نخستین مبادله رسمی استاد در طول تاریخ: موافقت با تدریس استادان ایرانی در دانشگاه قسطنطنیه (در این روز ۷ اوت)

به نوشته سه گاهنامه جداگانه؛ هفتم، هشتم و یا ۱۳ اوت سال ۴۲۵ میلادی، شاه وقت ایران، بهرام پنجم (بهرام گور) درخواست تئودوریس دوم امپراتور روم را پذیرفت كه استادان ایرانی بتوانند ـ چنانچه بخواهند ـ برای تدریس در دانشگاه نوبنیاد قسطنطنیه (استانبول) به این شهر بروند و این موافقت در «كارنامك» یا روزنامك (روزنامه) دربار شاهی آن زمان درج شده است. مورخان اروپایی، از این توافق به عنوان نخستین «مبادله رسمی استاد» در طول تاریخ یاد كرده اند كه از آن پس مرسوم شده و كمك بزرگی است به انتقال دانش.
دانشگاه قسطنطنیه كه مقررات آن، الگوی دانشگاههای امروز شده است در ۲۷ فوریه سال ۴۲۵ میلادی گشایش یافته بود و تئودوریس برای تدریس در این دانشگاه در كشورهای مختلف و دورترین آنها – چین – به یافتن استاد و مدرس دست زده بود. میان تئودوریس و بهرام پنجم روابط دوستانه برقرار بود و دو ابر قدرت ایران و روم در سال ۴۲۲ میلادی یك پیمان صلح صد ساله امضاء كرده بودند كه برپایه آن، حكومت روم در قلمرو خود پیروی از آیین زرتشت را آزاد و قانونی سازد و دولت ایران هم نسبت به پیروان مسیحیت دست به همین اقدام بزند.
بهرام گور پس از موافقت با درخواست تئودوریس به خراسان شتافت و هونهای سفید پوست (هپتال ها) را كه از جیحون گذشته و دست به تعرض زده بودند درهم شكست، سركرده آنان را كشت و به پایتخت خود بازگشت.

دکتر نوشیروان کیهانی زاده

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز