چهارشنبه, ۱۲ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 1 May, 2024
مجله ویستا


طلاق‌ از منظر جرم‌شناسی‌؛ طلاق‌؛جرم‌ یا ناهنجاری‌؟


طلاق‌ از منظر جرم‌شناسی‌؛ طلاق‌؛جرم‌ یا ناهنجاری‌؟
به‌ اعتقاد بسیاری‌ از آسیب‌شناسان‌ اجتماعی‌ و جرم‌شناسان‌ رابطه‌ مستقیمی‌ میان‌ طلاق‌ و افزایش‌ میزان‌ گرایش‌ افراد خانواده‌ به‌ بزهكاری‌ و نقض‌ قوانین‌ وجود دارد.دكتر «شهرام‌ محمدی‌» وكیل‌ و جرم‌شناس‌ درباره‌ عوامل‌ موثر اجتماعی‌ در وقوع‌ طلاق‌ می‌گوید: «عوامل‌ مختلف‌ اجتماعی‌ در وقوع‌ طلاق‌ موثرند كه‌ می‌توان‌ به‌ ناهماهنگی‌های‌ طبقاتی‌، دخالت‌های‌ خانواده‌ها، دوستان‌ ناباب‌، ازدواج‌های‌ اجباری‌، تعدد زوجات‌، گرایش‌ به‌ مواد مخدر و الكل‌، رسیدن‌ به‌ ثروت‌ ناگهانی‌، فقر، بیكاری‌، پركاری‌ و اشتغال‌ فوق‌العاده‌ هر یك‌ از زوجین‌، اختلافات‌ فرهنگی‌ و تربیتی‌، نداشتن‌ مسكن‌، محكومیت‌های‌ درازمدت‌، بدآموزی‌های‌ وسایل‌ ارتباط‌ جمعی‌ بخصوص‌ صدا و سیما و... اشاره‌ كرد.»
وی‌ تاكید می‌كند: «تحت‌ چنین‌ شرایطی‌ معمولا زن‌ و شوهر وابستگی‌ و اعتماد را نسبت‌ به‌ یكدیگر از دست‌ داده‌ و پس‌ از مدتی‌ ترجیح‌ می‌دهند كه‌ از یكدیگر جدا شوند.»
عضو هیات‌ علمی‌ دانشگاه‌ كردستان‌ در خصوص‌ اقدامات‌ موثر برای‌ كاهش‌ میزان‌ طلاق‌ توضیح‌ می‌دهد: «در وهله‌ اول‌ باید نسبت‌ به‌ تربیت‌ اجتماعی‌ و رشد معنوی‌ جوانان‌ اقدام‌ كرد. پس‌ از آن‌ باید به‌ جوانان‌ این‌ نكته‌ را تفهیم‌ كرد كه‌ ازدواج‌ پیمانی‌ پایدار است‌ كه‌ باید با رفتار و شیوه‌یی‌ منطقی‌ آن‌ را دنبال‌ كرد. برای‌ نیل‌ به‌ این‌ منظور بهتر است‌ جوانان‌ دوران‌ نامزدی‌ ۳ تا ۶ ماهه‌ را بگذرانند و طی‌ این‌ مدت‌ با مراجعه‌ به‌ مشاوران‌ تحت‌ آموزش‌های‌ قبل‌ از ازدواج‌ قرار گیرند. زیرا بررسی‌ها نشان‌ داده‌ است‌ كه‌ آموزش‌های‌ قبل‌ از ازدواج‌ بطور قابل‌ توجهی‌ از میزان‌ وقوع‌ طلاق‌ می‌كاهد. یكی‌ دیگر از اقداماتی‌ كه‌ در این‌ راستا می‌تواند موثر باشد، توجه‌ به‌ نقش‌ رسانه‌های‌ جمعی‌ نظیر صدا و سیما و مطبوعات‌ است‌. زیرا این‌ رسانه‌ها دارای‌ طیف‌ وسیعی‌ از مخاطبان‌ در سراسر كشور هستند.»
