دوشنبه, ۱۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 6 May, 2024
مجله ویستا


تریاک چیست و چگونه بدست می آید؟


تریاک چیست و چگونه بدست می آید؟
تریاك به شكل ماده قهوه ای تیره رنگ به گونه دلمه شده مانند پلاستیك وجود دارد. تریاك شیره الكالویید داری است كه از تیغ زدن گرز خشخاش و لخته شدن شیره خشخاش نارس بدست می آید. تخمدان حاوی دانه های خشخاش، بیضی شكل است كه گلبرگهای صورتی رنگ دارد. وقتی این گلبرگها رو به پژمردگی می رود، با تیغ زدن تخمدان نارس، عصاره شیری رنگی شروع به تراوش می كند كه در مجاورت هوا به صورت (دلمه) شده پس از گذشت یك شبانه روز به رنگ قهوه ای و گاهی سیاه در می آید و به حالت صمغی چسبیده بر جدار خارجی تخمدان باقی می ماند كه آن را تراشیده و جمع آوری می كنند.
این گیاه را در انگلیسی ((Papaver Somniferom)) و خشخاش را ((Poppy)) و در فارسی كوكنار و دانه های خشخاش را به انگلیسی ((Poppy Seeds)) و صمغ جمع آوری شده را تریاك كه از تریاكا (Theriaca) یونانی گرفته شده و در عربی افیون، ابیون، تریاق، دریاق و در انگلیسی ((Opium)) می نامند، ابیون یا افیون نیز از ریشه یونانی اپیون ((Opion)) اقتباس شده است.
●تاریخچه تریاك
بوته خشخاش از گیاهان آسیای صغیر بوده است. (مارسل گرانیرد وایه) (Marcel Granin Doyeux) معاون سابق بخش كنترل مواد مخدر در سازمان ملل متحد، متخصص و دارو شناس و نزوئلایی در این باره گفته است كه:
(در لوحه های سومری متعلق به سه یا چهار هزار سال پیش از میلاد مسیح مطالبی پیرامون گیاه تریاك نوشته شده و آن را (گیاه شادی بخش) نامیده اند. متون آشوری، مصری و یونانی در مورد استفاده تریاك در زمانهای قدیم مطالب بسیاری دارند).
در كتاب ادیسه هومر آمده است كه (النا) (Elena) همسر شاه (منلائو) شربتی به (تلماكو) (Telemaco) داد. از جستجوی بی حاصل پدر غمگین بود، (مروفه) (Morfer) خدای رویا و خیال در داستانهای اساطیری یونان – گل خشخاش بدست می گیرد.
هرودت، ارسطو و هیپوكرات در كتابهایشان از تریاك بسیار سخن گفته اند. زنان مصری از شربت تریاك برای فرونشاندن خشم و تسكین غم استفاده می كرده اند، از زمان (ارسطو) تا (ویرژیل) شاعر رومی و دیگر نویسندگان یونان و رم همواره از خشخاش و تریاك سخن گفته اند. صحبت از آن، در قرون وسطی نیز ادامه یافت.
برخی مطالعات نشان می دهد، این ماده در قرن هشتم (میلادی) در هند رایج شده و عده ای عقیده دارند، سابقه استفاده از آن در هند به دروازه قرن قبل از لشكر كشی اسكندر مقدونی می رسد.
●گیاه خشخاش
به نظر می رسد اولین تركیب دارویی تریاك در قرن ۱۶ میلادی به دست آمد و آن را به نام كاشف سوئیسی اش نامیدند كه دكتر پاراسلوس بود.(Claudanum Para cel si), (Dr. Paracelsus)
یك پزشك انگلیسی به نام توماس سیدنهام (Thomas Sydenham) كه افلاطون انگلستان نامیده شده، نیز در قرن هفدهم م. داروی جدیدی را با تریاك تهیه كرد.
در قرن نوزدهم م. بسیاری دیگر از فرآورده های آن ( مورفین ، كدئین و... ) كشف گردید.
گیـــــاه خشخاش از ناحیــــــه آسیای صغیر به یونان منتقـــــل شده، اگـــــر چه در بعضـــی منــــابع آمــــده است كه در اروپـــــا مجـــــارها اولین ملتی هستند كه با گیاه خشخاش آشنا شده اند و گیاه شناسان این كشور، این آشنایی را از هزار و دویست سال قبل از میلاد به بعد می دانند. ولی هومر شاعر نابینا و حماسه سرای یونانی كه احتمالا ۶۰۰ سال قبل از میلاد می زیسته در آثار خود از گل خشخاش یاد می كند كه در باغهای شهر روم كشت می شده و چون یونانیان زمان سقراط یعنی حدود چهار صد سال قبل از میلاد از تاثیرات طبی تریاك سخن گفته اند، می توان گفت كه حداقل آشنایی یونانیان با تاثیرات طبی مخدرها به چند صد سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد.
