خودمونی‌ها بازی در نمی‌آورند

▪ نسرین مقانلو: بازیگر در هر ژانر و حیطه‌ای باید بتواند کار کند
▪ اردلان ‌شجاع‌کاوه: مهارت‌های اندیشه‌ای را باید تربیت کنیم
برنامه «خودمونی» که از اواخر بهمن‌ماه با اجرای اردلان شجاع‌کاوه و نسرین مقانلو روی آنتن رفت به نظر می‌رسد تجربه متفاوتی برای این دو بازیگر بوده است.
شجاع‌کاوه سال گذشته با بازی در مجموعه شبانه طنز «چارخونه» و بعد تجربه کار اجرا روند حضورش در تلویزیون را به نوعی دستخوش نوآوری کرد و با محک زدن خودش در دو عرصه بازیگری و کار اجرا نشان داد که قابلیت‌هایش بیش از آن چیزی است که در نقش‌های رئال از او دیده‌ایم.
اما در آخرین قسمت‌های پخش مجموعه «ساعت شنی» و تماشای بازی جذاب و متفاوت مقانلو در این مجموعه بود که با پخش برنامه خودمونی خبردار شدیم او هم دچار وسوسه تجربه کار اجرا شده است. اگر چه همواره حضور بازیگران در کار اجرا و همین طور به عکس این جریان مورد انتقاد بوده است اما آنچه از گذر به تماشا نشستن تجربه تازه بازیگران به مخاطب می‌رسد، غالبا یک اجرای خودمونی و واقعی است؛ نتیجه‌ای که پیش از این در نحوه اجرای رامبد جوان و اشکان خطیبی در برنامه «خانه‌ای با طرح نو» نیز دیدیم، اینجا دیگر حرف از عمل کردن به قواعد و فنون فن و بیان بازیگر نیست، یک مجری باید خودش باشد، خود حقیقی‌اش و همین است که برگ برنده یک ارتباط تلویزیونی موفق می شود. حضور این دو بازیگر در حوزه کار اجرا چه غلط باشد و چه درست حداقل فایده‌اش این است که با خارج شدن از پوسته بازیگری، مخاطب می‌تواند با این بازیگران مردمی ارتباطی گرم و صمیمانه و حتی دوسویه پیدا کند و مجری را در قالب خود واقعی‌اش ببیند. اما اینکه این تجربه بر این دو بازیگر چگونه گذشته است موضوعی است که با خودشان در میان گذاشتیم. حرف‌های خواندنی آنها را با هم مرور می‌کنیم.
▪ چه شد که به فکر اجرا افتادید؟
شجاع‌کاوه: من به فکر نیفتادم دیگران به فکر افتادند و البته لطف داشتند. من فقط این پیشنهاد را از بین چند کار دیگر پذیرفتم.
مقانلو: اجرای برنامه خودمونی تجربه نو و خیلی جدیدی برای من بود می‌خواستم بدانم از عهده آن برمی‌آیم یا نه. البته در نهایت این قضاوت مردم است که حرف اول را می‌زند. به‌شخصه معتقدم هر بازیگری باید بتواند در هر ژانر و حیطه‌ای کار کند تا توانایی‌هایش را به اثبات برساند.
▪ هر کدام از شما پیش از این در جایی یا برنامه‌ای چنین تجربه‌ای داشته‌اید؟
مقانلو: من اولین‌بار است که کار اجرا را تجربه می‌کنم.
شجاع‌کاوه: ولی من زمانی یک اجرای زنده رادیویی داشتم که تخصصی بود. عناوین بحث مشخص و اکثر مهمانان دست‌اندرکار سینما بودند. به مدت هشت ماه با آن برنامه همکاری داشتم. حال و هوای برنامه هم این‌گونه بود که برای اولین بار در ایران در زمان اکران فیلم‌های سینما رادیو به سراغ عوامل فیلم می‌رفت و همزمان با مردم نیز یک گفت‌وگوی رادیویی در ارتباط با فیلم تهیه و پخش می‌کرد.
