نگاهی به مسیر پیشرفت ازبکستان

ازبکستان از زمان کسب استقلال خود، توجه بیشتری را به بهبود نظام آموزشی، افزایش کیفیت تا حد استانداردهای جهانی مبذول می دارد. این بطور اتفاقی نیست که یکی از نخستین قوانین جاری کشور قانون «درباره آموزش و پرورش» بوده است. به گزارش ایراس برنامه ملی آموزش کادرها، سند یگانه از نوع خود، به طور موفقیت آمیزی برای بیش از ده سال، بکار گرفته شده است. در سایه آن آموزش در مؤسسات آموزش عالی ازبکستان بطور مستمر در حال بهبودی است. در این، توجه ژرفی به شکل دهی به شخصیت خلاق متخصصانی می شود که توانایی یادگیری و کوشش برای نوسازی و نیز توانایی خلاق از میان جریانهای طوفانی اطلاعات را دارا هستند. ازبکستان برای تمامی سطوح علمی دانش جوانان، کارهای زیادی برای نوسازی استانداردهای آموزش دولتی تدریس دانشجویان انجام داده که بدنبال مدرک لیسانس و فوق لیسانس و نیز کتابهای درسی هستند. مورد آخر شامل روشهای خودآموزی و انجام کار علمی و تحقیقی بر روی کارهای جدی است. دانشمندان فرهنگستان علوم ازبکستان در این کار مهم شرکت دارند. آنها همچنین در انجام کارهای علمی و تعلیم و تربیتی دانشجویان فوق لیسانس، پایان نامه های آنان و کارهای صلاحیت نهایی آنها فعالیت می کنند. در سایه این مهم، کیفیت نوین تعلیم و تربیت منجر به موفقیت موسسات آموزش عالی سراسری شده است که نیازهای توسعه عمومی و هم اقتصادی را برآورده می کنند و براساس دانش عمیق و استوار بنا نهاده شده اند. سال ۲۰۰۸ به عنوان سال جوان در ازبکستان اعلام شده است.
● حمایت از خانواده
در میان ضروری ترین موارد در جمهوری ازبکستان توجه ویژه به قانون حمایت خانواده و مصوبات دولتی درباره میزانهای تامین برای تامین منافع خانواده، برنامه های دولت برای اصلاح حفظ تندرستی، و تعدادی اسناد دیگر است که در کشور برای مدت تقریباً ۱۰ سال است که اجرا می شود. آنها هدف اصلی را دنبال می کنند ـ مراقبت از رفاه خانواده و تربیت و پرورش نسل سالم. به عنوان نتایج اجرای اصلاحات هدفمند در عرصه های تامین بهداشت در کشور، مرتبط ساختن خدمات بهداشتی به انتقال تدریجی آن به درون پلی کلینیک های خانوادگی است. با آگاهی از تعداد جمعیت در سطح محلی، بسیاری از پلی کلینیک های خانوادگی دارای شعباتی هستند ـ درمانگاههای پزشکی که در ساختمانهای نوساز با همه تجهیزات نوین پزشکی مستقر شده اند. برای ارتقای بهره وری خدمات پزشکی زنان، ازبکستان مراقبت های تندرستی اصول نوین کمکهای توصیه شده از سوی سازمان جهانی بهداشت (WHO) را معرفی کرده است. ساختار بیمارستانهای مادران بطور بنیانی از نو سازمان داده شده اند.
قانون حمایت خانواده جمهوری ازبکستان توصیه هایی برای مردان و زنان جوانی که می خواهند ازدواج کنند پیشنهاد می کند که باید آزمایشهای پزشکی را انجام دهند. از این رو، در همسویی با تصمیمات دولتی، از آغاز سال ،۲۰۰۴ دستور کاری برای آزمایشهای پزشکی اجباری مردان و زنان جوان که می خواهند ازدواج کنند، به اجرا گذاشته شده است. طی سالهای گذشته حدود ۴/۱ میلیون مرد و زن جوان، که تصمیم به تشکیل خانواده داشتند، از طریق آزمایشهای پزشکی ازدواج کردند. با توجه به سطح بیماری، همه آنها در درمانگاههای سیار یا ثابت درمان شده اند. متخصصان طب پیشگیری را برای بخشهای مجزای بیماریها اجرا می کنند. از اینرو، طی سالهای گذشته گروه خطرپذیری در میان زنان در سن باروری فقط به حدود ۱۰ درصد کاهش یافته است. از سال ،۲۰۰۵ برنامه ملی برای پیشگیری از کم خونی مادران و کودکان در ازبکستان بکار گرفته شده است. هم اکنون همه شرکتهای آردسازی ازبکستان کارهای ضروری تغلیظ آرد را در طول فرایند و تولید آرد مطلوب را بکار گرفته اند. از آغاز سال ۲۰۰۲ جمهوری ازبکستان برنامه ای را انجام می دهد که هدف آن افزایش فرهنگ پزشکی مردم و آگاهی در حفظ تندرستی مادران و کودکان و شکل دهی روشهای زندگی سالم است.