●گیاه خشخاش
بقراط در چهار صد سال قبل از میلاد مسیح و نئوفراست در همان تاریخ از تریاك برای درمان اسهال و رفع درد استفاده می كرده اند.از نوشته های پاپیروس بر می آید كه مصری ها از زمانهای قدیم (اپیوم) استعمال می كرده اند و اسم (Thebaica) مشتق از شهر (Thebes) است كه در آنجا خشخاش نیز می كاشتند.
در ژاپن تا قرن پانزدهم میلادی گیاه خشخاش كشت نشده بود، در دایره المعارف بریتانیكا آمده كه تریاك در قرن هفتم قبل از میلاد مسیح در چنین كشت می شده و به وسیله تركها و عربها در قرون ۶ و ۷ به چین برده شده و تا قرن هفدهم میلادی برای تسكین دردها و به طور محدود مورد استفاده بوده است. در قرن هیجدم م. مصرف دارویی تریاك در دنیا حدود ۱۷۰۰ تن بود.
تریاك خام (طبیعی) به صورت گلوله، چانه، قرص، قالبی، آجری و حتی به صورت پودر عرضه می گردید و در قدیم برای تسكین درد به طور مایع و جامد استفاده می شده است.
در ایران، پزشكان عالی قدری مانند شیخ الرییس ابوعلی سینا (۳۷۰ – ۴۲۷ ه. ق) و ابوبكر محمد بن زكریای رازی (۲۵۱- ۳۱۳ ه. ق) از تریاك در مواد گوناگون بیماری ها استفاده كرده اند و در اشعار شعرایی كه پس از این دو دانشمند می زیسته اند، به موارد طبی تریاك اشاراتی شده است.
اگر چه خوردن تریاك در چیــــن معمول بود، ولی دود كردن و كشیدن تریاك از آمریكای شمالی به چین رسید و رایج گردید. بعضی از مــــردم تــــریاك را با توتون مخلوط می كردند، و بزودی كشیدن تریاك به حدی بین مردم گسترش یافت و عمومی شد كه حتی به درباریان هم سرایت كرد و به عنوان یك مشكل بزرگ اجتماعی چین در آمد كه در سال ۱۷۲۹ م. توسط امپراطور (یانگ چینگ، ۱۷۳۵ – ۱۷۲۳ م.) ممنوع اعلام شد.
فروش و كشیدن تریاك ممنوع گردید و موقتا به تجارت تریاك لطمه زد. با وجود این لطمه، كمپانی انگلیسی هند شرقی به كشت تریاك در ایالت بنگال هند ادامه داده و آن را در سال ۱۷۷۵ م. به وسیله (ناركی وارن هستینگ) كه از صورت یك كارمند ساده به حكمرانی كلیه املاك انگلیس در هند رسیده بود، در انحصار خود گرفت و او این ماده را با نرخی ارزان و مقدار فراوان عرضه می كرد.
كمپانی ، خود مستقیما در چین فعالیت فروش نداشت و تریاك را به بازرگانان بزرگ و خصوصی چین در ساحل تحویل می داد و بازرگانان یاد شده آن را در بازارهای چین به فروش می رساندند، و در ازای فروش تریاك، طلا و نقره و گاهی هم چای، كتان، ابریشم به نمایندگان كمپانی تحویل می دادند.
مقدار تریاكی كه كمپانی یاد شده در سال ۱۷۲۹ م. به چین داده، ۲۰۰ صندوق بود كه در سال ۱۷۶۷ م. به ۱۰۰۰ و در سال ۱۸۲۰ م. به ۱۰۰۰۰ و از ۱۸۳۰ تا ۱۸۳۸ م . به ۴۰۰۰۰ صندوق افزایش یافت.
در ماه مارس ۱۸۳۹ م. امپراطور وقت، (لین چه هسو) را كه مردی قاطع بود به كانتون فرستاد و او پس از گفتگوهای بی نتیجه با تجار خارجی و چینی دستور داد بیش از ۲۰۰۰۰ صندوق كه حاوی حدود یك میلیون و نیم كیلو تریاك بود، مصادره شود. صندوقها را به ساحل بردند و (لین) شخصا در میان ابراز احساسات مردم، آنها را آتش زد، آتشی كه ۲۰ روز روشن بود.
