ابر اقتصاد آینده

هند اقتصادی بزرگ در قاره آسیاست. این کشور در سال‌های گذشته با سرعت بسیار زیادی رشد کرد و هم‌اکنون در زمره تاثیرگذارترین اقتصادهای در حال توسعه آسیایی قرار دارد. مطالعات نشان می‌دهد این کشور پهناور و پرجمعیت آسیایی در سال ۲۰۰۷ میلادی ۲/۱۴۵ میلیارد دلار درآمد کسب کرد در حالی‌که هزینه این کشور برابر با ۴/۱۸۲میلیارد دلار آمریکا بود. مهم‌ترین ویژگی اقتصادی این سرزمین توزیع ناعادلانه درآمد است. در سال گذشته ضریب جینی در کشور هند برابر با ۸/۳۶ بود که تاییدی بر ناعادلانه بودن توزیع درآمد داشت. مطالعات نشان می‌دهد در سال ۲۰۰۷ میلادی ۱۰ درصد از فقیرترین افراد جامعه هند تنها به ۶/۳ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور دسترسی داشتند در حالی‌که ۱۰ درصد از ثروتمندترین آنها بیشتر از ۳۱ درصد از تولید ناخالص داخلی این سرزمین را در اختیار داشتند. اقتصاد کشور هند یک اقتصاد خدمات محور است. طبق آمارهای موجود بیشتر از ۶۰ درصد از اقتصاد این سرزمین به خدمات وابسته است و صنعت و کشاورزی هر یک حدود ۱۹ درصد از اقتصاد این سرزمین را تشکیل می‌دهند. در سال ۲۰۰۷ میلادی درآمد کشور هند از صادرات معادل ۸/۱۴۰ میلیارد دلار آمریکا بود و بیشترین سهم از کالاهای صادراتی این کشور را فرآورده‌های نساجی، جواهرآلات، تجهیزات مهندسی، وسایل شیمیایی و فرآورده‌های چرمی تشکیل می‌داد. بیشترین سهم از تولیدات هند به آمریکا صادر شد. در سال گذشته آمریکا ۱۷ درصد از تولیدات هند را وارد کرد. در میان شرکای صادراتی کشور هند امارات متحده عربی با سهم ۸/۳ درصد، چین با سهم ۸/۷ درصد و انگلیس با سهم ۳/۴درصد قرار داشت. هزینه وارداتی این کشور در سال ۲۰۰۷ میلادی معادل ۱/۲۲۴ میلیارد دلار اعلام شد که در این عرصه چین بزرگ‌ترین شریک آنها بود.
مهم‌ترین ویژگی اقتصادی هند عدم‌وابستگی به یک صنعت خاص است. تنوع در درآمد صنعتی کشور هند سبب شده است تا تحولات منفی یک صنعت به کل اقتصاد آسیبی وارد نکند. هند در سال ۲۰۰۷ میلادی با رشد ۱۰درصدی صنعتی مواجه بود و همین مسئله صنعت این سرزمین را با تحولات مثبتی روبه‌رو کرد.
از صنایع مهم کشور هند می‌توان به صنعت نساجی، تولید مواد شیمیایی، فرآوری مواد غذایی، فولاد، ساخت تجهیزات صنعت حمل و نقل، سیمان، معدن، نفت، نرم‌افزار و تولید ماشین‌آلات صنعتی اشاره کرد. هند ۸۴۸/۵میلیارد بشکه ذخیره تایید شده نفتی، ۰۵۶/۱هزارمیلیارد مترمکعب ذخیره تایید شده گاز طبیعی دارد. میزان تولید نفت این کشور در سال گذشته معادل ۸۳۴‌ هزار و۶۰۰ بشکه در روز و میزان تولید گاز طبیعی آن ۶۸/۲۸میلیارد مترمکعب بود. این تولید اندک نفت و گاز برای تامین نیازهای این کشور کافی نبود و همین مسئله سبب شد تا هند سهم زیادی نفت و گاز را وارد کند. قرارداد خط لوله صلح برای وارد کردن گاز طبیعی از ایران از طریق پاکستان یکی از تلاش‌های هند برای تامین نیاز گازی آن بود که به دلیل فشارهای غرب این قرارداد نهایی نشده است.
بسیاری چین را اقتصاد امروز و هند را اقتصادی برای آینده می‌دانند و دلیلش را این طور عنوان می‌کنند: «تحصیلات پایین مردم چین، نظام حکومتی غیر دموکرات این کشور و توجه بیشتر صنعتگران به قیمت محصولات‌شان و فاصله گرفتن از توجه همه‌جانبه به کیفیت سبب خواهد شد تا عمر این اقتصاد بزرگ در جهان چندان زیاد نباشد. اما هند به دلیل داشتن مردمی با تحصیلات عالیه و وجود حکومتی دموکرات راه رشد اقتصاد را با درایت بیشتری طی می‌کند و همچون چین ره صدساله را یک‌ساله نمی‌پیماید.»
