ما و انتخابات

واژه سیاسی انتخابات متداول ترین واژه در کشورهایی است که با نظام سیاسی دموکراسی اداره می شوند و مقامات اصلی این کشورها از این طریق به قدرت می رسند. در برخی کشورها که تمام قوا انتخاباتی هستند، انتخابات شکل وسیع تری دارد. از رئیس جمهور تا پارلمان و مقامات ایالتی، پلیسی و قضایی نیز از این طریق انتخاب می شوند اما در کشورهایی که با اصول دموکراتیک اداره نمی شوند، انتخابات جنبه نمایشی به خود می گیرد. در این کشورها، انتخاب کنندگان راهی جز این ندارند که نمایندگان یا روسای قوای انتخاباتی را از میان نامزدهای معینی که از طرف حکومت یا برخی احزاب وابسته به حکومت به آنها معرفی می شوند، برگزینند. می توان گفت در کشورهایی که با اصول دموکراتیک اداره می شوند، احزاب نقش تعیین کننده یی در انتخابات دارند. در واقع حضور در انتخابات (از جمله پارلمان، ریاست جمهوری و...) یکی از اهداف هر حزب سیاسی به شمار می رود. این رخداد و ظرفیت در نظام های مردمسالار به منزله فرصتی است که گروه های شناسنامه دار سیاسی قادر خواهند بود میزان توانمندی و اثرگذاری خود را جهت کسب آرای مردم به نمایش بگذارند. البته این تاثیرگذاری وابستگی مستقیمی به نوع انتخابات و رفتار برگزارکنندگان انتخابات دارد. به بیان دیگر آزاد و قانونی بودن انتخابات در کسب این نتایج بیشترین تاثیر را بر جای می گذارد.
با توجه به اهمیت موضوع حضور احزاب، یکی از شاخص های اساسی مشارکت عملی احزاب در روند توسعه سیاسی جامعه، انتخابات است. هر چند در قانون احزاب ایران اشاره یی به نحوه فعالیت آنها در انتخابات نشده است (که به عنوان یک خلاء جدی نیاز به قوانین روشن و مشخص دارد) اما قبل و پس از دوم خرداد ۷۶، احزاب ایران حضور کمی و کیفی خود را در معرض نگاه و نظر مردم قرار دارند. روند رو به رشد تاثیرگذاری احزاب به گونه یی است که امروز ضرورت تحزب نزد کسانی که زمانی منکر و مانع حضور آنان می شدند به واقعیتی غیرقابل انکار تبدیل شده است.
امروز احزاب ایران به دنبال حضور برنامه یی خود (نه شعاری) چه قبل و چه بعد از پیروزی در انتخابات هستند و این خود نشانگر بلوغ قابل توجه این بخش از جامعه مدنی در کشور ماست. همان گونه که اشاره شد، انتخابات زمان عرضه توانمندی احزاب چه به لحاظ کیفی و چه کمی است. جبهه مشارکت ایران اسلامی نیز طی حیات ۱۰ساله خود، یکی از برنامه های خود را حضور فعال و تاثیرگذار در انتخابات قرار داده است. فراز و فرودهای این حزب تاثیری در فعالیت انتخاباتی این تشکل بر جای نگذاشته است. درک اقتضائات و واقعیات امروز و تجارب دیروز کشور موجب شده این تشکیلات در دشوارترین موقعیت های انتخاباتی حضور پیدا کند. انتخابات برای این حزب از یک سو به منزله فرصتی است تا نوع رویکرد خود را نسبت به مسائل داخلی و خارجی کشور بیان کند، به گسترش تشکیلات و تثبیت سازماندهی خود بپردازد و از سوی دیگر توان خود را برای حضور در قدرت بیازماید. بدیهی است این تلاش بدون حضور بابرنامه بی نتیجه خواهد بود. بنابراین رکن دفتر دائمی انتخابات این حزب در هر انتخابات، استراتژی و راهبردهای مورد نیاز را تدوین و پس از تصویب ارائه می کند. پس از انتخابات دور نهم ریاست جمهوری و شکست اصلاح طلبان که منجر به خروج آنها از قدرت شد، این جبهه با مبنا قرار دادن اصل سیاست ورزی، با راهبرد ائتلاف حداکثری و مطالبات حداقلی، نوع حضور خود را در انتخابات اعلام کرد. شاید همین تلاش و اصرار بود که بنای ائتلاف اکثریت اصلاح طلبان را در انتخابات شوراهای دور سوم و مجلس هشتم گذاشت. دو انتخابات گذشته یکی از بی سابقه ترین انتخابات از حیث حذف نیروهای اصلاح طلب از گردونه رقابت انتخاباتی بود. مخالفان اصلاحات که خود را مدافع ارزش های انقلاب نیز می دانستند، پس از به دست گرفتن کامل قوای حاکم در کشور از هر وسیله ممکن و در اختیار برای حذف اصلاح طلبان بهره گرفتند.
