اپراتور اول: برآمدن دندان در صد سالگی

با گذشت بیش از ۱۰ سال از شروع فعالیت شبکه تلفن همراه در کشور، این تکنولوژی جای خود را در میان مردم باز کرده است. گرچه در سالهای آغازین، تنها افراد متول‌تر اقدام به ثبت نام سیم‌کارت می‌کردند، ولی با گذشت زمان و آگاهی مردم از کارایی بالای آن، ثبت نام سیم‌کارت با استقبال گسترده‌تری از سوی مردم روبرو شد. در طول این سالها بازار انحصاری تلفن همراه در کشور و فواصل طولانی بین دوره‌های متوالی ثبت نام سیم‌کارت، موجب ‌شد که این سیم‌کارت با چند برابر قیمت در بازار آزاد معامله شود. از این رو با توجه به رکورد اقتصادی و ریسک بالای سرمایه‌گذاری در کشور، ثبت نام سیم‌کارت و فروش آن در بازار آزاد، به راهی بی دردسر برای کسب درآمد افراد فرصت‌طلب تبدیل شد.
با شروع فعالیت تالیا در سال ۸۴، تا حدی قیمت سیم‌کارت دولتی کاهش یافت و پس از آن با آغاز فعالیت اپراتور دوم قیمت سیم‌کارت دولتی کاهش چشمگیری داشت تا جائیکه بسیاری از مردم که در ابتدای سال ۸۵ اقدام به ثبت نام سیم‌کارت دولتی کرده بودند پس از گذشت ماهها زمانی سیم‌کارت خود را دریافت می‌کردند که قیمت آن در بازار آزاد کمتر از قیمت ثبت نامی بود. تمهیدات شرکت ارتباطات سیار برای در نظر گرفتن بستانکاری در قبض این مشترکین نیز رضایت این گروه را جلب نکرد. در نتیجه زمانی که در پایان سال ۸۵ اپراتور دولتی مجدداً اقدام به ثبت نام سیم‌کارت کرد با استقبال چندانی روبرو نشد. با وجود این ناکامی در روزهای اخیر از سوی رییس هیأت مدیره شرکت مخابرات ایران اعلام شده است که ثبت نام مجدد سیم‌کارت دولتی از ۲۳ تیرماه آغاز می‌شود. در این راستا در روزهای ابتدایی تیرماه سمیناری نیز از طرف شرکت ارتباطات سیار برای بهینه‌سازی واگذاری سیم‌کارت‌های اعتباری و دائمی برگزار شد.
اگرچه به نظر می‌رسد که اپراتور دولتی در این اقدام خود نیز ناکام بماند، ولی در این میان چند نکته حائز اهمیت است: با توجه به آنکه در سال گذشته سیاست‌های بند ج اصل ۴۴ در راستای خصوصی سازی از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده است، ثبت نام مجدد سیم‌کارت دولتی به چه معناست؟ اگرچه مسؤولین شرکت مخابرات ایران، با توجیه این موضوع که در آینده‌ای نزدیک از طریق وارد شدن به بازار بورس، خصوصی می‌شوند اقدام اخیر را در راستای پاسخ‌گویی به نیاز مردم می‌دانند، ولی کاهش هزینه اولیه سیم‌کارت و پرداخت دو مرحله‌ای ودیعه آن از سویی و ارائه سیم‌کارت اعتباری از سوی دیگر چیزی به جز رقابت با اپراتورهای خصوصی برای کسب بازار را به ذهن متبادر نمی‌کند. به خصوص اینکه اپراتور دوم در زمینه جذب مشتریان کارنامه قابل قبولی داشته به طوریکه در نیمه پایانی سال گذشته، عرضه سیم‌کارت‌ها، را شروع کرده و تاکنون حدود ۲میلیون مشترک داشته است. در حالیکه ارتباطات سیار از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۴ فقط توانسته ۵,۳ میلیون مشترک جذب کند.
بی‌شک ورود اپراتورهای خصوصی علاوه بر اینکه دامنه انتخاب متقاضیان را افزایش داده، روند مثبتی در ارائه سرویس به مردم داشته است؛ این موضوع حتی در عملکرد شرکت ارتباطات سیار نیز مشهود بوده است. کریستین کیلوان، رییس دفتر MTN در ایران نیز در مصاحبه‌ای در روزهای اخیر به این موضوع اشاره کرده است. وی در مورد وجود اپراتور قدرتمند داخلی به عنوان رقیب جدی اپراتور دوم اظهار کرده است:" از آنجا که اپراتور اول در زمینه خدمات جانبی بسیار ضعیف‌تر از ایرانسل است وادار شده است تا کیفیت خدمات خودش را ارتقا دهد." وی در گذشته با انتقاد از زیرساخت‌های رقابتی، یکسان‌سازی قوانین حاکم بر اپراتورها اعم از خصوصی و دولتی از سوی رگولاتوری را خواستار شده بود.
به نظر می‌رسد حلقه‌های زنجیره‌ای که باید عدالت بین اپراتورها را برقرار کند همواره از یک سو به دولت و از سوی دیگر به شرکت ارتباطات سیار متصل بوده است. در این میان نقش سازمان تنظیم مقررات نیز که زیرنظر وزارتخانه فعالیت می‌کند کم‌رنگ خواهد شد. شاید در آینده‌ای نزدیک با ابلاغ ساختار این سازمان از سوی سازمان مدیریت و اجرایی شدن آن تحولی عظیم در عملکرد اپراتورها و ایجاد فضای رقابتی بین آنها رخ دهد.

نوشته: پروین ناصری, یوسف ابوطالبی
منبع: گروه علمی-تحلیلی طیف

منبع : آژانس خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات ایستنا