وی‌ در پاسخ‌ به‌ این‌ سوال‌ كه‌ طلاق‌ چه‌ تاثیری‌ بر گرایش‌ زن‌ و مرد مطلقه‌ به‌ جرم‌ و فساد می‌گذارد، می‌گوید: «در این‌ مورد ابتدا باید علت‌ طلاق‌ را مورد توجه‌ قرار داد.برای‌ نمونه‌ بر اساس‌ تحقیقات‌ غیررسمی‌ كه‌ در تهران‌ صورت‌ گرفته‌ است‌، اكثر اشخاصی‌ كه‌ به‌ روسپی‌گری‌ گرایش‌ پیدا می‌كنند به‌ علت‌ اعتیاد همسر از او جدا شده‌ و حضانت‌ و سرپرستی‌ فرزندان‌ را نیز بر عهده‌ دارند. طبیعی‌ است‌ كه‌ تحت‌ چنین‌ شرایطی‌ زنان‌ مطلقه‌ دیگر در خانه‌ پدری‌ جایگاه‌ خوبی‌ نداشته‌ و مجبورند برای‌ تامین‌ هزینه‌های‌ زندگی‌ خود و فرزندانشان‌ از هر راهی‌ كسب‌ درآمد كنند كه‌ متاسفانه‌ عده‌یی‌ از زنان‌ مطلقه‌ كه‌ تعدادشان‌ نیز كم‌ نیست‌ به‌ باندهای‌ فساد گرایش‌ پیدا می‌كنند. یكی‌ دیگر از تبعات‌ و تاثیرات‌ طلاق‌ بر روی‌ زندگی‌ زنان‌ مطلقه‌ به‌ وجود آمدن‌ پدیده‌ «قاچاق‌ زنان‌» است‌. زیرا هیچ‌ نهاد و سازمانی‌ در جامعه‌ عهده‌دار مسئولیت‌ حمایت‌ مادی‌ و معنوی‌ از زنان‌ مطلقه‌ و كودكان‌ طلاق‌ نیست‌.»
وی‌ در ادامه‌ می‌افزاید: «تاثیر طلاق‌ بر روی‌ مردان‌ نیز به‌ صورت‌ ناهنجاری‌هایی‌ بروز می‌كند. به‌ عبارت‌ دیگر وقتی‌ مردی‌ از همسر خود جدا می‌شود با مشكلات‌ و ناراحتی‌های‌ روحی‌، روانی‌ فراوانی‌ روبرو می‌شود. زیرا او دیگر حاضر نیست‌ و نمی‌تواند برای‌ ادامه‌ زندگی‌ به‌ درون‌ خانواده‌ پدری‌ خود باز گردد. بنابراین‌ ترجیح‌ می‌دهد كه‌ در خانه‌یی‌ به‌ صورت‌ تنها و مجردی‌ زندگی‌ كند. این‌ گونه‌ مردان‌ معمولا برای‌ رهایی‌ از تنهایی‌ به‌ دوستان‌ ناباب‌ پناه‌ برده‌ و به‌ فساد اخلاقی‌ گرایش‌ پیدا می‌كنند. از سایر تبعات‌ طلاق‌ بر روی‌ مردان‌ می‌توان‌ به‌ گرایش‌ آنها به‌ سوی‌ استعمال‌ مواد مخدر و الكل‌ اشاره‌ كرد. مردان‌ تحت‌ چنین‌ شرایطی‌ برای‌ فراموش‌ كردن‌ مشكلات‌ سعی‌ می‌كنند از این‌ گونه‌ مواد به‌ عنوان‌ آرامبخش‌ و تسكین‌ دهنده‌ استفاده‌ كنند. گرایش‌ به‌ سرقت‌، جیب‌بری‌ و... از سایر تاثیرات‌ طلاق‌ بر روی‌ مردان‌ مطلقه‌ است‌.»
دكتر محمدی‌ تصریح‌ می‌كند: «بر اساس‌ تحقیقی‌ كه‌ توسط‌ یكی‌ از جامعه‌شناسان‌ جنایی‌ انجام‌ شده‌ است‌، ۳۰ درصد از مجرمان‌ زندانی‌ ازدواج‌های‌ ناموفق‌ داشته‌اند و اكثریت‌ نیز یا فرزند طلاق‌ بوده‌ یا با اختلاف‌های‌ شدید خانوادگی‌ در زندگی‌ مواجه‌ بوده‌اند.»
