به مناسبت روز جهانی مالاریا

مالاریا یک بیماری عفونی است و از طریق انگل مالاریا که در بدن پشه آنوفل وجود دارد به انسان منتقل می شود. پس از اینکه این پشه عفونی انسان را نیش می زند. انگل آن به کلیه و سلول های قرمز خون هم وارد می شود. علائم این بیماری بیشتر شبیه سرماخوردگی و بیماری های انگلی و یا تب بالا، لرزکردن، درد عضلات و اسهال خستگی، سردرد و حالت تهوع همراه است. با شروع بیماری همه این عوامل بروز می کند و تکرار خواهد شد.
نوع دیگری از این بیماری وجود دارد که خطرات جدی تری به انسان وارد می کند و قلب، ریه، کلیه و مغز را تحت تاثیر خود قرار می دهد و در بعضی از موارد هم منجر به مرگ بیمار می شود. در موارد بسیار نادری هم دیده شده است که اگر کسی با خون آلوده افراد مبتلا به این بیماری در تماس باشد به مالاریا مبتلا خواهد شد.
مالاریا بیشتر در آفریقا، قسمت هایی از آسیا و آمریکای مرکزی و جنوبی شیوع پیدا می کند اما یونان، خاورمیانه و ترکیه از مناطقی هستند که میکروب این بیماری در آنجا زیاد دیده نشده است، در آمریکا هم بیشتر کسانی که دچار مالاریا شده اند، مهاجرانی هستند که به مناطق دیگر مسافرت کرده اند. کسانی که قصد مهاجرت به مناطق ذکر شده را دارند باید قبل و بعد از سفر خود مراقبت های لازم را به عمل آورند. با وجود این همیشه با انجام این مراقبت ها نمی توان از ابتلا به مالاریا پیشگیری کرد.
به این علت که بعضی از انگل های ایجاد کننده این بیماری طی درمان مقاوم تر می شوند بنابراین می توان گفت میزان درمان و یا پیشگیری از مالاریا بستگی به مقاومت انگل دارد. در نواحی که این بیماری وجود دارد مردم محلی نسبت به آن مقاوم شده و یا از مقاومت تقریبی برخوردارند و یا اگر هم به میکروب آن مبتلا شوند علائم کمی از آن در بدنشان بروز می کند. البته شدت این بیماری بستگی به سیستم ایمنی خود فرد دارد.
علائم مالاریا هم بستگی به چرخه زندگی انگل آن دارد. انگل مالاریا پس از تولیدشدن از گلبول های قرمز خون و سلول های کبدی در بدن آزاد می شود.
هرساله ۵۰۰ میلیون نفر در جهان به مالاریا مبتلا می شوند و یک میلیون نفر جان خود را از دست می دهند. ۹۰ درصد از این مرگ ومیرها در آفریقا و در کودکان زیر پنج سال رخ می دهد. چهار سال پیش رهبران آفریقایی با امضای قراردادی تصمیم گرفتند تا سال ۲۰۱۰ قدم هایی برای کاهش مالاریا بردارند. سازمان USAID نقش مهمی در پیشگیری از این بیماری به عهده دارد و فعالیت های آن در تمام دنیا گسترده شده است. این سازمان بیش از ۸۰ برنامه برای بیماری مالاریا در دنیا دارد.
دولت آمریکا هم بیش از همیشه برای مقابله با این بیماری تدابیری اندیشیده است. تدابیر سازمان USAID برای کاهش مالاریا اینچنین است:
▪ جلوگیری از بیماری مالاریا
▪ راه های درمانی موثر برای این بیماری
▪ حفاظت از خانم های باردار علیه مالاریا
▪ گسترش داروهای مخصوص برای این بیماری
▪ یافتن ابزار و روش های جدید برای کنترل و پیشگیری از مالاریا
▪ توجه به نیازهای جمعیت
تحقق این اهداف مستلزم آن است که شبکه های ارتباطی برای بیماری مالاریا در جهان ساخته شود و سازمان های غیردولتی با بخش های خصوصی همکاری کنند و این بیماری را تحت کنترل خود درآورند. برنامه های مالاریا باید در بیش از ۲۰ کشور آفریقایی تقویت شود. سازمان USAID هم باید حمایت بیشتری از راه های درمانی جدید این بیماری به عمل آورد.
