نگاهی به روابط ژاپن و ترکمنستان

تحرکات دیپلماسی ژاپن برای افزایش روابط خود با ترکمنستان پس از انعقاد قرارداد احداث خط انتقال گاز «ترکمنستان -چین» در فروردین ماه سال گذشته تشدید شده است.
به همین منظور در سالجاری میلادی هیأت های مختلفی از ژاپن برای گسترش روابط «توکیو -عشق آباد» به ترکمنستان شش میلیون نفری واقع در آسیای مرکزی و سرشار از ذخایر نفت و گاز سفر کرده اند. مقامات ژاپن در سال های اخیر و قبل از انعقاد قرارداد احداث خط لوله انتقال گاز ترکمنستان به چین تمایل کمتری به گسترش روابط با عشق آباد از خود نشان داده اند.
حتی مقامات ژاپنی به این موضوع که روابط کشورشان با ترکمنستان در مقایسه با دیگر همسایه قدرتمند خود یعنی چین، در سطح پایینی قرار دارد، معترفند و لذا به تازگی تلاش گسترده ای را برای گسترش این روابط آغاز کرده اند. این درحالی است که تجار ترکمنی نیز در این سال ها به مراتب کمتر از این میزان کالا به ژاپن صادر کرده اند.
کاردار سفارت ژاپن در عشق آباد با بیان پایین بودن حجم همکاری تجاری میان دو کشور، ارزش کالاهای صادراتی ژاپن به ترکمنستان را در سال گذشته میلادی تنها ۵۱میلیون دلار ذکر کرده و همزمان نیز بر عزم دولت ژاپن برای گسترش مناسبات اقتصادی خود با ترکمنستان تأکید کرده است. «یاسوماسا ایجیما» با بیان جایگاه ویژه ترکمنستان در آسیای مرکزی و نیز همسایگی با کشورهایی نظیر جمهوی اسلامی ایران، افغانستان و دریای خزر تصریح کرد که این موقعیت، توکیو را برای گسترش هر چه بیشتر مناسبات با ترکمنستان در تمامی بخش ها علاقه مند کرده است. به گفته وی، دولت ژاپن برای همکاری با کشورهای آسیای مرکزی طرح ویژه ای موسوم به برنامه «آسیای مرکزی + ژاپن» را تهیه و تدوین کرده و بر پایه آن، مناسبات خود را در آینده با کشورهای منطقه بیش از گذشته گسترش خواهد داد.
به اعتقاد کاردار ژاپن، همکاری در بخش های تأمین آب و برق، نفت و گاز، حفاظت محیط زیست، بازرگانی، ارتباطات، نساجی و حمل و نقل با ترکمنستان در اولویت سیاست های اقتصاد توکیو قرار دارد. وی با اشاره به فعالیت شرکت هایی چون «ایتوچو»، «کوماتسو» و «میتسوبیشی» در ترکمنستان گفت که کشور متبوعش تلاش می کند بااطلاع رسانی به موقع از وضعیت بازار ترکمنستان، حضور دیگر شرکت های ژاپنی در این کشور را فراهم کند.
به نظر می رسد، ژاپن همزمان با گسترش روابط در بخش اقتصادی و تجاری، به همکاری های بخش آموزشی و علمی بین دو کشور نیز توجه ویژه دارد و در این راستا شمار زیادی از کارکنان دولت ترکمنستان توسط مؤسسه «همکاری های بین المللی ژاپن» ((JICAدر سالجاری با سفر به توکیو، با ساختار اقتصادی و مدیریتی این کشور آشنا شده اند. گفته می شود،قرار است اوایل سال آینده میلادی نیز گروه هایی ازجوانان ترکمن بنا به دعوت وزارت امور خارجه ژاپن برای فراگیری علوم در بخش های فرهنگی، هنری و آموزش زبان نیز به توکیو سفر کنند. ژاپن تا اواخر سال ۱۳۸۳هجری شمسی سفارتخانه ای در ترکمنستان تأسیس نکرده بود ولی پس از پی بردن به اهمیت این کشور سرشار از منابع نفت وگاز، در سال ۱۳۸۴هجری شمسی اقدام به تأسیس سفارتخانه در عشق آباد کرد.
دولت ترکمنستان نیز همواره علاقه مند به استفاده از تجهیزات ژاپنی در بخش های مختلف نفت و گاز و خاکبرداری بوده است. دراین راستا، عشق آباد درسال جاری اقدام به انعقاد قراردادهای متعددی با توکیو کرده است که شامل خرید ۱۸۱دستگاه ماشین آلات راهسازی و خاکبرداری از شرکت «ایتوچو کورپاریشن» به مبلغ حدود ۵۵میلیون دلار است. همچنین، ترکمنستان در این قرارداد مبلغ حدود ۱۰میلیون دلار نیز برای واردات قطعات این ماشین آلات با طرف ژاپنی منعقد کرده است. مقامات ژاپن و ترکمنستان معتقدند که توکیو و عشق آباد ظرفیت های لازم را برای گسترش روابط گسترده با یکدیگر دارند و بنابراین برای استفاده از این ظرفیت ها نیاز به برنامه ریزی مناسب است. حضور محافل کاری و مالی از ۴۰شرکت ژاپنی از جمله رئیس بانک «جی بی آی سی» (بانک همکاری های بین المللی ژاپن)، سازمان بازرگانی خارجی«JETRO»،مدیران شرکت های «میتسوبیشی»، «ماروبنی»، «میسوئی»، «کوماتسو»، «جی.جی.سی» و «ایتوچو کورپاریشن» در ۴۵روز گذشته در ترکمنستان نشان از اهمیت عشق آباد برای توکیو دارد. «مینورو مورافوسی» رئیس ژاپنی کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی ژاپن و ترکمنستان در دیدار اخیر خود با «قربان قلی بردی محمداف» رئیس جمهوری این کشور گفت که شرایط جدیدی در عشق آباد ایجاد شده و دولت ژاپن نیز براساس این شرایط قصد توسعه و گسترش روابط را با ترکمنستان دارد.
به هرحال، توکیو با توجه به سیاست های باز بردی محمداف درصدد گسترش روابط خود با این کشور آسیای مرکزی بوده و علاوه بر همکاری های اقتصادی، قصد گسترش روابط در بخش آموزشی و فرهنگی را نیز دارد. در این راستا، با کمک توکیو در سالجاری میلادی بخش آموزش زبان ژاپنی در دانشکده آزادی ترکمنستان تأسیس و اعلام شد که ژاپن برای تربیت نیروی انسانی و کارشناسان بخش های مختلف این کشور آسیای مرکزی آمادگی کامل دارد.

منبع : روزنامه ابرار