بلوای حجاب در آلمان

یازده ایالت آلمان تصمیم دارند، حجاب اسلامی را ممنوع اعلام كنند، اما راهبه‌های مسیحی كه در مدارس آلمان تدریس می‌كنند قصد دارند، شكایتی در این خصوص به دادگاه قانون اساسی كارلزروهه ارایه دهند كه ممكن است نتیجه‌ای به همراه نداشته باشد.
در ایالت باواریا ـ كه اعتقاد مردم به دین بیشتر است ـ این نگرانی وجود دارد كه در صورت ممنوعیت حجاب، استفاده از سمبل‌های مذهبی در كلاس‌های درس از جمله نصب صلیب و غیره به دیوار با مشكل مواجه شود. در حال حاضر، دهها حقوقدان به دنبال یافتن راهی هستند تا دادگاه قانون اساسی آلمان را مجاب كنند كه در رأی خود مبنی بر ممنوعیت حجاب اسلامی تجدیدنظر نماید.
پیشنهاد ممنوعیت حجاب اسلامی از سوی وزیر فرهنگ ایالت باواریا ـ خانم مونیكا هولهایمر ـ ارایه شده است. در این پیشنهاد آمده است:
سیستم قضایی باید قانونی وضع كند كه اجازه دهد سمبل‌هایی كه در تضاد با نظام ارزشی قانون اساسی آلمان و قانون اساسی ایالت باواریا قرار دارند و باعث اختلال در آرامش محیط مدرسه می‌شوند، ممنوع اعلام شوند. در حال حاضر حقوقدانان با استناد به اینكه در رأی دادگاه قانون اساسی آلمان به مدارس اجازه داده شده سنت‌های موجود در تركیب مذهبی جمعیت و ریشه‌های مذهبی آنها را مورد توجه قرار دهند، تلاش‌هایی را آغاز كرده‌اند.
این مسأله باعث شده، ایالاتی در آلمان كه در آنها احزاب مسیحی حاكم هستند، در حمایت از مسیحیت به تكاپو بیفتند و خود را درگیر این دعوای حقوقی كنند، البته ایالات فوق می‌خواهند، خانم‌ معلم‌هایی را كه با حجاب اسلامی در كلاس‌های درس حاضر می‌شوند، از مدارس اخراج كنند. اما به ۵۰ راهبه‌ای كه با لباس رسمی خود به تدریس اشتغال دارند، اجازه دهند به كار خود ادامه دهند. علاوه بر این صلیب‌هایی كه به دیوار كلاس‌ها آویخته شده، در جای خود باقی خواهند ماند. وزیر فرهنگ ایالت نیدرساكن، برند بوزمن به صراحت می‌گوید: «ما اجازه استفاده از حجاب اسلامی را نمی‌دهیم».
خانم كریستینه لانگن فلد، استاد حقوق عمومی دانشگاه گوتینگن هشدار می‌دهد: «این، مسأله ساده‌ای نیست كه استفاده از سمبل‌های مسیحیت مجاز شمرده شود، ولی سمبل‌های اسلامی نه. این مسأله از نظر قانون اساسی مشكل‌آفرین خواهد شد و قانونگذار را با مشكلات بزرگی روبرو خواهد ساخت، لذا دادگاه قانون اساسی آلمان باید خیلی سریع قانون مذكور را ملغی نماید».
وزیر فرهنگ ایالت بادن ورتمبرگ، خانم كورنیاورویگ هرتنك در این رابطه می‌گوید، دو نوع آیین‌نامه وجود دارد: یا اینكه ما با ممنوع ساختن حجاب اسلامی، سایر سبمل‌های مذهبی را هم از فضاهای آموزشی دور سازیم و یا اینكه هر دو را مجاز بشماریم.
این خانم حقوقدان كه عضو حزب دموكرات آزاد است
همه نیرو سعی می‌كنند، شق اول را انتخاب كنند.
در مجموع یازده ایالت می‌خواهند از تدریس بانوان محجبه در مدارس جلوگیری كنند. هشت ایالت در حال حاضر در حال انجام اقدامات لازم در این زمینه هستند. ایالات تورینگن ساكسونی و ساكن آنان آنجاست، در حال حاضر نیازی به انجام چنین اقدامی نمی‌بینند، زیرا امروزه تعداد كسانی كه این ایالات را ترك می‌كنند، بیشتر از تعداد كسانی است كه به آنجا مهاجرت می‌كنند. علاوه بر این ایالات مذكور منتظرند كه ببینند، آیا ایالاتی كه درباره ممنوعیت حجاب به دادگاه قانون اساسی در كارلزوهه مراجعه كرده‌اند، برنده خواهند شد یا خیر.
در این بین مقامات شهرهای برلین و برمن تصمیم گرفته‌اند، با جدایی هرچه بیشتر كلیسا از حكومت ـ كه در این دو دولت‌ـ‌شهر به عنوان یك سنت تلقی می‌شود ـ شدت بخشند و همگی سمبل‌های مذهبی را كه كوچك و چشمگیر نیستند، از كلاس‌های درس دور نمایند. برلین حتی مایل است ممنوعیت استفاده از سمبل‌های مذهبی را در ادارات هم عملی سازد.