به موازات انگلیس ها و همراه با آنها پرتغالیها و دیگر كشورهای غربی حتی ایالات متحده آمریكا از تركیه و هند تریاك تهیه كرده و به تجارت آن در چین می پرداختند. مشكل تریاك سرانجام منجر به جنگهای تریاك در سالهای ۴۲- ۱۸۳۹ م . و ۶۰- ۱۸۵۶ م. شد.
در فاصله جنگ های اول و دوم، تجارت تریاك در چین از ۵۰۰۰۰ به ۶۰۰۰۰ صندوق افزایش یافت.
در ســــال ۱۹۰۷. (چینگ) توانست جلوی ورود تریاك را به داخل چین بگیرد و تا سال ۱۹۱۷ م. ورود تــریاك از هند به چین ممنوع بود ولی چینی ها خود مبادرت به كشت خشخاش در داخل كشورشان كردند.
با وجود ممنوعیت هـــای فرمانروایان چین، در اوایل جنگ جهانی اول باز هم بیش از هفتاد میلیون كیلو تریاك وارد چین شد.گویا در سال ۱۹۳۷ م. حدود ۴ میلیون نفر چینی به تریاك معتاد بوده اند كه نامشان ثبت شده بود و در سال ۱۹۳۸ م (مائو) رهبر حزب كمونیست چین می شود.
در دهه های ۱۹۴۰ تا ۱۹۸۰ م مبارزه شدید علیه اعتیاد و درمانهای اساسی و گسترده برای معالجه اعتیاد در چین جریان داشته و این كشور تجربیات با ارزشی در این زمینه دارد.هم اكنون در ناحیه یونتان در جنوب غربی چین كه در مجاورت برمه، لائوس و تایلند (مثلث طلایی) قرار دارد، كشت خشخاش برای استفاده دارویی مجاز است و همین امر موجب بقای اعتیاد در این ناحیه شده و ضمنا گزارش شده تریاك از این منطقه تا حدودی به صورت غیر قانونی از بنادر چین به هنگ كنگ و غیره قاچاق می شود.
●تاریخچه تریاك در ایران
در ایران كشت تریاك در دوره سلسله صفویه برای مصرف داخلی كه در ایران گسترش سرسام آوری داشته، تا حدی كه بعضی از پادشاهان این سلسله هم معتاد بودند، ولی با دقت در اشعار شعرای پیش از این تاریخ گویا ایرانیان پیش از این دوره هم تریاك خواری داشته اند.
تاورنیه و شاردن كه در زمان صفویه از ایران دیدن كرده اند، می نویسند: (خوردن تریاك و كوكنار در ایران رایج است).
فریر (Freyer) طبیب و جراح كمپانی انگلیسی هند شرقی كه در سال ۱۰۸۷ ه. ق از ایران دیدن كرده، در سفر نامه خود می نویسد: "ایرانیها هر وقت بخواهند كیفور شوند، تریاك مصرف می كنند" و اضافه می نماید: " كه معتادین می توانند مقدار زیادی از این ماده مصرف كنند بدون آنكه ناراحتی پیدا نمایند و آنها حالتی شبیه به مستی پیدا می كنند و در بین آنان ضرب المثلی وجود دارد كه می گویند: در كرمان از هر سه نفر چهار نفرشان تریاكی هستند".
استعمار انگلیس پس از به زانو در آوردن هند، بر آن شد كه میان لندن و هندوستان خط ارتباطی تلگراف برقرار كند و برای این هدف می بایست از ایران بهره می گرفت. بنابراین، موضوع را به ناصر الدین شاه گوشزد كرد و آن را عملــی ساخت و از این رو سیم بانان و كارگران هندی خط ارتباطی، از بزرگترین عوامل گسترش و آمــــوزش تریاك كشی در ایران گردیدند و خراسان دروازه تریاك كشی شد، به طوری كه از سال ۱۲۳۰ ه. ش پیشقراولان قاچاقچیان این ماده مخدر در لباس دراویش هندی در خراسان و كرمان پراكنده شدند و به تریاك كشی پرداختند.
این سوداگران انگلیسی بودند كه از یكسو به طور غیر مستقیم سعی در تشویق كشت و تولید بیشتر تریاك نموده و از سویی دیگر تریاك كشی را در سطح گسترده ای در سراسر ایران گسترش دادند تا بتوانند سلطه خود را در كشور های تحت استعمار بیشتر كنند.
