تغذیه بیمار خود را چگونه تنظیم کنیم

همواره شنیده ایم که داشتن تغذیه خوب اهمیت زیادی دارد، اما رعایت رژیم تغذیه ای مناسب بخصوص برای بیماران، از اهمیت بیشتری برخوردار است. به راستی علت تأکید پزشکان بر این نکته چیست
پزشکان و محققان علوم تغذیه دریافته اند، بیمارانی که در مدت درمان تغذیه مناسبی داشته اند، بخصوص بیمارانی که رژیم غذایی آنها، دارای کالری و پروتئین کافی بوده و از نظر ویتامین ها و مواد معدنی ضروری، غنی باشد، در برابر عوارض جانبی بیماری و روش های مختلف درمانی مانند مصرف داروها، اشعه درمانی، شیمی درمانی، ایمنی درمانی، جراحی و غیره از مقاومت بیشتری برخوردارند و سریع تر بهبود پیدا می کنند.
رژیم غذایی مناسب به حفظ قدرت بدنی بیمار کمک می کند و از متلاشی شدن بافت های او جلوگیری کرده و به بازسازی بافت هایی که از عوامل درمانی تأثیر گرفته اند، کمک می کند. عادات غذایی خوب در بیماران می تواند موجب پیشگیری از ابتلای آنها به بیماری های عفونی شود و عمر آنها را طولانی تر می کند.
برای رعایت رژیم تغذیه ای خوب باید ابتدا بدانیم که بدن ما از نظر غذایی چه نیازهایی دارد. نیازهای تغذیه ای بدن شامل کالری، پروتئین، مواد قندی، چربی، ویتامین ها، مواد معدنی و آب است، اما از این بین کدام یک از نیازهای تغذیه ای مهمتر هستند در واقع می توان چنین گفت که همه نیازهای تغذیه ای مهم هستند، اما بعضی از آنها ساده و بعضی مشکل تأمین می شوند. در شرایطی که سالم هستیم بدون توجه به نیازهای غذایی خود از انواع مواد خوراکی که در دسترس داریم، مصرف می کنیم. اتفاقاً همین انتخاب غذاهای متنوع، نیازهای تغذیه ای بدن را تأمین می کند،اما در شرایطی که در بدن با هجوم بیماری ها مواجه شده است، دریافت و تأمین بعضی از این نیازها دشوارتر است و این موضوع ضرورت حمایت تغذیه ای را جدی تر می کند.
● تفاوت تغذیه بیمار با فرد سالم
بیمار معمولاً همان نیازهای غذایی یک فرد سالم را دارد، اما گاهی بیماری ها تغییراتی در بدن ایجاد می کنند که تعادل تغذیه ای بدن به هم می خورد. ممکن است در اثر بیماری، قسمتی از بدن نتواند وظیفه خود را به خوبی انجام دهد و در این شرایط باید سعی کرد علاوه بر درمان، رژیم و برنامه غذایی مناسب داشت تا به بهبود عضو بیمار کمک کرد. اگر عضو بیمار با هضم و جذب غذا یا سوخت و ساز بدن انجام وظیفه می کند، باید از رژیم غذایی مناسبی استفاده کنیم تا فشار زیادی بر عضو بیمار وارد نشود. در صورتی که بیماری با تب همراه باشد، نیاز بدن به غذا و بخصوص کالری، پروتئین و ویتامین ها بیشتر می شود.
● چرا بیشتر بیماران لاغر می شوند
لاغری بیماران می تواند به علل زیر باشد:
▪ غذا کمتر از حد نیاز بدن خود مصرف می کنند
▪ در بیماری هایی که با تب همراه است، مصرف انرژی در بدن بیشتر از حد عادی است و معمولاً افرادی که تب دارند بی اشتها می شوند. بنابراین اگر دوران تب طولانی باشد، بیمار به لاغری و سوء تغذیه مبتلا می شود
▪ برخی بیماران براساس نیاز خود غذا می خورند، اما این غذا در روده های آنها جذب نمی شود و ادامه این وضعیت موجب لاغری و سوءتغذیه آنها می شود
▪ اگر وزن بدن شما نسبت به سابق کم شده است و احساس لاغری می کنید، باید از پزشک کمک بگیرید تا علت لاغری مشخص شود. در این حالت علاوه بر درمان نیاز به رژیم و برنامه غذایی مناسب دارید
● نقش مکمل های غذایی در حمایت تغذیه ای از بیماران
زمانی که بیماری به هر علت کمتر از نیاز واقعی خود غذا می خورد، ذخایر چربی، پروتئین و سایر مواد غذایی بدن مانند آهن کاهش می یابد و موجب کمبود وزن، کم خونی و ضعف شدید می شود. بعضی بیماران به علت درد، افسردگی و کاهش اشتها تمایلی به خوردن غذا ندارند. برای رفع این مشکلات باید به طور جدی اقدام لازم از سوی خود بیمار و اطرافیان او انجام شود و شاید مکمل های غذایی در این زمان بتوانند به کمک بیمار بشتابند. استفاده از موادی به عنوان مکمل غذایی که ریز مغذی ها را به صورت متراکم و یکجا در خود گنجانده است، در کنار تغذیه معمول کمک بسیار مؤثری برای رفع سوءتغذیه و اختلالات مرتبط با آن خواهد بود.
مکمل های غذایی در حقیقت غذاهایی هستند که به صورت مایع، پودر، اشکال قرص و کپسول تولید شده و شامل موارد مورد نیاز بدن مثل ویتامین، مواد مینرال و نیز مواد کمیاب است.آنچه در این میان از اهمیت خاصی برخوردار است، آشنا کردن افراد جامعه با فرهنگ استفاده صحیح از مکمل های غذایی است. سرانه مصرف مکمل های غذایی در ایران بسیار پائین تر از سایر کشورها است و شاید بتوان علت اولیه و اصلی آن را آشنا نبودن افراد با مکمل ها دانست همچنین وجود تقلب های متعدد در این زمینه که تا به امروز استمرار پیدا کرده، اعتماد عمومی را خدشه دار کرده است.
به عنوان مثال مشکلات تغذیه ای در مبتلایان به سرطان موجب لاغری مفرط آنها می شود. شایع ترین علایم گوارشی در بیماران شیمی درمانی زیر پوشش که منجر به کاهش وزن می شود، شامل سیری سریع، بی اشتهایی، تهوع و استفراغ است.ممانعت از ادامه یا معکوس کردن اثرات ناخواسته بیماری، تعدیل اثرات جانبی درمان، اصلاح نتایج درمان و بهبود کیفیت زندگی بیماران از مهمترین اهداف مکمل یاری در این زمینه است و در این هنگام تغذیه از دیدگاه بیمار و خانواده او مانند یک دارو لازم است و باید اجتناب ناپذیر باشد. البته حمایت تغذیه ای باید با میزان نیاز به مواد مغذی و عوامل روانی و اجتماعی خاص هر فرد سازگار شود.

منبع : روزنامه ایران