پنجشنبه, ۲۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 16 May, 2024
مجله ویستا

قانون شیخ الرئیس


قانون شیخ الرئیس
شیخ الرئیس حجهٔ الحق ابوعلی حسین بن عبدالله بن حسین بن علی بن سینا مشهور به ابن سینا در سال ۳۷۰ هجری قمری در شهر افشنه، نزدیک بخارا متولد شد و در آنجا به کسب علم پرداخت. وی تحصیلات و علوم مقدماتی را مثل:ادبیات،قرآن، فقه و حساب را نزد پدرش آموخت.برای فراگرفتن منطق ، هندسه و نجوم نزد ابوعبدالله ناتلی رفت. ابن سینا از همان دوران کودکی استعداهای خارق العاده ای داشت و دانش زمان خود را با سرعت و در زمان کمی یاد گرفت، تا جایی که او در سن ۱۶ سالگی به طبابت با همان پزشکی پرداخت و این آغاز دوران جدیدی در زندگی وی به حساب می آمد. وی پس از درمان کردن نوح بن منصور سامانی توانست به دربار او برود.به دنبال شهرت روز افزون او که حتی آوازه ی شهرت او به سلطان محمود نیز رسیده بود، محمود او را دعوت کرد تا به غزین بیاید. ابن سینا به دلیل خشونت و تعصب دینی او دعوتش را نپذیرفت. مدتی در ترکستان و خراسان به سر برد و سپس وارد گرگان شد. در آن شهر مدتی مشغول طبابت شد. او پس از شهر گرگان به ری رفت. در آنجا مجدالدوله دیلمی که مبتلا به بیماری مالیخولیا شده بود، توانست درمان کند. او در همدان توانست مدتی در مقام وزارت شمس الدوله باشد، زیرا از حمایت مردم برخوردار بود و همچنین شخص علاء الدوله از وی حمایت می کرد. سرانجام این پزشک نامدار ایرانی در سال ۴۲۸ هجری قمری در شهر همدان درگذشت. برخی از آثار او عبارت اند از: دانشنامه علائی که به زبان فارسی نوشته شده است، مهمترین اثر فلسفی او به نام شفاء که شامل چهار بخش منطق،طبیعیات،ریاضیات و مابعدالبیعه است. البته این کتاب به زبان عربی نوشته شده است. کتاب معروف او قانون نام دارد که این کتاب نیز به زبان عربی نوشته شده است.
● جان دالتون شیمیدانی شکاک
شیمیدان ، فیزیکدان و هواشناس انگلیسی در روز ششم سپتامبر سال ۱۷۶۶ در خانواده ای تهیدست و فقیر به دنیا آمد. شغل پدرش بافندگی بود. وی توانایی مال فرستادن فرزندش را به مدرسه و همچنین دانشگاه نداشت. جان از کودکی کار می کرد تا بتواند مخارج تحصیل خود را فراهم سازد. در این دوران بود که استعدادهای فراوانی در زمینه ریاضیات و محاسبه از خود نشان داد. با این وجود بیشتر وقت خود را صرف مشاهده و یادداشت برداری از تغییرات جوی می نمود. وقتی تنها ۱۵ سال داشت ، به عنوان کارگر ساده در مدرسه ای استخدام شد. مدرسه ای که جان در آن کار می کرد، دارای کتابخانه ای خوب و با تجهیزات کامل بود.پس تا ۲۶ سالگی در آنجا ماند و ریاضیات و هواشناسی و نیز گیاه شناسی را آموخت. در سن ۲۸ سالگی توانست به عضویت انجمن ادبی و فلسفی منچستر پذیرفته شود. ۶ سال بعد ریاست آنجا را به همراه کتابخانه ای بسیار بزرگ، امکان انتشار آثار و خانه ای برای تجهیزات و آزمایشگاه به وی سپردند. این آغاز راه پیشرفت و ترقی جان دالتوان بود.
