اعتیاد هنوز هم جرم است

«اعتیاد دیگر یک جرم نیست بلکه یک بیماری تلقی می شود.» در روزهای اخیر این جمله در همه اماکن مربوط به معتادان از اماکن ساماندهی گرفته تا انتظامی و دادگاه ها شنیده می شود، چه آن را یک قاضی در مقابل زنی بگوید که از اعتیاد همسرش به تنگ آمده و چه مقامی از سازمان مبارزه با مواد مخدر آن را بر زبان آورد. به هر حال با این جمله به نظر می رسد مسوولان بر آنند که در برداشتن گام بلندی در راستای مبارزه با مواد مخدر اقدام سریعی کرده اند و از این پس، این طبیبان هستند که باید با معتادان دست و پنجه نرم کنند.
هرچند این رویکرد در میان مسوولان مبارزه با مواد مخدر بسیار دیر صورت گرفت اما در نوع خود جالب توجه و مفید بود و سبب ساز یک گام مثبت در راستای مقابله با پدیده اعتیاد شد. جانشین ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز ضمن تشویق رسانه ها به پدید آوردن فضای مثبت برای مقابله با اعتیاد آنها را به ادامه این کار ترغیب کرد. این رویداد نیز در نوع خود جالب توجه است، چرا که پیش از این آنچه را مطبوعات به عنوان هشدار مطرح می ساختند، بیشتر به سنگ اندازی و سیاه نمایی تعبیر می شد و مثل امروز نبود که ادبیات مسوولان امر نیز مشابه روزنامه ها شده باشد.
نکته یی که در این میان قابل توجه تر از تمام وجوه مثبت امر است اما چیز دیگری است.
اول آنکه باید پرسیده شود در راستای مبارزه با پدیده اعتیاد پیش از رسیدن به این که معتاد یک بیمار است، درباره مواد مخدر چه تصمیمی گرفته شده و آیا اگر معتاد بیمار تلقی می شود مواد مخدر نیز دارویی گرانسنگ است که نباید جلوی ورودش به کشور را گرفت؟
دیگر آنکه اکنون و در زمان پیوستن معتادان به جرگه بیماران قابل درمان، مسوولان چه راه هایی برای افزایش امکانات پزشکی مقابله با اعتیاد در نظر گرفته اند؟ این در حالی است که همین چندی پیش یکی از مسوولان اماکن ساماندهی معتادان از تعداد اندک این مراکز در مقایسه با تعداد معتادان سخن گفته بود و به نظر می رسد امکانات پزشکی مقابله با اعتیاد هم به لحاظ دارویی و هم به لحاظ اماکن و... بسیار محدود است.
نکته دیگر اینکه در کشور ما طی سالیان اخیر که عنوان مقابله فرهنگی در برخورد با پدیده های اجتماعی رایج شده است هیچ کدام از امکانات فرهنگ سازی به طور موازی به وجود نیامده اند و ظاهراً فرهنگ سازان خود عاری از انگاره های فرهنگی کافی برای ایجاد شرایط مطلوب بوده اند.
چنانچه اعتیاد را بیماری پنداریم این نه یک بیماری از جنس همه بیماری های دیگر بلکه بیماری آمیخته با روح و روان یک انسان است، پس مقابله با آن بدون شک هزینه یی بالاتر خواهد داشت که در اکثر ملاحظات اجتماعی لحاظ نمی شود.
دیگر آنکه در کشور ما اغلب بدون در نظر گرفتن بسترهای اجتماعی وقوع یک امر با آن مقابله می شود و هرگز هیچ کس از خود نمی پرسد که چه بستری باعث پدید آمدن یک جرم شده است. پس بجاست فرهنگ سازان مقابله با آسیب های اجتماعی، که این روزها از بر کرسی نشستن طرح فرهنگی مقابله با اعتیاد راضی به نظر می رسند بر آن شوند تا همه حقوق انسانی را در نظر آورند.
بد نیست خوانندگان سری به دادگاه های خانواده بزنند تا رنگ سرد چهره زنانی را دریابند که به خاطر اینکه اعتیاد دیگر یک جرم محسوب نمی شود، مجبورند بار دیگر زندگی با همسر معتاد خود را در سایه ترس و نفرت از سر گیرند. پس می توان گفت اعتیاد هنوز هم یک جرم است، چرا که ابزار فروغلتیدنش در بستر بیماری ها پدید نیامده و همه افرادی که به نوعی با این پدیده شوم اجتماعی سرو کار دارند از آن نه به عنوان یک بیماری بلکه به عنوان یک جرم یاد می کنند.

مسعود رفیعی طالقانی

منبع : روزنامه اعتماد