این سازمان در همکاری با یونیسف در تلاش است تا با در نظر داشتن برنامه های جدید برای سلامت بچه ها از گسترش مالاریا جلوگیری کند. سازمان USAID در حال حاضر فعالیتش را روی دو مورد متمرکز ساخته است؛ یکی ساختن واکنش های مالاریا که تست آن در کنیا آغاز شده است و دیگری حفاظت خانم ها از ابتلا به این بیماری. به گفته این سازمان شعار خانم های باردار مبتلا به مالاریا از همه مهمتر است. تلاش های این سازمان طی چند سال اخیر در رواندا، سنگال و زامبیا بسیار تاثیرگذار بوده است.
امروزه گروه های بسیاری با تعیین روز مالاریا در آفریقا تلاش می کنند آگاهی همه مردم جهان را نسبت به این بیماری افزایش دهند. به گفته سازمان جهانی سلامت بیماری مالاریا بیشتر از بیماران ایدزی در آفریقا کشته برجای گذاشته است. به عنوان مثال در مالی تعداد کشته شدگان این بیماری ۱۰ برابر بیماری ایدز است. در آفریقا گروهی به نام کومبا با استفاده از موسیقی آفریقایی و نقاشی تلاش می کنند توجه جهانیان را به بیماری مالاریا جلب کنند.
● روش های پیشگیری
روش های بسیار زیادی برای جلوگیری از چرخه این بیماری و مرگ ومیرهای ناشی از آن وجود دارد. یکی از روش های ضروری برای پیشگیری از مالاریا از بین بردن آب های راکد برای جلوگیری از تخم ریزی پشه مالاریا و استفاده از آفت کش هایی به نام د.د.ت است. این دو روش در گذشته بسیار موثر واقع می شد بخصوص در شهرهایی که احتمال گسترش این بیماری در آنجا بسیار کم بود مثل واشنگتن، اما در مناطقی که احتمال بروز مالاریا بسیار زیاد است، این روش ها دیگر کاربرد چندانی ندارند.
از دیگر عواملی که به پیشگیری از مالاریا کمک می کند نصب پنجره های توردار در منازل و یا پشه بند است. هر چه انسان کمتر در معرض پشه آنوفل قرار گیرد، احتمال بروز او به این بیماری طبیعتا کمتر است. تمام مسافرانی که به مناطق گرمسیر مسافرت می کنند اعم از بچه، طفل و... باید با استفاده از داروهای ضدمالاریا از خود حفاظت کنند.
مسافران می توانند با مراجعه به سایتtravel/www.cdc.gov //http: مطلع شوند که آیا منطقه ای که قصد مسافرت به آن را دارند از مناطق خطرناک است یا خیر. البته چهار تا شش هفته پیش از مسافرت باید با پزشک خود مشورت کنند و در صورت لزوم واکسن مالاریا بزنند.پزشک معالج شما باید داروی مناسب را برایتان تجویز کند چون برخی از داروهای مالاریا در برخی از مناطق کمکی به پیشگیری از مالاریا نمی کنند. باید دقت شود که بچه ها هم حتما طبق سن و وزن خود دارو مصرف کنند. داروهایی که برای مالاریا مصرف می شوند شامل پروگونیل، داکسی سایکلین، مفلکوئین و پری ماکوئین هستند. البته مصرف هر یک از این داروها می تواند عوارض جانبی داشته باشد.
به عنوان مثال مسافرانی که از پروگونیل استفاده می کنند، دچار معده درد، سردرد، حالت تهوع و اسهال می شوند. البته این عوارض آنقدر جدی نیست که مصرف دارو قطع شود، اما اگر احتمالا عوارض آن شدید شد باید با پزشک معالج مشورت کرد. مصرف این دارو برای بچه های کمتر از پنج کیلوگرم، خانم های باردار، بچه های شیرخواره و بیماران کلیوی اصلا توصیه نمی شود. استفاده از واکسن از دیگر روش های موثر در پیشگیری از مالاریاست. دانشمندان، دهه ها روی این واکسن کار کرده اند. گرچه تهیه واکسن به خاطر پیچیدگی این بیماری بسیار مشکل است.

ترجمه: آزاده هاشمی

منبع : روزنامه کارگزاران