مقالات استادانه ای در مورد هواشناسی و بخار آب منتشر نمود، که مورد استقبال بسیار مردم قرار گرفت. برای مواد مختلف فرمول شیمیایی وضع کرد. با واحد فرض کردن جرم اتمی هیدروژن، جرم اتمی عناصر زمان خود را محاسبه نمود. نخستین کسی بود که محاسبات ریاضی را در علم شیمی وارد کرد. همچنین اتم را کروی و توپر فرض نمود. همچنین وجود الکتریسیته را در اجسام ثابت نمود. در سال ۱۸۰۸ نظریه اتمی معروف خود را ارائه داد. که در آن بیان نمود اتم کره ای توپر است و کوچکترین جز ماده به حساب می آید. که بعدها تامسون،رادرفورد و.... نظریه او را کامل کردند. در سن ۶۰ سالگی مدال سلطنتی را به او عطا کردند. دالتون در علم پزشکی نیز پیشرو بود. نوعی بیماری به نام کوررنگی یا دالتونیسم را که خودش به آن دچار شده بود، توانست کشف کند. جان دالتون آغازگر دوران جدیدی از علم شیمی بود، که پایه و اساس پیشرفت های بعدی به حساب می آید. این نظریه پرداز و محقق بزرگ و ارزشمند در۲۷ جولای سال ۱۸۴۴ درگذشت.
● بلز باسکال این نابغه کوچک
بلز باسکال در سال ۱۶۲۳ در شهر پاریس فرانسه به دنیا آمد. تنها سه سال داشت که مادرش آنتوانت بگون درگذشت. بنابراین پدرش که اتین پاسکال نام داشت، در مورد تعلیم و تربیت وی بیش از پیش حساس بود. بلز از همان کودکی علاقه بسیار خود را به ریاضیات نشان داد، هر چند که پدرش سعی می کرد او را به جای خواندن کتابهای علمی،به مطالعه کتابهای ادبی تشویق کند. هر چند که پدر می کوشید هیچگاه در دستش کتاب ریاضیات قرار نگیرد و او را تا زمانی که به زبانهای لاتین و یونانی مسلّط نشده، از خواندن ریاضیات منع کرده بود. او در سن ۱۲ سالگی پنهانی شروع به خواندن کتاب اصول اقلیدس کرد. در همان زمان قضیه هایی را نیز مطرح می کند. پدرش وقتی این قضایا را پیدا نمود و به عظمت فکری او پی برد، از تصمیم سابقش منصرف شد و او را آزاد می گذادرد که به تحصیل ریاضیات بپردازد. این نابغه کوچک در ۱۶ سالگی کتابی پیرامون مقاطع مخروطی نوشت، زمانیکه کتاب این نابغه به دست دکارت رسید، قبول نمی کرد که پسری ۱۶ ساله آن را نوشته باشد.اما پس از مطمئن شدن،نبوغ و استعداد وی را تسحین کرد.شگفت آورترین اختراع زمان خود یعنی ماشین حساب را اختراع نمود و موجب حیرت همگان گشت و سبب شهرت وی نیز گشت. پاسکال در زمینه فیزیک کشفیات و تحقیقات فراوانی دارد. از جماله آنها می توان به«اصل پاسکال» درباره انتقال فشار در سیالات اشاره نمود. اصل پاسکال در مورد انتقال فشار مایعات چنین می گوید:«فشاری که بر ک قسمت از مایع محصور وارد می شد، بدون کاهش و بر همه نقاط آن وارد می شود». کاربرد اصل پاسکال در ترمز اتومبیل و بالابر هیدرولیکی است. یکی از مزایای بالابر هیدرولیکی این است که می توان در آن نیروی کوچکی را به نیروی بزرگی تیدیل نمود. پاسکال از بی خوابی مزمن در رنج بود. وی پس از مدتی به آیین یانسن گروید و خانه خود را ترک کرد. اثر معرو خود یعنی نامه ولایتی را ددفاع از دین یانسن نوشت. کتاب دیگر او که پس از مرگش منتشر شد،کتاب اندیشه ها است که درباره مذهب مسیح نوشته است. پاسکال شخصی حساس بود و قلبش از عشق و امید خالی نبود. معدودی از اشعار وی باقی مانده است و این اشعار را زمانی سرود که از یماری بسیار شدیدی رنج می برد. با این حال نیز کار خود را رها نکرد. وی در اوج شکوفایی نبوغ و زمانی که می توانست تجربه های خود را بر همگان انتقال دهد، در حالی که تنها ۳۹ سال داشت و در اوج در سال ۱۶۶۲ در پاریس درگذشت.