بنابراین همراه با رشد استعمار در جوامع در حال توسعه، كشت خشخاش و اعتیاد به تریاك نیز در روستــاهای ایران متداول گشت و خرید و فروش آن معمول گردید و از آنجا كه انگلیسی ها تریاك ایران را به قیمت خوبـــی می خریدند، كشاورزان دست از كاشت گندم و دیگر محصولات كشاورزی كشیدند و قسمت زیادی از كشتزارهای گندم را به كشت خشخاش اختصاص دادند، به طوری كه تریاك به صورت یكی از مهم ترین كالاهای صادراتی ایران در آمد.ماژوری نومی مورخ انگلیسی در این مورد در كتاب (شرق میانه) می نویسد: " از ۲۶ ولایت ایران در ۱۸ ولایت آن تریاك كاشته می شود و........".
از طرفی برای كشت خشخاش كشاورزان و كارگران هنگام گرفتن شیره خشخاش از آن می خوردند و به آن عادت می كردند. سرانجام در ۱۳۲۹ ه. ش رژیم وقت به منظور كنترل تریاك و در واقع حفظ منابع مادی خود قرارداد "انحصار تریاك" را به تصویب می رساند. هر چند این قانون ظاهرا در جهت كاهش میزان مصرف این ماده و مبارزه با آن وضع گردیده بودن ولی عملا مردم را به تریاك كشی دعوت و تشویق می نمود، زیرا در بخشی از این قرارداد مقرر گردیده بود كه دولت موظف است سوخته تریاك را پس از مصرف، جمع آوری كند و در ازای هر مثقال سوخته تریاك مبلغی هم به عنوان حق الزحمه به تحویل دهنده پرداخت نماید. بدین گونه ملاحظه می گردد كه چگونه استعمار خارجی و ایادی داخلی آن در تار و پود این ملت رخنه می كنند و مردم را به اسارت مواد مخدر در می آورند.
در سالهای جنگ جهانی دوم و پی از آن قاچاق مواد افیونی و اعتیاد به آن رواج بیشتری پیدا می كند، تا آنكه در سال ۱۳۳۴ ه. ش قانون منع كشت خشخاش و جلوگیری از مصرف غیر طبی تریاك از تصویب مجلس گذشت و در سال ۱۳۴۸ دولت وقت، قانون منع كشت خشخاش را لغو كرده و قانون كشت محدود خشخاش و سهمیه كوپن تریاك را جایگزین آن نمود. ولی كلیه اقدامات دولت وقت، ظاهری بود و رژیم نه تنها سعی جدی در از بین بردن و حتی محدودیت آن اعمال نمی داشت، بلكه عوامل استعمار خارجی و داخلی نیز به نوعی در گسترش اعتیاد می كوشیدند.
آنچه قابل ذكر می باشد این است كه در سال ۱۳۱۱ ه. ش. (زمان سلطنت رضا خان) هشت شیره كش خانه به طور رسمی در محله باغ فردوس كنونی دایر بود كه نام آنها را دارالعلاج یا شفا خانه گذاشته بودند!!
خلاصه آنكه استعمال تریاك در دوران قاجاریه، در زمان خاندان (پهلوی) گسترش یافت و علاوه بر تریاك، مصرف هرویین نیز معمول شد كه این ماده را در حدود سال ۱۹۶۰ م. (۱۳۳۹ ه. ش) یك دارو ساز ایرانی از آلمان به ایران آورد.
●انواع تریاك
۱- تریاك خام, كه عبارت از شیره خودبخود غلیظ شده گرزهای خشخاش است كه بدون توجه به میزان آن, جز برای بسته بندی و ارسال, دستكاری دیگری در آن نشده باشد.
۲- تریاك عمل شده (پرورده), طبق تعریف لاهه, تریاك پرورده محصولی است كه از تریاك خام با یك رشته عملیات مخصوص حل كردن, جوشاندن, بودادن و تخمیر بمنظور تبدیل آن به عصاره برای استعمال غیر طبی تهیه می شود.
۳- تریاك پزشكی, تریاكی كه مقدار آن (دوز) مشخص بوده و برای مصارف درمانی و پزشكی كاربرد دارد. و در صنایع داروسازی هر كشوری آن را بصورت گرد یا دانه های ریز درآورده و یا با مواد بی اثر مخلوط كرده و مورد مصرف قرار می دهند.