▪ حال بعد از چند ماه تجربه کار اجرا مهم‌ترین مشکلات این حوزه را در چه می‌بینید؟
شجاع‌کاوه: مشکل زمانی پیش می‌آید که برای خودمان برنامه درستی نداشته باشیم، اهداف مشخص نباشد و نتوانیم نتیجه مباحث را بعد از جمع‌بندی به مردم ارائه بدهیم.
مقانلو: طبیعتا از دید من که تجربه نداشتم اول سخت بود اما بعد از چند روز مثل کار بازیگری که جلو دوربین انجام می‌دادم شد. دقیقا همان‌طور بود و در کل چه در بازی و چه در اجرا کار ما مشکل و پرمشقت است اما چون همه ما با علاقه کار می‌کنیم مشکلات را کوچک می‌بینیم.
▪ فکر می‌کنید مجری چنین برنامه‌ای به‌شخصه چقدر می‌تواند در جذب مخاطب موثر باشد؟
شجاع‌کاوه: من این را نمی‌توانم بگویم. ۲۳ سال در سینما، تلویزیون و تئاتر مردم ما را دیدند آنها باید بگویند.
مقانلو: من هم شخصا نظری ندارم، اما دوست دارم اگر کاری انجام دادم کمکی کرده باشم به مردم جامعه. اصلا اجازه بدهید مردم بگویند. چون همه تلاش کردند تهیه و تولید برنامه خودمونی یک کارگروهی است.
▪ طی این مدتی که از تجربه کار اجرا برایتان گذشته است، برای جذب مخاطب به چه راهکارها و مواردی متوسل شده‌اید که از چشم مخاطب دور بوده است؟
شجاع‌کاوه: من فکر می‌کنم این برنامه امانتی است که از گذشتگان به دست ما رسیده است و در امانت اگر صداقت رشد داشته باشد می‌تواند در آینده به برنامه‌هایی کامل‌تر و بهتر تبدیل شود. زمانی که در طنز «چارخونه» به عنوان اولین کار کمدی فعالیت کردم گفتم جدا از مهارت‌های فیزیکی ما، مهارت اندیشه‌ای هم باید تربیت شود که این به وجود نمی‌آید مگر با پشتیبانی مردم و باور امانتداری.
مقانلو: من وقتی در این جایگاه هستم (منظورم مجری برنامه خودمونی است) واقعا نسرین مقانلو هستم یعنی خودم. از طرفی چون برنامه اسم خودمونی دارد خواستم دقیقا خود واقعی‌ام در کنار مهمانان و بقیه عزیزان حاضر در این برنامه حضور داشته باشد و خوشحالم که در حال حاضر این حضور خیلی صمیمی و دوستانه است.
▪ طی این مدت به این موضوع فکر کرده‌اید که تجربه کار اجرا چه تاثیری در کار بازیگری‌تان می‌تواند داشته باشد؟
شجاع‌کاوه: به جرات به شما عرض می‌کنم آن چیزی که در سینمای امروز ما مخاطب از همکاران ما می‌شناسید اجرایی است از فرامین کارگردان.
مقانلو: به نظر من تاثیری ندارد چون متفاوت با آن است و در نوع خود بسیار شیرین، دلنشین و یک نوع ارتباط با مردم محسوب می‌شود.
▪ فکر نمی‌کنید این نوع دیده شدن بر صفحه تلویزیون باعث شود از حس باورپذیری مخاطب به هنگام ایفای یک نقشی از سوی شما (در یک فیلم یا سریال) بکاهد؟
شجاع‌کاوه: اگر شما فرض را بر مهارت‌های فیزیکی مثل چهره بگذارید بله، درست می‌گویید. اما مهارت اندیشه چه می‌شود؟ شما در لحظه اتفاقی را شکل می‌دهید که نشانه‌ای از آن در یک متن نوشته‌شده، پذیرفته‌شده و ارتزاق دهنده بی‌انتقاد خبری نیست. مردم واقعی که شما می‌توانید از آن به عنوان نمونه مثال بزنید این نمونه نوعی یعنی همان تحقیق میدانی است که بازیگر ملزم به دریافت و شناخت آن است، حال این تحقیق نه تنها در اختیار من که در اختیار باقی مخاطبان اعم از همکاران محترم، بازیگران و آحاد مردم است پس نه تنها نمی‌کاهد بلکه باز هم به روش تحقیق در حرفه خودم نه تنها به خودم بلکه به دیگران هم کمک کردم.