● لینوس پالینگ نابغه یا نامعقول
اولین شیمدانهای شناخته شده در عرصه جهانی، شیمیدانهای دوران قرون وسطی بودند. آنها با واکنشهای شیمیایی آشنا بوده، ولی قادر نبودند تئوری منطقی در خصوص آنها بدهند و در توضیح آنچه در لوله های آزمایش می افتد به ارائه اصول کلی اتکا می کردند. اما پالینگ در دهه ۱۹۳۰ دنیای میکروسکوپی زنجیره های شممیایی را روشن ساخت.در سال ۱۹۰۱ در شهر اوسوگوی اورگون متولد شد و با جمع آوری حشرات و مواد معدنی رشد یافت. بعدها بر روی مواد شیمیایی گرفته شده از نوعی آهن فراوان و تصفیه کننده فولاد، آزمایشاتی را به انجام رسانید. با شناخت ویژگی های مواد، شیفته کار با آنها شد. بطوری که بعدها در رشته مهندسی شیمی ادامه تحصیل داده و برای انجام تحصیلات تکمیلی روانه انیستیتوی تکنولوژی کالیفرنیا گردید. در سالهای ۳۶-۱۹۲۷ در سراسر اروپا سفر کرد، با فیزیکدانان برجسته زمان ملاقاتهایی را به عمل آورد و یافته های جدید مکانیک کوانتومی را فرا گرفت. بعدها چنین بیان داشت:«زمانی فرا رسید که من در دنیا بیش از هر شخص دیگر اطلاعات مناسبی در خصوص علم مکانیک کوانتومی و دانش گسترده شیمی برخوردار هستم». دید پالینگ گسترده و عمیق بود. او بعدها به عنوان یک مرد واقعا متعلق به رنسانس، به دلیل تقریر کتابی در خصوص محدود کردن فعالیت های هسته در اتمسفر، جایزه صلح نوبل را به خود اختصاص داد. او در سال ۱۹۲۸ تئوری «رزنانس» اتمها در مولکول و ارتعاشات داخلی آنها را که موجب اتصال مولکولها به یکدیگر می شود، را به چاپ رسانید.سپس یافته های خود را در کتاب «طبیعت زنجیره های شیمیایی» در سال ۱۹۳۹ که امروز به عنوان یکی از کتابهای ارزشمند و مطرح است،به رشته تحریر درآورد. در این کتاب در خصوص داروها، پلاستیکها و رشته های سنتزی موارد متعددی به چشم می خورد. همچنین با کار برروی پروتئینها زمینه ظهور زیست شناسی مولکولی را فراهم آورد. در سال ۱۹۴۲ به همراه گروهی از دانشمندان دیگر نخستین پادتهای سنتزی زا تهیه نمود و اولین فردی بود که ساختار «مارپیچ جفتی » DNA را فرض کرد که بعدها دوستانش واتسون و کریک آن را اثبات نمودند. در طی سالهای آتی به کمیته اضطراری آلبرت انیشتین شامل گروهی از دانشمندان علم اتم (در سال ۱۹۴۶ برای ممنوعیت آزمایشات اتمسفری موشکهای هسته ای تشکیل شد) ملحق گردید. از شهرت خود برای منع آزمایشات هسته ای استفاده کرد و موفق شد به دلیل کار بر روی زنجیره های شیمیایی در سال ۱۹۵۴ جایزه نوبل شیمی را کسب کند و جایزه در روز امضای پیمان منع آزمایشات هسته ای توسط آمریکا، روسیه و بریتانیا به وی عطا شد. همچنین به دلیل مطرح کردن اینکه تاثیر ویتامین C در بهبود سرماخوردگی مجدا در بین همگان معروف شد. ادعاهای او با بحث و جدل روبرو شد و او از ارائه دلایل کافی برای یافته خود ناتوان بود. آخرین کتاب او به نام «چگونه عمر طولانی و احساس بهتر داشته باشیم» منتشر شد.انسانی که به دلیل فعالیت های بشر دوستانه خود «مرد نامعقول» نامیده می شد، مورد ستایش دانشمندان قرار گرفت تا آنجا که وقتی از انیشتین درباره او سوال شد، چنین پاسخ داد:«او نابغه ای به تمام معنا است».
منبع : زیست‌نامه