رنگین کمان سیاسی در حاکمیت اوکراین

انتخابات زود هنگام و پیش از موعد پارلمانی رادای جمهوری اوکراین، در روز ۳۰ سپتامبر سال جاری (۲۰۰۷ میلادی) برگزار شد.
در این راستا و برابر اعلام کمیسیون مرکزی انتخابات اوکراین، «حزب مناطق اوکراین» به رهبری ویکتور یانوکوویچ نخست وزیر فعلی همچنان در صدر قرار دارد که ۳۴‎/۳۵ از آراء را به خود اختصاص داده است. در جایگاه دوم «بلوک یولیا تیموشنکو» (بی یو تی) با ۳۰‎/۷۳دیده می شود. پس از آن حزب طرفدار ریاست جمهوری ویکتور یوشچنکو «حزب اوکراین ما، دفاع مردمی» با ۱۴‎/،۱۶ حزب کمونیست با ۵‎/۳۸ و بلوک لیتوین با ۳‎/۹۶ قرار دارند. حزب سوسیالیست ۲‎/۸۶ از آراء را به خود اختصاص داده که کمتر از حد نصاب ۳ درصدی بوده و نمی تواند به پارلمان راه یابد. در عین حال ۲‎/۷۳ از مردم نیز در برگه های انتخاباتی به گزینه «مخالف همه» رای دادند. به گزارش ایراس پارلمان اوکراین ۴۵۰ کرسی دارد که بین احزاب پیروز در انتخابات تقسیم می شود. هیچ یک از نیروهای سیاسی نیز نمی توانند مستقلانه ائتلاف ایجاد کنند. در این خصوص «ویکتور یوشچنکو»، رئیس جمهور اوکراین رهبران سه حزبی که بیشترین آراء را بدست آورده اند، فراخواند تا رایزنی درباره ایجاد ائتلاف اکثریت را آغاز کنند. «بی یو تی» اعلام نمود که اگر «اوکراین ما، دفاع مردمی» با حزب مناطق ایجاد ائتلاف کند، در اپوزیسیون خواهد ماند. اما طبق نتایج اعلام شده، حزب مناطق اوکراین به رهبری یانوکویچ که با کسب۳۴‎/۳۵ درصد آرا همچنان بزرگ ترین حزب پارلمان تلقی می شود در مقایسه با ۴۵ درصد آرایی که مجموعا توسط ائتلاف انقلاب نارنجی کسب شده از کورس رقابت ها عقب مانده است. به نظر می رسد امیدهای یانوکویچ برای تشکیل ائتلاف حاکم با شرکت احزاب سیاسی کوچک تر به سبب شکست سوسیالیست ها (حامیان کلیدی حزب نخست وزیر) به یاس و ناامیدی بدل شده است.
● جدال نارنجی ها و آبی ها:
یولیا تیموشنکو که نقش انکارناپذیری در پیروزی انقلا ب نارنجی اوکراین داشته و از سوی اروپائی ها و کاخ سفید آمریکا حمایت می شود در برابر ویکتوریانکوویچ که مورد حمایت کاخ کرملین است، قرار گرفت. شاید به تعبیری بتوان انتخابات رادای اوکراین را که همواره حیاط خلوت مسکو بوده، به محل زورآزمایی روسیه از سویی و آمریکا و اروپا از سوی دیگر توصیف کرد.
رقابتی که بی تردید شکست مسکو در آن به منزله رسیدن صدای پای ناتو و غرب به مرزهای غربی روسیه است و پیروزی کاخ کرملین می تواند دست کم برای مدتی اوکراین را به حاشیه امنیت مسکو در برابر نفوذ غرب تبدیل کند.
سه سال پیش، یولیا تیموشنکو در کنار ویکتور یوشچنکو قرار گرفت تا زوج نارنجی پیام آور پیروزی باشد. در آن زمان اوکراین به طرز بی سابقه ای دو قطبی شده بود. هواداران روسیه که به آبی ها مشهور شده بودند در مقابل نارنجی های اوکراین قرار گرفته بودند.
نخست وزیر امروز، یعنی ویکتوریانوکوویچ نامزد آبی ها و مورد حمایت کرملین بود و ویکتور یوشچنکو نامزد نارنجی ها و مورد حمایت غرب. یوشچنکو با ماده سمی دیوکسین مسموم شده بود و با مرگ فاصله زیادی نداشت. او از مرگ نجات پیدا کرد اما از چهره جذاب او چیزی باقی نمانده بود. اردوگاه نارنجی، سرویس اطلا عاتی روسیه و دستگاه امنیتی اوکراین را که آن روزها تحت کنترل هواداران کرملین بود، عامل ترور نافرجام یوشچنکو می دانست. مردم اوکراین سه سال پیش در چنین فضایی به پای صندوق های رای رفتند. یانکوویچ برنده اولین دور انتخابات و رئیس جمهور اوکراین معرفی شد.
بدنبال اعتراضات مردمی در اوکراین، اقدامی که بعد ها به انقلا ب نارنجی شهرت یافت و شاید اولین انقلا بی بود که انقلا ب رنگین نام می گرفت، نارنجیها چادر های نارنجی خود را در میدان اصلی شهر کی یف مستقر کردند تا نتیجه انتخابات را به چالش کشیده و منتظر رای دادگاه عالی اوکراین بمانند. سرانجام دادگاه نتیجه دور اول انتخابات را باطل کرد و دستور برگزاری دور دیگری از انتخابات را داد. مردم اوکراین در مدت دو ماه در سه انتخابات شرکت کردند که نتیجه آن پیروزی زوج نارنجی اوکراین بود. ویکتور یوشچنکو رئیس جمهور شد و یولیا تیموشنکو، یا همان بانوی نارنجی ریاست دولت را بر عهده گرفت تا ماه عسل نارنجی ها آغاز شود. روزهای خوش نارنجی ها کوتاه بود.