در سالهای ۲۰۰۶ ـ ۲۰۰۷ وزارت بهداشت ازبکستان با مشارکت یونیسف یک واکسیناسیون سراسری علیه سرخک و مخملک برای ۱/۸ میلیون نفر از جمعیت در سنین ۱۱ تا ۲۹ نفر را انجام داده است. برای چنین منظوری، مجریان طرح ۵/۷ میلیون دلار هزینه کرده اند. به عنوان نتیجه مصرفی فناوریهای نوین، تعداد متولدین صدمه دیده بسیار کاهش یافته است. شاخصهای نوزادان غیرعادی ذاتی بشدت پایین رفته و ۱۴ درصد کاهش یافته، مرگ ومیر کودکان، ۲۲ درصد و مرگ ومیر مادران ۲۶ درصد کاهش نشان می دهد. همه ساله ۹ میلیون کودک و نیم میلیون مادر در جهان می میرند. این شاخص در ازبکستان همه ساله پایین می رود. از این رو، سال گذشته مقدار سرمایه گذاری جذب شده در اقتصاد ازبکستان ۲۳ درصد رشد داشت و کلاً ۹/۱۲۸۵ میلیون دلار آمریکا بود. بیش از ۷۰۰ کارخانه جدید تاسیس شده است. با مشارکت سرمایه های خارجی، در بازده های توسعه اجتماعی و اقتصاد کشور در نیمه اول سال ۲۰۰۸ میزانهای بکار گرفته شده برنامه سرمایه گذاری، برنامه بومی سازی صنایع، نوسازی و تجهیز فنی دوباره بخش های بسیار مهم اقتصاد، ۸‎/۱۹ درصد از رشد را تامین کرده اند، که شامل رشد سرمایه گذاری مستقیم خارجی با ۲۹‎/۴ درصد است. یکصد و هشتاد وپنج مورد امکانات تولیدی تاسیس شده اند.
● سرمایه گذاری خارجی در ازبکستان
در سال ۲۰۰۷ مقدار جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در مقایسه با سال ،۲۰۰۵ حدود ۲ برابر افزایش یافت، در حالی که سهم آنها در ساختار حجم ناخالص جذب سرمایه های خارجی از ۷۳ درصد به ۷۹ درصد رشد کرده است.
تجزیه و تحلیل جغرافیای درآمدهای سرمایه گذاریهای خارجی نشان می دهد که در سال ۲۰۰۷ حدود ۳/۳۶ درصد از سرمایه گذاری از کشورهای CIS، ۹‎/۲۱ درصد از کشورهای اروپایی و ۲/۱۸ درصد از آسیای جنوب شرقی و آسیا جذب شده است. در چارچوب برنامه سرمایه گذاری حدود ۴۰ کشور در اقتصاد ازبکستان سرمایه گذاری کرده اند. روسیه با ۳/۳۶ درصد و سویس با ۴/۱۲ درصد از کل مقدار سرمایه گذاری، در بین کشورهای سرمایه گذار در اقتصاد ازبکستان در مرتبه بالا قرار دارند. سرمایه گذاری جذب شده از چین در مقایسه با سال ۲۰۰۶ حدود ۷/۱ برابر و ژاپن سه برابر افزایش داشته و به رقم ۳/۶۷ میلیون دلار رسیده است. مالزی، انگلستان، آلمان و ترکیه نیز در میان سرمایه گذاران بزرگ قرار دارند. وام از مؤسسات مالی هم چون IBRD، IBD، ADB سهم مهمی در پروژه های مالی دارا هستند. آلمان نیز یکی از کشورهایی است که بیشترین سرمایه گذاری را در اقتصاد ازبکستان انجام داده است.