●مشتقات تریاك
در تریاك حدود ۲۵ نوع آلكالوئید وجوددارند كه ۶ نوع آن بیشتر از بقیه در تریاك یافت می شوند كه عبارتند از : مورفین (۳ تا ۲۳درصد), كدئین (۵/۰درصد), پاپاورین (۱/۰درصد), نارسئین(۱/۰درصد), ناركوتین (۷درصد), تبائین (۳/۰درصد).
هرچه مقدار مورفین موجود در تریاكی بیشتر باشد می گویند آن تریاك دارای مرغوبیت بیشتری است. مقدار مورفین در تریاكهای بازرگانی ۶ تا ۱۴ درصد می باشد.
●نحوه مصرف تریاك
تریاك به صورت خوردن، كشیدن یا تزریقی مورد مصرف قرار می گیرد. تریاك از نظر طبقه بندی فارماكولژی، تضعیف كننده فعالیتهای سلسله اعصاب مركزی است.
●علائم مصرف تریاك
مهمترین علائم مصرف تریاك و مشتقات آن عبارتند از : ۱- خواب آلودگی با حضور ذهن, ۲- تسكین درد, ۳- انبساط خاطر و آرامش, ۴- احساس گنگ و مبهم به زمان و مكان, ۵- بخواب رفتن با آرامش و تخیلات مطبوع, ۶- سستی اراده و ضعف حركات فعاله و ۷- كاهش امیال جنسی.
●تریاك پرورده
اثرات دلپذیر و آرامش بخش مواد مخدر بسته به مصرف دارو و تحمل شخص بمدت چهار تا شش ساعت ادامه می یابد و پس از آن مرحله خماری فرا می رسد كه بصورت خمیازه و آبریزش از بینی, بیقراری, بی اشتهائی, افسردگی, تهوع و استفراغ می باشد.
بعد از كشیدن به اصطلاح چند "بست" تریاك, توجه فرد بر روی خودش متمركز شده و گرایش شدیدی به آرامش پیدا می كند. درحقیقت اعصابش آرام و اراده اش سست شده و در تفكر و خیال فرو می رود و از معاشرت با دیگران تا حدودی پرهیز می كند و از وزن و زمان و فضا آزاد می شود. و دگرگونی در جهت یابی زمانی- فضائی در وی ایجاد می شود. مصرف تریاك سبب می شود تا گذشته وآینده فرد با هم مخلوط شده و مجموعه "حال" را برایش ایجاد نماید و از زمان آزاد گردد.
شخص معتاد به تریاك در خیال واهی خود پس از استعمال تریاك احساس می كند كه دارای روشن بینی زیاد و قدرت فهم و قضاوت هوشیارانه و بینش و ادراك اصیل از دنیای اطرافش می باشد و از این كه بدون هیچ سعی و كوششی دارای این حالت در تفكر و تصور گردیده ابتدا تعجب می كند. ولی رفته رفته در حالت كیف فرورفته و احساس خوشی و خوشبختی به وی دست می دهد و درنتیجه نسبت به محیط اطراف خود بیگانه و بی تفاوت می گردد.
با توجه به مطالب ذكرشده, فرد معتاد به تریاك به سهولت می تواند, ساعات شبانه روز را با بی خوابی و رویاهای رضایتبخش ادامه دهد. و بتدریج در وی وابستگی و بندگی ایجاد شود و در فواصل بست یا پیپ ها این فرد انرژی خود را از دست داده و اندوهگین و بی حوصله می شود و حالت یكنواختی در صدا و كندی در حركاتش نمایان می شود.
لاغری و ضعف عمومی در معتادان به تریاك رفته رفته شدیدتر می شود و ضایعات فیزیكی و روانی و اجتماعی فرد بتدریج زیادتر شده و موجب زوال و نابودی فرد می شود. یعنی با گذشت زمان تحمل فرد به مقدار مصرف تریاك بیشتر می شود و فواصل آن نیز كمتر شده و گروهی نیز در پایان به هروئین روی می آورند. از نظر اجتماعی, اگرچه معتادان سنتی به تریاك در هر نقطه كشور همچنان به فعالیت خود اجباراً ادامه می دهند ولی از هم پاشیدگی خانواده در اغلب موارد نتیجه اولیه این نوع اعتیاد محسوب می شود. مصرف مزمن داروهای مخدر توسط مادر در حین حاملگی كه شامل تریاك و مشتقات آن و آمفتامین ها و باربیتوراتها می باشند برای جنین مضر است و سبب دیسترس داخل رحمی و كم وزنی نوزاد و گاهاً مرگ جنین و نوزاد می شود و در مواردی كه مادر حامله معتاد تمایل و سعی در ترك اعتیاد را دارد بایستی سقط زودرس را انجام داد.
