چگونه از اشعه حیات بخش خورشید استفاده کنیم

استفاده از نور آفتاب اهمیت فراوان دارد و در سلامتی بسیار مؤثر است. اما در عین حال زیاده روی در این امر عوارض نامطلوبی را به بار می آورد و ممکن است موجب ابتلای افراد به سرطان پوست شود. در سال های اخیر کاهش لایه اوزون در ماوراء اتمسفر مطرح شده است. گفته می شود این لایه که مانند فیلتر از تابش زیاد اشعه ماوراء بنفش به زمین جلوگیری می کند و به کاهش و تابیدن زیاد اشعه مزبور می تواند برای ساکنان کره زمین خطراتی را در بر داشته باشد. به همین علت مسئله چگونگی استفاده از نور آفتاب مورد بحث قرار گرفته و مقالات زیادی در این باره نوشته شده است. مطالبی که ذیلاً از نظر خوانندگان می گذرد خلاصه ای است از چندمقاله که در مطبوعات آمریکایی در این زمینه به چاپ رسیده و ضمن ان فواید و زیان های مربوط به نور خورشید شرح داده شده است. یکی از بهترین دوستان استخوان های شما که از فاصله ۹۳ میلیون مایلی به زمین می آید نور آفتاب است. این نور حیات بخش روز ما را روشن می کند و به بدن ما گرما می بخشد. تابش آن به بدن موجب آن می شود که پوست ما بتواند ویتامین D تولید کند. این ویتامین کلسیم را در خون به جریان می اندازد و مواد معدنی لازم را به استخوان ها و عضلات می رساند. بدون کمک ویتامین D کلسیم به خون راه نخواهد یافت. اگر کلسیم مدتی به بدن نرسد، بدن از کلسیم موجود در استخوان ها استفاده می کند. کمبود آن در استخوان ها موجب بیماری نرمی استخوان می شود و علاوه بر آن استخوان ها ضعیف و شکننده می شوند. کلسیم تنها برای استخوان ها مفید نیست بلکه ضربان قلب را منظم کرده به اعصاب و عضلات نیرو می بخشد و از دلمه شدن خون جلوگیری می کند. علائم اولیه نرمی استخوان عبارتند از: استخوان درد، کمر درد، نا آرامی و ضعف بدن اگر این بیماری درمان نشود ممکن است به مرحله ای برسد که شخص نتواند از پله ها بالا برود و حتی راه رفتن برای او مشکل شود. این عوارض در افراد بزرگسال بیشتر است. زیرا بالا رفتن سن در میزان ویتامین D حاصله از تابش خورشید مؤثر است. بعد از ۴۰ یا ۵۰ سالگی قدرت پوست برای جذب ویتامین D‌ از آفتاب کاهش می یابد. به همین علت و اینکه بزرگسالان مخصوصاً در زمستان کمتر از خانه بیرون می آیند تا از نور خورشید استفاده کنند بیش از جوان ها دچار کمبود کلسیم می شوند. این افراد می توانند و باید بیشتر از آفتاب استفاده کنند و یا برای این کمبود غذاهایی را که حاوی ویتامین D هستند زیاد مصرف کنند. برخی از این غذاها عبارتند از: لبنیات، ماهی، تخم مرغ، کره و روغن ماهی، مخصوصاً روغن ماهی سرشار از ویتامینD میباشد. نشستن پشت پنجره ای که آفتاب بدن می تابد کافی نیست زیرا اشعه ماوراء بنفش از شیشه عبور نمی کند. زنان حامله و همچنین زنان شیرده ممکن است به ویتامین D بیشتری احتیاج داشته باشند و بایستی به نظر پزشک این کمبود را جبران کنند. در بهار و تابستان و پائیز ۱۵ تا ۲۰ دقیقه استفاده از نور آفتاب برای کسانی که پوست به نسبت روشن دارند، کافی است ولی در زمستان این میزان کفایت نمی کند. زیرا اشعه ماوراء بنفش کمتری به زمین می رسد. فیلتری که در این مورد وجود دارد هوای آغشته به دو گرد و خاک است. پژوهشگران می گویند که در چند دهه اخیر آلودگی هوا افزایش یافته و ویتامین D جذب شده از طرف افراد را در حدود ۱۵ درصد کاهش داده است. و اشخاصی که در هوای دودآلود شهرها زندگی می کنند یا در سایه ساختمان های بلند سکونت دارند ممکن است نتوانند ویتامین D کافی به دست آورند و باید بیشتر از نور خورشید استفاده کنند. تیرگی پوست بدن نیز باعث می شود که اشعه ماوراء بنفش کمتری به بدن برسد. به همین علت است که سیاه پوستان قسمت های شمالی بیشتر به نرمی استخوان دچار می شود . بنابراین سیاه پوستان به نور خورشید بیشتری نیاز دارند. نور خورشید مشتمل بر دو نوع اشعه است که عبارتند از UV-A و UV-B از این دو اشعه UV-B خطرناک تر و زیان آورتر است. استفاده زیاد از نور آفتاب ممکن است موجب ایجاد سرطان پوست شوند. بنابراین بایستی در این مورد توجه لازم به کاربرده شود. علاوه بر آن موجب از بین رفتن یا کمبود کولاژن پوست که شادابی پوست را حفظ می کند. بشود و در نتیجه چین و چروک در پوست به وجود آید. تابش زیر نور آفتاب به چشم نیز صدمه می زند و یکی از اثرات آن آب مروارید است. یکی از پزشکان عقیده دارد که چنانچه شخصی بخواهد بیش از ۳۰ دقیقه در افتاب شدید باشد باید از عینک استفاده کند. برای مصون بودن از اثرات ضمیر تابش آفتاب باید از عینک هایی استفاده شود که از رسیدن اشعه ماورائ بنفش به چشم جلوگیری کند. عینک هایی که شیشه آن رنگ شده است نمی تواند اثری داشته باشد. انعکاس نور خورشید بر روی برف و اب دریا و شن ها و سنگ های شفاف اثرات زیان آور آن را افزایش می دهد و بیش از ۱۵ دقیقه چشم دوختن به خورشید نیز به چشم صدمه می زند. اشعه آفتاب از ساعت ۱۱ صبح تا ۳ ساعت بعد از ظهر شدت بیشتری دارد به همین علت پزشکان توصیه می کنند کسانی که می خواهند بدن خود را در معرض تابش آفتاب قرار دهند بهتر است صبح زود یا نزدیک غروب از ان استفاده کنند. در نقاط کوهستانی که هوا صاف و ارتفاع زیاد است نور خورشید اثرات زیادتری دارد. موقعیت جغرافیایی نیز در میزان تأثیر نور آفتاب به بدن تأثیر دارد. کسانی که در نزدیکی خط استوا بسر می برند بیشتر در معرض تهدید افتاب سوختگی و سرطان پوست هستند.
نباید تصور کرد که در هوای ابری اشعه آفتاب نمی تواند خطرناک باشد. هوای ابری جلو تابش اشعه UV-A را می گیرد ولی ۸۰ درصد از اشعه خطرناک UV-B از ابر عبور می کند. بدین جهت است که اغلب صدمات ناشی از اشعه ماوراء بنفش در هوای ابری صورت می گیرد زیرا افرادی که در کنار دریا هستند تصور می کنند که از تابش آفتاب مصون هستند ونسیم خنک دریا نیز به این اشتباه کمک می کند. متخصصان عقیده دارند که لایه اوزون همچنان رو به کاهش است و تا سال ۲۰۰۰ این کاهش به دو برابر میزان فعلی خواهد رسید.بدین جهت در کشورهایی که تابش آفتاب شدید است این موضوع مورد توجه قرار گرفته است.
مثلاً در استرالیا برای جلوگیری از سرطان و سایر عوارض آن برای محصلان روپوش هایی تهیه شده است که کلاه آن از تابش خورشید به گردن و چشم جلوگیری می کند. برای محافظت بدن در مقابل اشعه ماوراء بنفش خورشید کرم ها و روغن های متعددی ساخته شده که برخی از آن ها تقریباً از تأثیر زیاد هر دو نوع اشعه فوق الذکر به بدن جلوگیری می کند ولی در همه اوقات نمی توان از آن ها استفاده کرد، لذا می توان گفت بهترین طریق محفوظ نگاه داشتن بدن از افتاب زیاد استفاده سایه بان چتر، کلاه و عینک است.

منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان