تلقی روسها از قطبیت

به راستی تلقی افرادی مانند پوتین و مدودف از قطبیت چیست؟”قطبیت”به اصلی ترین دغدغه روسها پس از گذار به هزاره سوم تبدیل شده است.مقامات روسی در برهه فعلی ترجیح می دهند از واژه “جهان دوقطبی”در ادبیات بین المللی خود استفاده نکنند اما در مناسبات زیرساختی و کلان خود دغدغه ای جز رویارویی مجدد کاخ کرملین و کاخ سفید در قالب دو قطب برتر قرن بیست و یکم را نداشته باشند.احیای تاریخ از سوی روسها بسیار هزینه بر خواهد بود.این در حالی است که مسکو،هر اندازه نیز که قدرتمند باشد نمی تواند از حرکت پکن به سوی قطبیت ممانعت به عمل آورد.اتحادیه اروپا نیز در صورت جابه جایی سیاستمداران افراطی و حاکمیت طیف عقل گرا به صورت خودکار مسیر قطبیت را در پیش خواهد گرفت.حال روسیه بر اساس کدام منطق سیاسی و تاریخی می خواهد “جهان دوقطبی”را احیا نماید؟آیا مولفه ها و قواعد حاکم بر جهان امروز اجازه این بلندپروازی را به مقامات روسی خواهد داد؟هم اکنون ابهام در خصوص حرکت در جهان چندقطبی سرتاسر روسیه را فرا گرفت.این ابهام در نظریات و اظهارات صاحبنظران مسائل سیاسی و دفاعی در روسیه نمود ویژه ای یافته است.
میخائیل بارابانوف” دبیر علمی مجله “اکسپورت واروژنی” ( صادرات تسلیحات) معتقد است که بر خلاف سایر دکترین ها که شامل قضاوت هایی غیر قابل درک درباره جهان چندقطبی و یا مبارزه با تروریسم بودند، نظریات جدید مشخص تر و معقولانه تر هستند.”جالب توجه اینکه وی از محتوای این نظریات سخنی نگفته است.”الکساندر رار” کارشناس شورای آلمانی سیاست خارجی روسیه نیز معتقد است که آمریکا حقیقتا هرآنچه را که ممکن است انجام می دهد تا هژمونی خود را در جهان حفظ کند، اما سرنوشت ناتو بستگی به نتیجه حضور آن در افغانستان دارد.در هر صورت طرز تلقی مقامات روسیه از قطبیت با آنچه درنظام بین الملل می گذرد تاحدودی تعارض دارد.البته پوتینو مدودف می تواننداین تعارض را در نظریات و رفتارهای خود برطرف نمایند اما آنها پس از وقوع درگیریها در اوستیای جنوبی گام موثری در راستای بازتعریف قطبیت رد نظریات خود بر نداشته اند.در هر صورت باید در انتظار ماند و مشاهده کرد که مقامات روسی میان “جهان چندقطبی”و”جهان دوقطبی”کدامیک را بر می گزینند.وجه اشتراک ایجاد جهان دوقطبی و جهان چند قطبی،گذار از ایالات متحده آمریکاست.این گذار داردبا سرعتی فوق العاده صورت می گیرد.احیای ناسیونالیسم اروپایی در کنار احیای اقتصاد جهانی چین و پررنگ تر شدن توان نظامی و استراتژیک روسیه سبب شده است روزنه تنفس واشنگتن در جهان هرلحظه محدود تر شود.در چنین شرایطی تقسیم جهان به چند قطبی که دافع یکدیگر هستند دور از انتظار به نظر نمی رسد.

صادق سعیدی نیا

منبع : روزنامه رسالت