترین آثار سمبلیک یا نمادین جهان است که در آن عطار با استادی هرچه تمام‌تر از زبان پرندگان و به شکل نمادین طریق رسیدن به خدا و حقیقت و گذشتن از هفت مرحله یا وادی دشوار را بیان می‌کند. پس بر همین مبناست که اغلب مستشرقان هرگاه خواسته‌اند در باب عطار سخن بگویند، وقتی به منطق‌الطیر و داستان بسیار پرمعنای آن رسیده‌اند از تحیر زبان بسته و خود را در مقابل یکی از عظیم‌ترین آثار ماندگار جهان دیده‌اند.
حال که سخن به اینجا رسید، ذکر این نکته را لازم می‌دانیم که ما به عنوان اهالی قلم و کسانی که در باب فرهنگ و ادب این مرز و بوم مطلب می‌نویسیم تا چه حد توانسته‌ایم اندیشه‌های عظیم اشخاصی چون عطار را به همگان بخصوص نسل جوان بشناسانیم؟ آیا جوان این مرز و بوم که به نوعی آینده فرهنگی و ادبی این دیار در دست توانمند او خواهد بود، می‌تواند شخصیت عظیمی چون عطار را از ابعاد گوناگون مورد تجزیه و تحلیل قراردهد؟
و آیا این جوان با شناختی که از نوابغ سرزمین‌مان همچون عطاردارد، به خود می‌بالد که از دیار رادمردان بزرگ ادب و عرفان است؟به هرحال بر همگان لازم است که در فرصت‌های پیش آمده نسبت به شخصیت‌های بزرگ ادبی کشورمان توجه شایان نشان دهند تا بلکه در این رهگذر نسل آینده ساز کشورمان با دریایی ازدانسته‌ها و دستاوردهای گذشتگان به فردای روشن خود نگاه کند.

فرهنگ مهاجر

منبع : روزنامه رسالت