مرزهای متلاشی در وزیرستان

در حالی که تحرکات شورشیان مناطق قبایلی پاکستان علیه دولت این کشور افزایش یافته است،گمانه زنیهای مختلفی در باره رابطه کاخ سفید با این گروههای افراطی وجود دارد.بر این اساس عده ای از تحلیلگران معتقدند که کاخ سفید به صورت مخفیانه این گروهها را در راستای مبارزه با القاعده تحریک می کند.اما نام القاعده و شورشیان مناطق قبایلی از مدتها قبل به یکدیگر پیوند خورده است.....
وزیرستان به کانون تحرک افراط گرایان تبدیل شده است.به راستی این افراطگرایان کیستند و چه تعریفی می توان از آنها ارائه داد؟وجوه اختلاف و اشتراک این افراطیون با اعضای القاعده و طالبان چیست؟مسئله مهمتر نسبت این گروههای افراطی با ایالات متحده آمریکاست.کاخ سفید در ابتدای سال ۲۰۰۱ میلادی با حمله به افغانستان و اشغال این کشور موجب پراکندگی طالبان و القاعده در شبه قاره هند و خاورمیانه شد و در مرحله بعد با سران ارشد این گروه ارتباطی مستقیم برقرار کرد.از این رو استفاده ابزاری آمریکا از القاعده پس از وقوع حادثه مجازی و خود ساخته ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ نیز ادامه داشته است.مطابق اسناد فاش شده،در سال ۲۰۰۵ میلادی نیروهای نظامی آمریکا در حال شناسایی مخفیگاه اسامه بن لادن بوده اند و در آستانه دستگیری وی قرار داشته اند،اما دونالد رامسفلد وزیر دفاع وقت ایالات متحده مانع از این مسئله شده است.بر همگان مسجل است که بن لادن،ایمن الظواهری ودیگر سران القاعده تحت حمایت مستقیم واشنگتن و لندن به حیات شوم خود ادامه می دهند.اما در اینجا نکته ای وجود دارد که نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت.رشد االقاعده عاری از حمایتهای آمریکا در کنار القاعده وابسته به آمریکا موجب وحشت و نارضایتی نومحافظه کاران آمریکا شده است.این نگرانی خود را به عناوین مختلفی نشان داده است.خصوصا اینکه طالبان در حال تصرف مناطق عمده ای از افغانستان است و اشغالگران ناتو در مهار آن عاجز وناتوان مانده اند.به راستی آمریکا چگونه می تواند کلافی که خود آن را به وجود آورده است باز کند؟نقاط اشتراک طالبان،القاعده و شورشیان مناطق قبایلی پاکستان به مراتب بیشتر از نقاط افتراق آنهاست.
یک روزنامه آمریکایی اخیرا سندی محرمانه از پرونده های ارتش آمریکا را فاش کرد که بر اساس آن آمریکا به بهانه مبارزه با القاعده با رهبران قبایل شورشی در پاکستان همکاری گسترده ای را انجام می دهد.
بر اساس آنچه روزنامه نیویورک تایمز ادعا نموده است،آمریکا به عنوان بخشی از اقدامات خود برای افزایش امنیت پاکستان در مناطق مرزی با گروه های شورشی برای مقابله با القاعده و طالبان روابطی دارد. بر اساس گفته های مقامهای پنتاگون(وزارت دفاع آمریکا)، این همکاری تنها در زمینه مالی نبوده و آمریکا به قبایل پاکستانی آموزش نظامی نیز می دهد.اگر این مسئله صحت داشته باشد؛ آنگاه با نوعی دوگانگی در سیاستهای آمریکا در پاکستان روبرو می شویم، زیرا آمریکا در پاکستان حضور نظامی ندارد، اما با فاش شدن این مدرک مشخص می شود که برخی از نظامیان آمریکا برای آموزش قبایل پاکستانی در این کشور حضور دارند.
این سند محرمانه در حالی منتشر می شود که بر اساس گفته های مقامهای آمریکایی، مناطق قبیله نشین پاکستان تبدیل به مکانی امن برای القاعده و طالبان شده و القاعده در این مناطق نیروهای خود را برای انجام عملیاتهای تروریستی در کشورهای مختلف سازماندهی می کند و از سوی دیگر این قبایل پاکستانی با طالبان و القاعده نیز همکاری می کنند؛ با این وجود کمک مالی و نظامی آمریکا به قبایل پاکستانی چه معنایی می تواند داشته باشد؟
این مسئله زمانی اهمیت بیشتری پیدا می کند که به روند تنشهای موجود میان قبایل پاکستانی با دولت مشرف توجه کنیم، زیرا نیروهای امنیتی پاکستان همواره با این قبایل درگیر بوده و فعالیتهای نظامی قبایل پاکستانی به عنوان یکی از چالشهای موجود در امنیت پاکستان به شمار می رود.
در خصوص گزارش روزنامه نیویورک تایمز لازم است دو نکته مهم را متذکر شویم:
