سه شنبه, ۱۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 7 May, 2024
مجله ویستا


مسجد ظهیریه ، تبریز


این مسجد در جانب غربی صحن بقعه سید حمزه تبریز قرار گرفته است. بنایی است مستطیل شكل بدون ستون كه دورتادور آن ازاره مرمری خوش رنگی به بلندی 105 سانتی‌متر دارد كه در قسمت بالای آنها سورهالاسراء یا بنی‌اسرائیل با خط ثلث بسیار زیبا به طور برجسته نقر شده است. قسمت‌هایی از سنگ ازاره از بین رفته و به جایش از ازاره مرمری ساده دیگری استفاده شده است.
طاق‌های مسجد همه مزین به نقش ترنج، ختایی اسلیمی و آیات قرآنی است. در دو گوشه بالای طاق مرمرین محراب، در یك ترنجی كه قاب مربع شكل دارد آیه 115 سوره بقره، وسط این دو گوشه، قسمت آخر آیه 125 از همین سوره و در جانب غربی طاق آیه 144 و در جانب شرقی‌ آن، دو آیه 148 و 149 سوره‌ بقره به خط ثلث به طور برجسته كنده شده است. در دیگر طاق‌های مسجد نیز آیه‌‌های قرآن نقر گردیده است.
تزئینات و نوشته‌های سقف مسجد در گذشته همه تذهیب شده بوده‌اند. اما در تعمیری كه در سال‌های 1334 و 1333 هجری شمسی با نهایت بی‌ذوقی انجام گرفته، از رنگ‌های نامتناسب دیگری استفاده شده است. حتی كتیبه بالای سردر آن را كه حاوی تاریخ بنای مسجد و تعمیر بقعه سید حمزه بود، برداشته و به جای آن كتیبه كاشی ساده‌ای كار گذاشته‌اند و آیه 18 سوره توبه را با خط ثلث سفید در زمینه آبی رنگ بر روی آن نوشته‌اند.
این مسجد را سابقاً قزللو مسجد می‌گفتند. بانی مسجد و ملحقات آن، از قبیل دارالشفا و شبستان و مدرسه، ظهیرالدین میرزا محمد ابراهیم پسر صدرالدین محمد، وزیر آذربایجان بوده است كه بقعه و مدرسه سید حمزه را تعمیر كرد و مسجد مورد بحث و متعلقات و منضمات آن را به سال 1087 هجری قمری احداث كرد. و موقوفات زیادی برای حفاظت و نگهداری و اداره امور مربوط به آن معین كرد.