مقانلو: از دید من این‌طور نیست هر کدام از نقش‌هایی که تا به امروز بازی کرده‌ام متفاوت از هم بوده‌اند. در هر زمینه و ژانری کار کرده‌ام در کارنامه کاری‌ام می‌توانید سراغ بگیرید که این هم باز به‌خاطر لطف مردم و نظر آنها است چون به‌خاطر آنها کار می‌کنم.
▪ با پشت سر گذاشتن این تجربه آیا همچنان بازیگری را بر کار اجرا ترجیح می‌دهید؟
شجاع‌کاوه: بسیاری از آثار ما که در سینما شما به عنوان بازیگری مطرح می‌کنید اگر به درصد بخواهیم ارزیابی کنیم ۹۰ درصد اجرای دستوراتی است برای ایفای نقش. به‌طور مثال عصبانیت، شادی و نوعی ارائه آن که تابع دستورات فردی است به نام کارگردان. در بحث خلاقیت مواردی وجود دارد که از حوصله بحث ما خارج است اما در تفهیم این کلمات، تقاضا دارم با حوصله‌تر به تبیین اجراهای مختص برنامه‌های تلویزیونی در شبکه‌های مختلف بنشینیم و بین آن و اجرای ناشی از مهارت‌های فیزیکی بازیگران تفاوت قائل شویم.
مقانلو: من هنوز هم بازیگری را ترجیح می‌دهم چون حرفه اصلی من بازیگری است و این تجربه خوب و بزرگی برای من خواهد بود من ایمان قلبی به بازیگری دارم.
▪ برنامه‌هایی که توسط دو مجری اداره می‌شوند خیلی مهم است که این مجری‌ها با هم هماهنگ باشند، شما چطور و چگونه سعی کردید به این هماهنگی برسید؟
شجاع‌کاوه: هماهنگی زمانی رخ می‌دهد که مدیریت در تنوع برنامه‌ها، شرح وظایف افراد و تعیین موضوعات چه از جهت برنامه و چه در جهت موضوعات مطرح‌شده برای مهمانان برنامه روشن باشد. خب برای اجراهای متعدد از ما دعوت شد اما عمدتا در مکالمات تلفنی منتفی می‌شد این بار آخر وقتی از همکار محترم خانم مقانلو در کنار برنامه صحبت شد با موافقت قرار ملاقات را گذاشتیم.
مقانلو: درست است من هم احساس می‌کنم از اول هماهنگی به وجود آمده بود چون در کار بازیگری همکار هستیم و در یک حوزه کار می‌کنیم و مهم‌تر اینکه با یک هدف سر این برنامه آمده‌ایم.
▪ به اجرایتان در این برنامه چه نمره‌ای می‌دهید؟
مقانلو: من تا آن حدی که از اجرای خودم انتظار داشتم احساس رضایت می‌کنم.
شجاع‌کاوه: من هیچ‌وقت به نمره فکر نکرده‌ام و نمی‌کنم بیشتر ذهنم متوجه این است که فهمیدم یا نفهمیدم و چه می‌کنم. درست مثل دانش‌آموزی که باید درس را بفهمد نه اینکه به نمره‌ای که می‌گیرد فکر کند چون روز بعد از امتحان وقتی از دانش‌آموز سوال بپرسند ممکن است یادش برود چه خوانده و چه شنیده است. سعی می‌کنم به خودم عادت دهم که بفهمم.

منبع : روزنامه تهران امروز