۱) با توجه رابطه مستقیمی که میان طالبان ،القاعده و گروههای شورشی مناطق قبایلی پاکستان وجود دارد ارائه کمکهای مالی آمریکا به گروههای قبایلی در جهت سرکوب طالبان منتفی است.همانگونه که اشاره شد نمی توان میان گروههای افرای شبه قاره هند مرزبندی مشخصی ترسیم نمود.این روند پس از فروپاشی طالبان شدت گرفته است.اما در یک صورت احتمال کمک آمریکا به مناطق قبایلی قابل تصور است ،اینکه طالبان و القاعده نیز به طور همزمان از این کمکها بهره مند شوند.احتمال این مسئله با توجه به نگاه ابزرای آمریکا نسبت به القاعده و همراهای القاعده و آمریکا در خاک عراق بسیار زیاد است.آنچه آمریکا در صدد مهار آن است القاعده عاری از حمایتهای واشنگتن است.از این رو حاضر است نیروهای وابسته به خود در جبهه القاعده،طالبان و مناطق قبایلی پاکستان را علیه افراط گرایان مستقل از آمریکا تقویت نماید.
۲) میان فعالیت طالبان در افغانستان و تحرکات شورشیان مناطق قبایلی پاکستان ارتباط کاملی وجود دارد.بر این اساس هر اندازه فعالیت طالبان در افغانستان بیشتر شود ،تحرکات مناطق قبایلی نیز افزایش می یا بد.شورای موسوم به “سنلس” )senilis(که فعالیت آن در افغانستان به علت تلاش برای قانونی کردن کشت خشخاش ممنوع شد، در آخرین گزارش خود ادعا کرده است که نیروهای گروه طالبان در بیشتر از نیمی از افغانستان حضور دارند.
طالبان در حال حاضر در ۵۴درصد خاک افغانستان فعالیت دارد که برای مقابله با آنها باید نیروهای خارجی دو برابر شده و به ۸۰هزار نفر سرباز آماده جنگ برسد. البته وزارت دفاع افغانستان این گزارش را تکذیب و اعلام کرد، نتیجه اعلام شده در این گزارش مبنی بر اینکه طالبان شهر کابل را به کنترل خود در خواهند آورد به هیچ وجه قابل اطمینان نیست. گروه شورشی طالبان با هدف سرنگونی دولت افغانستان و اخراج سربازان خارجی در حال مبارزه با نیروهای دولتی افغان و سربازان خارجی است. حکومت پنج ساله طالبان در اواخر سال۲۰۰۱میلادی با هجوم نیروهای خارجی به افغانستان سقوط کرد.
دفتر شورای سنلس در پاریس قرار دارد و خواهان قانونی شدن کشت خشخاش در افغانستان است که به همین علت فعالیت این دفتر در این کشور ممنوع اعلام شده است. در هر صورت گزارش این شورا نشان می دهد که طالبان هر لحظه بر وسعت و دامنه تحرکات خود در افغانستان می افزاید.شورشیان مناطق قبایلی پاکستان نیز طی ماههای اخیر بر تحرکات خود بر ضد دولت پرویز مشرف افزوده اند.البته دولت پاکستان نیز نسبت به این تحرکات به شدت واکنش نشان داده است.سخنگوی دولت ایالت سرحد پاکستان اخیرا اعلام نموده است که نیروهای ارتش مقر اصلی مولانا “فضل الله” رهبر معنوی طالبان محلی در ناحیه حساس و راهبردی “ناجیاتاپ” در منطقه “سوات” را تصرف کرده اند.
ارتش پاکستان اخیرا بار دیگر کنترل ناحیه ناجیاتاپ درمنطقه سوات و یکی از مقرهای اصلی مولانا فضل الله را بازپس گرفته و موفق شده است ایستگاه رادیویی این گروه را نیز تعطیل کند.
ارتش پاکستان اعلام کرده است که با ایجاد موانع در جاده‌ها و راه‌های مهم از انتقال موادغذایی، سلاح و تجهیزات به مناطقی که هنوز تحت کنترل طالبان محلی است، جلوگیری می‌کند. منطقه کوهستانی(میان کوه) سوات به مرکزیت شهر “مالاکند” در ایالت سرحد که از جهت آب وهوا، نسبت به سایر شهرهای این ایالت، از جذابیت‌های بیشتری بویژه در زمینه گردشگری برخوردار است هم اکنون مرکز استقرار طالبان محلی شده که به دستور مولانا فضل الله رهبر معنوی خود علیه نیروهای دولتی می جنگند. مولانا فضل الله از شخصیت‌های متنفذ منطقه و از طرفداران طالبان، با تاسیس یک مدرسه دینی به نامدر سوات به ترویج اصول مذهبی طالبان می‌پردازد. در نهایت اینکه چالش میان نیروهای دولتی پاکستان و شورشیان مناطق قبایلی همچنان ادامه دارد.در این میان ایالات متحده آمریکا نیز تنها به بسط دامنه قدرت خود می اندیشد.جرج واکر بوش پس از وقوع حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ سعی در بازتعریف رابطه القاعده و واشنگتن نموده است.در این میان دولت اسلام آباد در بین مناسبات پشت پرده طالبان و واشنگتن سردرگم مانده است.

سعید سبحانی

منبع : روزنامه رسالت