بوزمن، وزیر فرهنگ ایالت نیدرساكس می‌گوید: این امری واضح است كه سمبل‌های اسلامی را باید به گونه‌ای دیگر ارزیابی كرد. زیرا ما مدت هزار سال است كه از سمبل‌های مسیحی استفاده می‌كنیم.
لذا صلیب بر روی دیوار كلاس، خطری برای بی‌طرفی مدرسه تلقی نمی‌شود. در همین زمینه خانم ورویگ ـ‌ هرتنك، وزیر فرهنگ ایالت بادن ورتمبرگ اظهار می‌دارد: حجاب اسلامی سبمل ظلم،‌ بنیادگرایی و ناشكیبایی تلقی می‌شود. وی ادامه می‌دهد: روسری واقعا یك مسأله است زیرا این حجاب به دلایل مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. مشكل است كه شخص پی ببرد كه آیا استفاده از روسری به دلیل بنیادگرایی سیاسی یا صرفا به خاطر عقاید مذهبی است.
اگرچه حقوقدانان محتاط نسبت به استدلالات خارج از چارچوب مسایل حقوقی هشدار می‌دهند، ایالات سارلند و هسن، آیین‌نامه یكجانبه خود را مبنی بر ممنوعیت استفاده از روسری به ادارات دولتی هم گسترش می‌دهد، اما سایر ادارات در حال بررسی و مذاكره در این خصوص هستند. در ایالاتی كه دولت ائتلافی وجود دارد امكان مجادلات سیاسی نیز هست. رهبر فراكسیون حزب دموكرات آزاد FDP در ایالت نیدرساكس فیلیپ روسلر اعلام كرده است كه به عقیده وی در این ایالات، قانون باید برای همه مساوی باشد. چنانچه ما در رابطه با جهان‌بینی بخواهیم بی‌طرف باشیم، پس باید این بی‌طرفی را به طور صحیح پیاده كنیم. در هامبورگ هم مدتهاست كه بین وزیر فرهنگ رودلف لانگه از حزب FDP (دموكرات آزاد) و شركای ائتلافی از حزب دموكرات مسیحی CDN اختلاف عقیده وجود دارد. در برلین مسؤول سیاست داخلی حزب سوسیالیست دموكراتیك PDS از خود سؤال می‌كند كه در صورت ممنوعیت استفاده از روسری، آیا نباید سمبل‌های كوچك هم كنار گذاشته شوند؟ ایالاتی كه توسط احزاب مسیحی CSU و CDU اداره می‌شوند، سعی می‌كنند موضع ضعیف خود را به وسیله یافتن آیین‌نامه‌ای واحد برای ارایه به دادگاه قانون اساسی آلمان، واقع در كارلزوهه تثبیت نمایند. در صورت تصویب قانون ممنوعیت حجاب اسلامی، اصول دموكراتیكی از جمله آزادی عقیده و مساوات در آلمان كه خود را كشوری مبتنی بر قانون می‌داند خدشه‌دار خواهد شد.
زیرا روسری همچنان لباس مخصوص راهبه‌هاست و به عنوان نماد مذهبی شناخته می‌شود.
خانم لانگن فلد، كارشناس قانون اساسی می‌گوید: قانونگذار تنها در صورتی می‌تواند روسری را ممنوع اعلام كند كه ثابت شود، تمامی معلم‌های مججبه، اهداف خلاف قانون اساسی را دنبال می‌كنند و یا اینكه استفاده از روسری باعث بروز مجادلات زیادی در كلاس بشود كه به خاطر آن ادامه درس به روال عادی میسر نباشد. این مسأله قابل تصور نیست و چنانچه قانونگذار روسری را تنها به عنوان یك سمبل ممنوع كند، عملی خلاف اصل مساوات انجام داده است.
در ماه‌های آینده قرار است، ایالاتی كه می‌خواهند روسری را ممنوع اعلام نمایند، طرح قانونی مربوط را ارایه دهد، چرا كه یك سال طول خواهد كشید تا دادگاه قانون اساسی آلمان، آیین‌نامه‌های ایالات مذكو را با توجه به مورد خانم معلم اهل تركیه فرشتالودین ـ كه نسبت به رأی دادگاه قانون اساسی مبنی بر ممنوعیت استفاده از حجاب توسط وی اعتراض كرده است ـ مورد بررسی قرار دهد. وزیر فرهنگ ایالت بادن ورتمبرگ، خانم ورویگ هرتنك می‌گوید: تازه آن وقت روشن خواهد شد كه قانون ممنوعیت روسری واقعا چه پیامدهایی به دنبال خواهد داشت. او ادامه می‌دهد: «احتمالا» ما مجبور خواهیم شد، در چارچوب بی‌طرفی از همه سمبل‌های مسیحیت و یهودیت صرف‌نظر كنیم و این بهای گزافی است كه باید بپردازیم.

منبع: مجله اشپیگل ـ ‌آن لاین شماره ۴۳ سال ۲۰۰۳

منبع : تبیان