کاربرد تکنولوژی آموزشی در عصر رایانه

معلم اگر بخواهد همگام با علوم روز پیش برود نیاز به دانش روز دارد و این مهم حاصل نمی شود جز با مطالعه و دسترسی به اطلاعات نوین در عرصه تعلیم و ترتیب.
متون بسیاری از کتب درسی، سالهاست که تغییر نکرده یا تغییرات آنچنانی نداشته است این در حالی است که به وضوح تغییراتی میان دو نسل اخیر جامعه در موارد گوناگون دیده می شود و این تغییرات در نوجوانان و کودکان گسترده تر به نظر می رسد.
معنای پرداختن به تکنولوژی آموزشی، آوردن چند کامپیوتر به مدرسه نیست بلکه حاکم شدن تفکر نوین آموزشی و روش های موفقی که دانش دانش آموزان را به جای آنکه حفظ محور بار آورد، اندیشه محور بسازد.
بنابراین باید نگرشی نو در استخدام و آموزش معلمان و همچنین به کارگیری روش های آموزشی، بر فضای تعلیم و تربیت کشور حاکم شود.
کامپیوتر ماشینی است که سرآمد فناوری عصر حاضر به شمار می آید. این ماشین به سرعت در کلیه سطوح جامعه ما گسترش یافته است. اما متاسفانه در برخی موارد به عنوان وسیله ای تجملی، زینت بخش میز مدیران و مسوولان دولتی و بخش خصوصی شده است.
ورود کامپیوتر به نظام تعلیم و ترتیب وضعیتی متفاوت دارد. در حال حاضر بر خلاف بسیاری از کشورهای پیشرفته، در کشور ما هنوز این ماشین به منزله یک ابزار آموزشی در چرخه فعالیت های آموزشی و پرورشی نشده است.
کامپیوتر با توانایی های فراوانی که دارد، قادر است دانش آموزان را به سوی خودآموزی، خود فعلی، تعمیق درک و فهم و پرورش استعداد و خلاقیت رهنمون سازد. به علاوه، امکان تداوم و خارج ساختن آموزش از حصار مدارس به ویژه هدایت آن به داخل منازل را میسر می سازد. اما به لحاظ برخی محدودیت ها از جمله نبود شناخت معلمان از کارایی آموزش آن،ناکافی بودن دانش آنان برای کار با کامپیوتر، بی توجهی نظام تعلیم و تربیت کشور به این مساله و به هر دلیل دیگری که تصور شود، متاسفانه مدارس ما از این ماشین ارزشمند به مثابه ابزاری آموزشی محروم اند.
اگر فرایند یادگیری، بیشتر دانش آموز محور باشد، دانش آموز مسوول انجام دادن کارهای خویش است و نقش معلم فقط هدایت کننده است. با این حال تاکنون از امکان بالقوه فناوری اطلاعات و ارتباطات به ندرت استفاده شده است، فرایند یادگیری شاگرد محور هنوز هم بسیار نادرند و بیشتر کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات که مورد استفاده قرار می گیرند، فرایند یادگیری معلم محور را تسهیل می کنند. اگر کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات با روال های فعلی تدریس، تطبیق داده شوند اعتقادات و نگرش های معلم نسبت به رفتارهای تدریس تغییر نمی کند در نتیجه تغییرات اساسی در فرایند تدریس و یادگیری ایجاد نمی شود.
نتایج نگرش سنجی و مصاحبه با دانش آموزان نشان می دهد که آنها اغلب از این مطلب شکایت دارند که مفاهیم و مباحثی که در مدرسه می آموزند بسیار ناپایدار، ناملموس و تقریبا بازندگی آنان بی ارتباط است.
به اعتقاد آنان آنچه در مدرسه دارای حرکت و پویایی به نظر می رسد، به محض رسیدن به خانه خسته کننده، ناپایدار و نامربوط می شود. هر چند برای بهبود وضعیت آموزش راه های گوناگونی مانند یادگیری گروهی، یادگیری اکتشافی، مدیریت هدفمند، فرایندهای کیفی، کلاس های کوچک تر، ارزیابی های دوره ای و نظایر آن ارائه و اجرا می شود، اما هیچ کدام از این رویکردها نمی تواند به تنهایی موفقیت آمیز باشد.
واقعیت آن است که مشکلات پیچیده نیاز به راه حل های چندگانه (چند وجهی) دارد. تجربه های پژوهشی و آموزشی در دو دهه گذشته نشان می دهد که کامپیوتر می تواند در این زمینه نقش اساسی ایفا کند. زمانی که کامپیوتر تنها یک کالای لوکس در مدارس به حساب می آمد گذشته است. بدون تردید، دوره اطلاعات فرا رسیده و کاربرد آموزشی تکنولوژی کامپیوتر به عنوان یک ضرورت انکارناپذیر جلوه گر شده است.
تجربه علمی با تکنولوژی کامپیوتر این امکان را می دهد تا با اطمینان زیاد موارد زیر را بیان کرد:
هر چند تکنولوژی می تواند تدریس و یادگیری را بهبود بخشد، اما تنها در اختیار داشتن آن موجب بازده آموزشی بهتر نمی شود.
اگر بخواهیم دانش آموزان با تجربه یادگیری مبتنی بر کامپیوتر به گونه مناسبی درگیر شوند و اگر بخواهیم مربیان به گونه ای موفق به ایجاد و حمایت از این تجربه ها بپردازند، تحول حرفه ای معلمان پیش از هر اقدامی ضرورت دارد.
بنا نهادن یک نظام آموزشی مناسب و تصمیم گیری درباره کاربرد مطلوب تکنولوژی کامپیوتر، انتخاب نرم افزار، حمایت و تحول حرفه ای، پی ریزی تکنولوژی سخت افزار و به طور کلی، همه مولفه های درگیر، نیاز به فرایند برنامه ریزی کاملا منسجم دارد.
کامپیوتر و تکنولوژی های وابسته پیوسته تغییر می کند، از این رو، برنامه های آموزشی و مولفه های ضمنی آنها نیز باید توسعه و تحول مستمر پیدا کنند.

نویسنده : طاهره امانیان
منابع و ماخذ:
احدیان، محمد ودیگران، مقدمات تکنولوژی (شامل روش های آموزشی دهه اخیر)، (زمستان ۱۳۷۹)، تهران، نشر آییژ.
حاجی لو، عباس، جزوه آموزشی فعالیت های مکمل و فوق برنامه، (۱۳۸۳)، زنجان، گروه های آموزشی.
کنعانی، مسعود و علی اکبر تهرانی، مهین دخت، مقدمه ای بر تکنولوژی آموزشی، (۱۳۷۱)، مشهد انتشارات خراسان.

منبع : روزنامه مردم سالاری