شنبه, ۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 27 April, 2024
مجله ویستا


فرهنگ و تمدن


تمدن محصول فرهنگ است.محصول نوعی از جبر محیطی ویا به تعبیری محصول خلاقیت و پیشرفت بشری.انسان موجودی است فرهنگی اجتماعی بدون تقدم و تاخر زمانی فرهنگی بر اجتماعی ویا بر عكس،زیرا كه هر اجتماع انسانی دارای مناسبات خاص خود ودارای نوعی از رفتار و منش به معنای فرهنگ آن اجتماع می باشد.فرهنگ دایما در حال گسترشو تغییراست گسترش به معنی افزایش و بسط مناسبات اجتمایی و افزایش تولیدات مادیست كه به دنبالشان منش و روش بر خورد خاصی را از افراد می طلبد و تغییر به معنی تغیر نگرش انسانها نسبت به مسایل جاری. تغییر نگرش انسانها به دلایل مختلف صورت می گیرد.با گذشت زمان و ایجاد مناسبات جدید بین انسانها، ظهور ادیان مختلف و ایجاد تاثیرات بنیادی در فكر و روح جماعات بشری و با پیشرفت تكنولوژیك بشر و افزایش اختراعات و گسترش تكنولوژی ارتباطی،نوعی از منبع اثر بر رفتار و منش افراد جامعه بشری شكل میگیرد .منبع اثری كه باعث تغییرات فرهنگی و حركت آن به جهات معلوم و بعضا نا معلوم میشود.تمدن ها در سایه پیشرفت های تكنولوژیك و افزایش جمعیت از طرفی و تاثیر نوعی از ذهنیت بر اجتماعات بشری شكل می گیرند.نوعی از تفكر وجود دارد كه تمدن را حوزهای میداند كه در آن آدمیان همواره هویت خود را از نوع خاصی از فرهنگ می گیرندو دارای مناسبات و منش مخصوص به خود هستند.اما رویكرد دیگری نیز وجود دارد و آن ،نگاه تاثیر گذاری متقابل چهار وجهیی است كه از فرهنگ، ابزار، ذهن و تمدن تشكیل شده است. این چهار عنصر دایما در حال تاثیر بر یكدیگرند. در تغییر و تحول و یا ایجاد تمدن، سه عنصر دیگردر حال فعالیت هستند به طوریكه با افزایش و پیشرفت ابزار و با تاثیرات ذهنی و روحی بر افراد اجتماع نوع خاصی از فرهنگ و در واقع رفتار ومنش استفاده از ابزار بوجود می آید و نوعی از مناسبات شكل میگیردكه اگر این دانش فنی با اقبال عمومی مواجه شود تبدیل به فرهنگ میشودو فرهنگ در گذر زمان با تاثیر ابزار های آموزشی و كشفیات و اختراعات علمی دچار نوزایی میشود و خود بار دیگر خود را از نو تولید میكند اما این بار بسیار منظم تر منضبط تر از گذشته و با نام تمدن.فرهنگ در این مرحله به تمدن تبدیل شده است و اینگونه است كه با این تعریف مناسبات و رفتار ها متمدنانه می شوند، افراد جامعه متمدن نامیده میشوند و در كنار هم در این مدن زندگی میكنند.از این بحث میتوان در یافت كه هویت فرهنگی هر جامعه متمدن بستگی مستقیم به مسیر متمدن شدن آنها دارد.زیرا كه تمدن ها زاییده فرهنگ ها هستند، در این میان در دنیای جدید و عصر حاضر با گسترش و پیشرفت عنصر ابزار و مخصوصا ابزار ارتباطی از عناصر چهارگانه(فرهنگ،ابزار،ذهن،تمدن) روند زایش تمدن های نوین تغیر كرده است. در مسیر تبدیل فرهنگ به نوع خاص تمدن گسترش ابزار رسانه باعث ایجاد نوعی هماهنگی و یا همانند سازی در فرهنگ پیش از تمدن شده است از این رو در بحث همزیستی تمدن ها این مسئله پیش میاید كه هر قدرتی كه صاحب ابزار قویتری برای تاثیر گذاری روی فرهنگ ها باشد در سایش وگفتگوی میان فرهنگ ها نقش برتر و قاهری خواهند داشت و اصولا قبل از اینكه گفتگو یا حتا جنگی بین تمدن ها بوجود آید تاثیر در فرهنگ ها باعث شكل گیری تمدن های همانند و یا حداقل دارای تشابه هایی می شوند كه در این صورت تسخیر باقیمانده مظاهر فرهنگ و تمدن اجتماع مقهور آسانتر و سریعتر خواهد بود.

محسن مباهی
منبع : هفته نامه فصل نو


همچنین مشاهده کنید