حدود ۱۰۰ پروژه سرمایه گذاری با بیش از یک میلیارد یورو با مشارکت سرمایه گذاران آلمانی انجام شده است. شرکتهای امارات متحده عربی در حال برنامه ریزی برای شریک شدن در پروژه مشترک ۵‎/۳ میلیارد دلاری در ازبکستان هستند که در سالهای ۲۰۰۸ ـ ۲۰۱۲ انجام خواهد شد. بزرگترین بخش سرمایه گذاری ـ ۳۸/۱ میلیارد دلاری پیش بینی شده در پروژه های بخش نفت و انرژی باشد. در چارچوب همکاریهای مالی، سازمانهای اعتباری امارات، اعتباری معادل ۲۸۸ میلیون دلار برای اجرای ۳ پروژه در زمینه احیای اراضی به ازبکستان تخصیص خواهند داد. بخش های موردنظر برای جلب سرمایه گذاری مستقیم خارجی بطور معناداری در حال گسترش است. فعالیت سرمایه گذاری در بخش سوخت و انرژی، ارتباطات و صنایع سبک همچنان بالاست. از این رو در سال ۲۰۰۷ مقدار زیادی از سرمایه گذاری خارجی در بخش های زیر تدارک دیده شده اند.
ـ بخش نفت و گاز ـ ۹/۴۳% از اعتبارات را جذب کرده است (۴۵/۵۶۵ میلیون دلار)؛
ـ نظام اطلاعاتی و مخابراتی ـ ۹/۱۶ درصد (۵۱/۲۱۷ میلیون دلار)؛
ـ بخش نساجی ـ ۸/۵ درصد (۱۰/۷۵ میلیون دلار)؛
ـ عرصه اجتماعی ۳/۴ درصد (۸۱/۵۵ میلیون دلار)؛
ـ کشاورزی و اقتصاد آب ۴/۳ درصد (۸۵/۴۴ میلیون دلار).
در سال ۲۰۰۷ حجم سرمایه گذاری هدایت شده به بخش های فرآوری اقتصاد افزایش یافته است. از اینرو در سال ۲۰۰۵ بخش فرآوری فقط ۴۰ درصد از کل حجم سرمایه گذاری خارجی را شامل می شد و بعد در سال ۲۰۰۷ به ۵۷ درصد رسید.در عین حال، سهم سرمایه گذاری خارجی در بخش سوخت و انرژی از ۳/۱۲ درصد درسال ۲۰۰۵ به ۳/۴۵ درصد در سال ۲۰۰۷ افزایش یافت. هفتمین پروژه سرمایه گذاری در این بخش ویژه در چارچوب برنامه برای ۲۰۰۸ بکار گرفته می شود. برای این سال انتظار می رود ۶۸۹ میلیون دلار سرمایه گذاری جذب شود که شامل ۴۹ درصد همه سرمایه گذاریهاست که دربرگیرنده پروژه های توسعه ذخایر و استخراج با مشارکت شرکتهای متعدد خارجی برای تکمیل کار مشترک بر روی محصولات پلی اتیلن و پلی پرولین است. تعدادی از کارخانه ها که با مشارکت سرمایه گذارانی از آلمان، ایتالیا، کره جنوبی، ترکیه، ایالات متحده، هندوستان، سنگاپور، اطریش و دیگر کشورها در حال فعالیت در بخش نساجی ازبکستان است.
شرکتهای خارجی هنوز هم تمایل زیادی در تولیدات نساجی بومی نشان می دهند. در عین حال، دیگر بخش ها، ۳۵ درصد از سرمایه گذاریهای خارجی را جذب کرده اند. برای نمونه، در سال ۲۰۰۷سهم بخش ساختمان و صنعت از مصالح ساختمانی به حدود ۵/۰ درصد از کل سرمایه گذاریهای خارجی جذب شده را تشکیل می دهد. دولت ازبکستان در حال بکارگیری ابزارهایی با هدف افزایش جریان سرمایه گذاری در این زمینه است. برنامه نوسازی و تجهیز دوباره فنی کارخانه های بخش تا سال ۲۰۱۱ به عنوان نتایج چنین ابزارهایی در نظر گرفته شده است. ادغام در اقتصاد جهانی و تضمین اعتماد سرمایه گذاران خارجی بدون خلق شرایط قانونی مناسب امکان پذیر نیست.
در این مرحله از توسعه اقتصاد، جریان سرمایه باید با ضمانت های دولتی در شکل موافقت نامه های بین دولتی و بین المللی، تضمین گردد. هرچند، سرمایه گذاران بر این باورند که مهم تر از همه، تضمین دوره ثبات و پایداری اصلاحات اقتصادی در ازبکستان است. از اینرو در سالهای ۲۰۰۵ ـ ،۲۰۰۷حدود ۳۱ لایحه قانونی که فعالیت سرمایه گذاری مستقیم خارجی را تنظیم می کنند، قابل ذکرند. در فوریه ۲۰۰۷ آژانس «اوزاینفواینوست» برای پشتیبانی اطلاعاتی و پیشرفت سرمایه گذاریهای خارجی با ابتکار رئیس جمهور ازبکستان تاسیس شده است.

منبع : روزنامه ابرار