سهم خواهی و زیاده خواهی از قدرت، متحدین نارنجی را از هم جدا کرد تا راه زوج نارنجی از هم جدا شود. ویکتور یانکوویچ پس از شکست تحقیرآمیز سال ،۲۰۰۴ با بازسازی چهره سیاسی خود، تلا ش کرد نشان دهد که راهش از مسکو و کرملین جدا است و می تواند با غرب تعامل کند. او توانست با ترمیم چهره سیاسی اش در انتخابات سال گذشته پارلمانی اوکراین پیروز شود و از آن زمان تاکنون پست نخست وزیری را در اختیار داشته باشد تا قدرت در اوکراین میان آبی ها و نارنجی ها تقسیم شود؛ آبی ها اکثریت پارلمانی و پست نخست وزیری را در اختیار داشته باشند و نارنجی ها کاخ ریاست جمهوری را. با این حال یوشچنکو یعنی رهبر نارنجی ها با دستور برگزاری انتخابات زودرس تلا ش کرد تا همه قدرت را پس بگیرد و در این راه چاره ای جز ائتلا ف دوباره با بانوی نارنجی یعنی یولیا تیموشنکو نداشت.
● برخی ملاحظات سیاسی موجود در این راستا:
۱ ) اوکراین که در سه سال گذشته شاهد برگزاری سه انتخابات پارلمانی بوده است، به دلیل ضعف در قانون اساسی و پیچیدگی رفتارهای سیاسی مشهور است. به همین دلیل است که برخی از کارشناسان و تحلیلگران مسایل سیاسی این پرسش را مطرح می کنند که آیا اختلا فات گذشته رهبران نارنجی، یعنی یوشچنکو و تیموشنکو از بین رفته است و دو طرف می توانند باز هم با یکدیگر همکاری کنند یا اختلا فات درونی اردوگاه نارنجی همچنان پا برجاست و راه یوشچنکو و تیموشنکو بازهم از هم جدا خواهد شد و داستان برکناری تیموشنکو از سوی یوشچنکو تکرار خواهد شد؟
۲ ) این در حالی است که حزب ویکتور یانکوویچ، توانسته به تنهایی یک سوم آرا را به دست آورده، اما احزاب ویکتور یوشچنکو و تیموشنکو با یکدیگر متحد شده اند تا تشکیل دولت دهند.
عده ای از تحلیلگران این ابهام را مطرح می کنند که در حالی که قدرت اصلی پارلمان در اختیار یانوکوویچ است، دولت ائتلا فی یوشچنکو-تیموشنکو تا چه حد می تواند مشروعیت و کارآمدی داشته باشد.
۳ ) پایگاه سیاسی ویکتوریانوکوویچ یا همان آبی ها بیشتر در مناطق شرقی اوکراین و در نزدیکی های مرز با روسیه است. پایگاه ویکتور یوشچنکو و یولیا تیموشنکو هم در قسمت غربی اوکراین قرار دارد.
۴ ) یانوکوویچ همچنان تاکید می کند که رابطه با غرب نباید به رابطه با روسیه ضربه بزند. با این همه او برای کسب حمایت بیشتر مردم، تلا ش کرد در همه سخنرانی های اخیر رسمی به زبان اوکراینی سخن بگوید نه به زبان روسی. این در حالی است که زبان اصلی یانوکوویچ زبان روسی است. او به بخشی از اوکراین تعلق دارد که به زبان روسی سخن می گویند نه زبان اوکراینی.
۵ ) تیموشنکوی ۴۶ ساله علا وه بر بانوی نارنجی، لقب دیگری هم دارد. به او «شاهزاده گاز» می گویند چرا که در تجارت میلیارد دلا ری گاز طبیعی دست داشته است. او از زمانی که وارد بازی سیاست شد تلا ش کرد تا نشان دهد فردی است که به شدت با فساد مبارزه می کند و پیوندهای عمیقی با غرب دارد.
● جمع بندی و نتیجه اینکه:
۱ ) عرصه سیاسی و بازی قدرت فعلی در اوکراین صحنه این جمهوری را به کشمکش سیاسی و پشت پرده سردمداران کاخ سفید و کاخ کرملین تبدیل نموده است. نارنجی ها مورد حمایت جدی کاخ سفید و برخی کشورهای اروپائی قرار دارند و از حمایت مستقیم دیک چنی و رایس، در آمریکا برخوردار هستند و آبی ها نیز از حمایت سردمداران کرملین.
۲ ) بازی سیاسی به راه افتاده در اوکراین به واسطه پیچیدگی های خاص مترتب بر آن بسیار پر تنش و نا آرام بوده و پایان نیافته است. به جهت برآیند نه چندان فاصله دار دو نیروی اصلی، تا زمان غلبه یافتن کامل و مطلق یک طرف بر طرف مقابل این کشمکش سیاسی به صورت کج دار و مریز تداوم خواهد داشت.
۳ ) در واقع صحنه فعلی سیاسی در اوکراین را می توان به یک رنگین کمان سیاسی تشبیه نمود که تمامی بازیگران اصلی سیاسی در صحنه بین الملل اعم از روسها و اروپائی ها و آمریکائی ها در آن به تناسب منافع خود حضور دارند و هیچکدام نیز راضی به کنار کشیدن کامل و یا از دست دادن صحنه سیاسی و منافع خود در عرصه این جمهوری نیستند.

منبع : روزنامه ابرار