●مصرف بیش از اندازه ( Overdose)
مصرف بیش از حد، موجب اختلالات سیستم تنفسی گردیده و تنفس به كندی و آهستگی صورت می گیـــرد و در نهایت احتمالا متوقف شده و به مرگ منجر می شود. استفاده تریاك همراه با الكل می تواند، بسیار خطرناك باشد.
●درمان و ترك تریاك
اكثریت معتادان به مواد مخدر بویژه تریاك، تمایل به ترك اعتیاد به صورت تدریجی و در منزل و بویژه زیرنظر پزشك را دارند. بدین منظور یك روش ساده و مفید در زیر عنوان می‌گردد كه بسیاری از معتادان قادر به ترك آن بوده و تعداد زیادی از معتادان نیز از طریق درمان سرپائی و درمانگاهی با همین روش اعتیاد را ترك كرده اند و خوشبختانه هیچ خطری نیز دربر نداشته‌است. در این روش ابتدا بایستی فرد معتاد به تریاك، در طی ۱۵ روز و هر روز مقدار كمی از میزان تریاك مصرفی روزانه‌اش را كم كند و پس از ۱۵ روز به یك حد می‌نیمم برسد، سپس با تجویز ۴ داروی زیر كه بیشتر جهت درمان علائم و نشانه‌های ترك اعتیاد بكار می‌رود و نوعی جایگزینی خفیف نیز می‌باشند می‌توان در مدت ۱۰ روز، وی را از اعتیاد نجات داد (درمجموع ۲۵ روز). داروهای مصرفی عبارتند از: ۱- استامینوفن كدئین كه در روز اول به میزان ۶-۳ عدد و برای ۳ بار در روز مصرف گردد كه علاوه بر جایگزین شدن مقادیری از كدئین بجای تریاك مصرفی، می‌تواند علائم درد بدن و ناراحتی و سردرد ناشی از ترك اعتیاد را بطور چشمگیر كاهش دهد و سپس از روز دوم تا ۱۰ روز می‌تواند روزانه حدود ۳ عدد از استامینوفن كدئین‌دار را مصرف نماید.
۲- مپروبامات و یا داروهای خانوادهٔ باربیتوریكها : كه جهت تكانهای عضلانی و مسائل روحی و عصبی و عضلانی می‌توانند مفید واقع گردند كه در روز اول روزانه ۳ عدد و روزهای دوم و سوم روزانه ۲ عدد و سپس تا روز دهم روزانه ۱ عدد.
۳- قرص دیفنوكسیلات كه بدلیل اسهال و اختلالات گوارشی حاصله از ترك اعتیاد بصورت روزانه ۳-۱ عدد و برحسب نیاز به مدت ۱۰ روز تجویز گردد.
۴- قرص دیازپام دو عدد روزانه بصورت ۱ عدد دیازپام ۵ میلی‌گرمی در صبح و یكی در شب مصرف گردد.
و برای سایر علائم حاصله از ترك اعتیاد باید داروی مربوط به آنرا تجویز نمود. مثلاً اگر فرد دچار استفراغ و تهوع شد باید از داروهای ضد استفراغ استفاده كرده و یا اگر تغییرات فشارخون و مسائل قلبی پیداكرد داروهای مربوط به آنها را تجویز نمود. مصرف قرص یا آمپول كلرپرومازین و فنوباربیتال در صورت نیاز می‌تواند بسیار مفید باشد. مصرف سایر داروهای ترك اعتیاد و رفع سندرم ترك اعتیاد نیز می‌تواند در هر مقطعی از ترك اعتیاد مورد استفاده قرارگیرد.
افراد معتادی كه تمایل به ترك اعتیاد دارند اگر زیرنظر پزشك اقدام به ترك نمایند بسیار موفق‌ترند و جای هیچگونه اضطراب و نگرانی از مسائل ترك اعتیاد باقی نمی‌ماند زیرا پزشك مربوطه برحسب نیاز می‌توان به تزریق سرم و یا تجویز داروهای مورد نیاز اقدام نماید.
مصرف اغذیه پرانرژی و مایعات ضروری همراه با ورزشهای روزمره و مراقبت خانوادگی و تفریحات سالم و شادی‌بخش از ضروریات و اقدامات واجب در روزهای ترك اعتیاد می‌باشند.
منبع : ستاد مبارزه با مواد مخدر