این روش هم در انتخابات دور سوم شوراهای شهر و روستا که مجری آن دولت نهم و هیات ناظر آن نیز از مجلس محافظه کار هفتم بودند، از تمامی ابزارهای قدرت برای کنار گذاشتن اصلاح طلبان بهره گرفتند. در انتخابات دور هشتم مجلس شورای اسلامی نیز به گونه یی عمل کردند که پارلمان ایران را از راس امور به حاشیه راندند. حذف بی سابقه اصلاح طلبان در انتخابات مجلس هشتم ایران نیز در نوع خود بی سابقه است. اما در دو انتخابات مذکور، جبهه مشارکت بنای خود را برای حضور در انتخابات، ائتلاف حداکثری و مطالبات حداقلی نامید. گرچه نظارت همه جانبه استصوابی تقریباً کلیه نیروها و نمایندگان منتسب به این حزب را از گردونه رقابت حذف کرد. اما این تشکل که خود را مدافع ارزش های انقلاب و آرمان های آن می داند بنای خود را همراهی با دیگر اصلاح طلبان قرار داد و از فرصت پیش رو برای تعمیق آگاهی های مردم و استفاده از ظرفیت های باقیمانده بهره گرفت. از طرف دیگر، شرایط ویژه کشور که با روی کار آمدن دولت نهم اوضاع نابسامان رو به تزاید به خود گرفته بود اقتضای ورود همه اصلاح طلبان را برای بیان واقعیات و نقدهای خود پیرامون عملکرد این نوع مدیریت، دوچندان می کرد. انتخابات این فرصت مغتنم را پیش روی همه اصلاح طلبان منجمله جبهه مشارکت قرار داد. واقعیت این است که بی تفاوتی نسبت به این رویداد مهم حق قانونی همه مردم ایران است. بحران های پیش رو را دوچندان و نیز قابل درمان می کند. در این دوره از انتخابات نیز بلافاصله پس از انتخابات دور هشتم پارلمان ایران، بخشی از توان و برنامه حزب معطوف به حضور فعالانه در انتخابات شده است. افت شاخص های توسعه و در معرض تهدید قرار گرفتن کشور و منافع ملی، ضرورت حضور حداکثری را دوچندان می کند. به عبارت دیگر تداوم روند حاکمه بر کشور آرمانشهر انقلاب اسلامی و دموکراسی را به واقعیتی دور از دسترس و چه بسا غیرقابل حصول تبدیل خواهد کرد.
واقعیت امروز ایران به گونه یی است که اگر تغییر و اصلاحی در روند موجود ایجاد نشود، نه تنها ارزش های نظام یکی پس از دیگری کمرنگ می شود، بلکه خطرات و آسیب های جدی در انتظار یک ملک و ملت نیز خواهند بود. بنابراین این دوره از انتخابات که تعیین کننده رویکرد و رفتار نزدیک به یک چهارم از قوای کشور خواهد بود به انتخاباتی سرنوشت ساز تبدیل شده است و لذا ضرورت فوق، ضرورت پیروزی اصلاح طلبان را مضاعف می کند.
واقعیتی که ما به آن نائل آمده ایم این است که؛
۱) کشور نیاز جدی به ضرورت تداوم اصلاحات دموکراتیک دارد و ادامه این راه تنها راه نجات ملک و ملت خواهد بود.
۲) بدون ائتلاف حداکثری هر نوع حضور در انتخابات نه تنها به پیروزی نخواهد انجامید بلکه تصور محتمل و تجربه گذشته از حضور غیرائتلافی شکست اصلاح طلبان خواهد بود.
۳) تاکید بر حضور کاندیدایی که هم از اقبال مردمی برخوردار باشد هم توانایی او در اداره این بخش از تست به اثبات رسیده باشد، هم به دموکراسی و لوازم آن باور داشته باشد و هم ظرفیت اجماع و ائتلاف داشته باشد.
۴) به کارگیری همه ظرفیت و توان تشکیلاتی حزب برای تقویت و گسترش مشارکت آگاهانه مردم در انتخابات
۵) استفاده از همه ظرفیت ها و فرصت های انتخابات برای بیان واقعیات موجود پیش روی کشور و ارائه برنامه همه جانبه برای برون رفت از وضعیت موجود و اصلاح آن
۶) تاکید بر دموکراسی به عنوان تنها راه بقای نظام و کشور.
اصرار ما بر حضور آقای خاتمی نیز ناشی از این دغدغه ها و همه ظرفیت هایی است که او واجد آن است.

آذر منصوری

منبع : روزنامه اعتماد