نگاهی بر نظرات منتقدان طرح ملی سهمیه بندی بنزین

اجرای طرح سهمیه بندی بنزین، از شجاعانه ترین اقدامات دولت نهم به شمار می آید که به صورت طبیعی برخی نظرهای انتقادی نیز در باره طرح ارائه شده است.
تردیدی وجود ندارد که سهمیه بندی بنزین اگر طرح کارآمدی نبود، پس از آن شب هیجانی ششم تیر سال ۸۶، دوام نمی آورد. محسنات این طرح ملی تا جایی بود که موافق و مخالف را ناگزیر به قلم فرسایی در تایید خود کرد و از آن هنگام بود که سهمیه بندی بنزین به عنوان پروژه ای که اجرای آن بسیار ضروری بود، وارد زندگی مردم شد.
در طول مدتی که از آغاز به کار این طرح می گذرد، غالب آنها که با قلم یا زبان انتقادی به نقد جیره بندی بنزین پرداخته اند (به جز آنها که لهجه غرض ورزی در کلامشان هویدا است)، هرگز با اصل طرح مخالفتی نداشته اند و انتقادهایشان درباره نحوه اجرای طرح بوده است. در این خصوص هم طبیعی است که کارشناسان مختلف با سلائق متفاوت، روش های گوناگونی را می پسندند و شکی نیست که اتخاذ هر کدام از طرقی که صاحب نظران در تحلیل ها و پیشنهادهای خود مطرح می کردند هم تضمینی برای نقد نشدن نداشت.
با این همه پیش از این طرح، دولت سعی کرد تا با طرح آن در جلسات مختلف، نظرات کارشناسی را یکجا جمع کند و در نهایت آن را اجرا کند تا مرحله عملیاتی شدن پروژه کمترین میزان خطا را داشته باشد.
در این باره حجت الاسلام مصطفی پورمحمدی، وزیر سابق کشور که آن موقع مسوول مستقیم اجرای سهمیه بندی بنزین بود، در پاسخ به نمایندگان مردم در خانه ملت، انتقادهای مربوط به عدم وجود پیش نیازهای طرح فوق را با جمله ای پاسخ داد که مضمونش چنین بود: «اگر می خواستیم همه شرایط را برای اجرای سهمیه بندی بنزین فراهم کنیم و بعد آن را عملیاتی کنیم، باید تا ابد دنبال مرغ و تخم مرغ می گشتیم» و این حقیقتی است که به رغم «احترام و حق نقد»ی که برای ناقدان قائلیم، انتظار داریم که گوشه چشمی هم بدان داشته باشند.
امروز هم اگر قرار است نگارنده ای قلم نقد به دست بگیرد، همه جوانب طرح سهمیه بندی را بنگرد و در کنار گوشزد کردن ایرادات طرح ـ که بی شک چراغ راه است ـ اثرات خیر آن را هم مورد اشارتی قرار دهد؛ یا اگر قصد چنین کاری را هم ندارد، لااقل با بزرگنمایی مغرضانه یا بی انصافانه کاستی ها، جوانب مثبت طرح را زیر سوال نبرد. اقرار می کنیم که «در کامل نبودن طرح ملی سهمیه بندی تردیدی نداریم» اما به این نکته هم ایمان داریم که «نیمی از واقعیت، زشت تر از تمامی یک دروغ است» و گزیدن بخشی از حقیقت و سانسور کردن ابتدا و انتهای آن که در صورت یافتن مجال طرح، می تواند قضاوت مخاطب را تغییر دهد، در هیچ چارچوبی و با هیچ معیاری پسندیده نیست.
دوستانی که طرح سهمیه بندی بنزین را ناکارآمد می دانند و معتقدند مصرف بنزین روز به روز بیشتر می شود را هم رجعت می دهیم که اظهارات وزیر محترم نفت که همین چند روز پیش گفته بودند: «اگر سهمیه بندی نمی شد، مصرف (که در حال حاضر حدود ۶۴ میلیون لیتر است) به ۹۰ میلیون لیتر می رسید».
بدیهی است این پیش بینی نیز بر اساس آمار و اطلاعات دقیق از روند رشد مصرف بنزین در پنج سال قبل از طرح سهمیه بندی و میزان ورود خودروهای نو به بازار صورت گرفته که با کمترین درصد خطا اعلام شده است.
به عنوان یادآوری، خاطرنشان می کنیم که رقم فوق در حالی ثبت شده که هیچ یک از مردم جامعه، اجباری به کم مصرف کردن ندارند و اگر هم جیره شان تمام شد، می توانند برای رفع نیازشان بنزین کم یارانه لیتری ۴۰۰ تومان را به سادگی تهیه کنند. ای کاش عزیزانی که معتقد به شکست و ناکارآمدی سهمیه بندی هستند، به این نکته هم دقت می کردند که هر چه می گذرد، دستیابی مردم به بنزین ساده تر می شود. چرا که بنزین سوپر هم از آزاد به سهمیه ای تغییر کرد و جیره نمایندگان مجلس، خودروهای دولتی و ... هم یا به طور کامل قطع شده است یا در شرف قطع شدن قرار دارد.

محمد ناصری
رئیس روابط عمومی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران

منبع : شبکه اطلاع رسانی شانا