اما با توجه به وابستگی زیاد اقتصاد هند به آمریکا نباید نگران تبعات اقتصادی رکود و مشکلات در آمریکا و تاثیر آن در کشورهایی همچون هند بود؟
نخست‌وزیر هند در مصاحبه‌ای با رویترز در این مورد گفت: «نگرانی جامعه جهانی در مورد کاهش نرخ رشد اقتصاد آمریکا و احتمال رکود اقتصادی این سرزمین نگرانی درستی است. بدون شک رکود اقتصاد آمریکا ما را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد زیرا اقتصاد ما اقتصادی همسو با اقتصاد جهانی و جزئی از آن است. از طرف دیگر شرکت‌های خارجی و سرمایه‌های خارجی ۴۰ درصد از اقتصاد هند را تشکیل می‌دهند و ضعف این بخش می‌تواند باعث کاهش راندمان ۴۰ درصد از اقتصاد شود، ولی هم‌اکنون وضعیت اقتصادی هند بسیار خوب است و انتظار می‌رود نرخ رشد اقتصاد در سال جاری بیشتر از ۹ درصد باشد.» وی ادامه داد: «در سال گذشته اقتصاد هند ۹/۶ درصد رشد کرد و در صورتی‌که رشد ۹ درصدی تحقق یابد هند در مسیر روشن و رو به رشدی قدم خواهد گذاشت.» نخست‌وزیر هند با تاکید روی این مطلب که اقتصاد هند در مقابل رکود اقتصاد آمریکا یا اقتصادهای دیگر در جهان مصون نیست، گفت: «در این شرایط اقتصاد ما تاثیر منفی خواهد پذیرفت ولی ما درصدد هستیم تا با ایجاد تغییراتی از این تاثیر منفی بکاهیم.»
رشد پس‌انداز و افزایش سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در کشور هند از عواملی هستند که باعث کاهش آسیب‌پذیری هند در مقابل رکود اقتصاد آمریکا می‌شود. آمارها نشان می‌دهد در سال‌های اخیر نرخ پس‌انداز در کشور هند به ۳۴ درصد از تولید ناخالص داخلی این سرزمین رسید و نرخ سرمایه‌گذاری از ۳۵ درصد از تولید ناخالص داخلی این سرزمین گذشت.
هند در سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری‌های زیادی در بخش‌های زیرساختی انجام داده است. دست‌اندرکاران این کشور اصلاح و تکمیل زیرساخت‌ها را برای تامین فرصت‌های شغلی مورد نیاز برای جمعیت جوان این سرزمین پرجمعیت ضروری می‌دانند. آمارهای نشان می‌دهد ۵۴ درصد از جمعیت این سرزمین زیر ۲۵ سال سن دارند و از آنجا که شمار افراد تحصیلکرده در این کشور بسیار زیاد است، از این قشر می‌توانند برای تکمیل زیرساخت‌ها استفاده کرد. از طرفی دولت هند شمار افرادی که زیر خط فقر زندگی می‌کنند را بیشتر از ۲۵درصد از کل جمعیت کشور خوانده است که برای اقتصاد آینده جهان یک ویژگی منفی و مخرب محسوب می‌شود.
نخست‌وزیر این کشور گفت: «در سال‌های آینده سرمایه‌گذاری‌های زیادی در ساخت راه‌ها و جاده‌ها، فرودگاه، نیروگاه‌های تولید برق و غیره انجام خواهد شد.» هند در سال گذشته میلادی معادل ۸/۳۱ درصد از تولید ناخالص داخلی خود سرمایه خارجی جذب کرد که کمک بزرگی در پیشبرد پروژه‌های صنعتی در این کشور بود. قراردادهای کلان صنعتی و هسته‌ای اخیر هند با کشورهای اروپایی و آمریکایی در سال ۲۰۰۸ میلادی نیز از دیگر مصادیق جذب سرمایه خارجی به هند است که می‌تواند این کشور را با تحولات قابل توجه و بزرگی در عرصه‌های اقتصادی و صنعتی‌اش روبه‌رو کند.
هند برای اجرای این پروژه‌ها علاوه بر کمک گرفتن از نیروهای خارجی، تمایل زیادی به همکاری هندی‌های متخصص دارد. به همین منظور برای جذب دوباره متخصصان این سرزمین که خارج از مرزهای هند به خصوص در کشورهای حوزه خلیج فارس مشغول به کار هستند، انگیزه‌های مالی زیادی را فراهم کرد تا به سرزمین مادری خود بازگردند.

منبع : روزنامه کارگزاران