وی‌ تاكید می‌كند: «متاسفانه‌ در جامعه‌ ما طلاق‌ را عملی‌ مجرمانه‌ تلقی‌ می‌كنند این‌ در حالی‌ است‌ كه‌ طلاق‌ در اصل‌ یك‌ عمل‌ نابهنجار است‌. اما عموم‌ جامعه‌ پدیده‌ طلاق‌ را به‌ عنوان‌ یك‌ عمل‌ مجرمانه‌ تلقی‌ كرده‌ و به‌ شخص مطلقه‌ برچسب‌ مجرمیت‌ می‌زنند. با توجه‌ به‌ این‌ شرایط‌ می‌توان‌ گفت‌ بسیاری‌ از افرادی‌ كه‌ در ازدواج‌ اول‌ خود شكست‌ خورده‌اند، ازدواج‌های‌ بعدی‌ برایشان‌ مطلوب‌ و دلخواه‌ نیست‌.»
این‌ جرم‌شناس‌ درباره‌ تاثیر طلاق‌ والدین‌ بر روی‌ كودكان‌ و گرایش‌ آنها به‌ بزهكاری‌ می‌گوید: «بر اساس‌ تحقیقات‌ صورت‌ گرفته‌ توسط‌ آسیب‌شناسان‌ سازمان‌ بهزیستی‌ اكثریت‌ كودكان‌ خیابانی‌ و كارتن‌خواب‌ از فرزندان‌ طلاق‌ هستند. به‌ عبارت‌ دقیق‌تر طلاق‌ را می‌توان‌ پیش‌ زمینه‌ ارتكاب‌ جرایم‌ و بزهكاری‌ برای‌ فرزندان‌ طلاق‌ دانست‌.
زیرا آنان‌ از داشتن‌ یك‌ پناهگاه‌ امن‌ خانوادگی‌ منع‌ شده‌ و مجبور شده‌اند برای‌ رهایی‌ از شرایط‌ نابسامان‌ خانوادگی‌ از خانه‌ فرار كنند. بر اساس‌ بررسی‌های‌ صورت‌ گرفته‌ بیشتر كودكانی‌ كه‌ در خیابان‌ها به‌ تكدی‌گری‌ اشتغال‌ دارند و همچنین‌ كودكان‌ خیابانی‌ و كارتن‌خواب‌ دارای‌ تك‌سرپرست‌ بوده‌اند. به‌ عبارت‌ دیگر یا مادرشان‌ طلاق‌ گرفته‌، یا اینكه‌ پدرشان‌ فوت‌ كرده‌ یا حتی‌ برعكس‌. بنابراین‌ آنها فاقد پدر و مادر در یك‌ زمان‌ هستند. تحت‌ چنین‌ شرایطی‌ این‌ كودكان‌ با مشكلات‌ شدید اقتصادی‌ مواجه‌ شده‌ و چون‌ نان‌آور خانواده‌ محسوب‌ می‌شوند به‌ مشاغلی‌ نظیر سیگارفروشی‌، دستفروشی‌، خرید و فروش‌ مواد مخدر، دزدی‌، جیب‌بری‌ و باندهای‌ سرقت‌ و... گرایش‌ پیدا می‌كنند.»
وی‌ می‌افزاید: «كودكان‌ طلاق‌ و خیابانی‌، بزهكار بالقوه‌ هستند. زیرا پدر و مادر چنین‌ كودكانی‌ قادر به‌ نظارت‌ بر اعمال‌ و رفتار آنها نیستند. متاسفانه‌ این‌ كودكان‌ در جامعه‌ یكی‌ از اهداف‌ اصلی‌ اعمال‌ مجرمانه‌ محسوب‌ می‌شوند و در معرض‌ بزهكاری‌ و بزه‌دیدگی‌های‌ فراوانی‌ قرار می‌گیرند.»
منبع : روزنامه اعتماد