مستندی برای فرهنگ کار و تلاش

هفته گذشته فیلم مستندی تحت عنوان “ علف” The grass از شبکه چهار سیما پخش شد . این فیلم مستند در زمره برجسته‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای مستند است. روایتی است تصویری از کوچ ایل بختیاری در جنوب غرب ایران که حدود سال‌های ۱۳۰۴ هـ .ش برابر با ۱۹۲۵ م. توسط دو کارگردان مشهور سینمای کلاسیک به نام‌های هرمان کوپر “و “ ارنست شودسک “ ساخته شده است. البته فیلم بخش‌های دیگری نیز دارد که در کشورهای عربی و عراق تهیه شده اما در بخش ایران آن کوچ بختیاری‌ها را از گرمسیر (شرق خوزستان ) به سردسیر( غرب استان کنونی چهارمحال و بختیاری ) به تصویر کشیده و تلاش خستگی ناپذیر ،‌تحسین برانگیز و حرکت باور نکردنی یک قوم را در مسیر زندگی و حفظ هویت خود در تاریخ ثبت و ضبط نموده است. روایتی از نبرد یک با طبیعت برای ادامه حیات ...
فیلم “علف” برای هر بیننده‌ای جذاب و حتی غیرقابل باور است و او را به فکر وامی‌دارد که چگونه ممکن است هزاران نفر از مردان و زنان و پیران و کودکان خردسال با دام و احشام خود در یک حرکت دسته جمعی و بدون وقفه از دشت‌ها و تنگه‌های پوشیده از برف زردکوه آن هم با پای برهنه و حتی بدون جوراب!! عبور کنند بی‌آنکه ذره‌ای از خستگی و یاس و تردید در چهره ایشان نمودار باشد؟ نشاط و سرزندگی از چهره همه اهالی ایل در صحنه صحنه فیلم هویداست و هر کس با دقت و وسواس کاری را که به او محول شده انجام می‌دهد.
این فیلم را که در حقیقت به نحوی مستند تلاش پدران و اجداد این ملت را به تصویر کشیده باید همه اقشار جامعه اعم از جوانان و نخبگان و دانشجویان و مسئولان و... بینند . فیلمی که سرتاسر عبرت درس‌های بی‌نظیر است . بخصوص برای دوران ما که در آستانه پیشرفت و تلاش برای رسیدن به چشم‌اندازها و افق‌های ترسیم شده هستیم .
ایل بختیاری چون “ هدف و غایت “ برایش روشن است از تمام موانع و بن‌بست‌ها با شجاعت و شهامت عبور می‌کند . اگر قرار است از صخره‌های کوه بالا بروند و یا اگر قرار است از رود خروشان کارون عبور کنند با یک ابتکار عمل و بهره‌‌گیری از امکانات و شرایط موجود ،شجاعانه‌ترین و سخت‌ترین کار را به انجام می‌رسانند خلاصه اینکه لحظه لحظه این فیلم نمایش فرهنگ مردانگی و ایستادگی ،‌سختکوشی،‌همت بلند و غلبه غرور آفرین برسختی‌هاست که هر بیننده‌ای را به وجد می‌آورد .
البته فیلم علف و لحظات آن نمونه‌ای از سابقه کار و سخت‌کوشی در فرهنگ ملت ایران است اما آ‌نچه که با دیدن این فیلم برای نسل ما و هر تماشاگر فکوری ایجاد می‌شود این است که با وجود چنین پیشینه‌ای که ملت ما داشته چرا اکنون از زبان برخی دلسوزان و کارشناسان در قبال نهادینه شدن موضوعاتی چون تنبلی‌ اجتماعی ،‌نبود فرهنگ کار و تلاش و رفاه زدگی در اقشار اجتماعی و نسل‌های جدید به عنوان یکی از موانع زیربنایی رشد و توسعه کشور هشدارهای جدی داده می‌شود ؟!
ما را چه شده است که آن‌چنان در دام زندگی ماشینی و ظواهر مدنیت مدرن گرفتار آمده‌ایم که اساسا از هر کار پرزحمت و پرمشقت گریزانیم ؟...!
سبک‌های زندگی حتی در روستاها و شهرهای کوچک و سنتی ما به سمت و سوی رفاه زدگی و پرهیز از سختکوشی سوق داده شده است. نسل‌های جدید غالبا در پی ساده‌ترین راه حل‌ها و کم دردسرترین شغل‌ها و بی‌زحمت‌ترین آنها هستند . حتی برخی جوانان ما به دنبال تحصیل و دانشگاه می‌روند که کار نکند و به اصطلاح پشت میز نشین شوند! البته این یک فضای کلی روانی است که متاسفانه ایجاد شده و فرهنگ و روحیه کار و تلاش را تا حد زیادی تحت الشعاع قرار داده است و بایستی به نحوی علمی و کارشناسانه ،‌بازشناسی و درمان شود زیرا ممکن است همین وضعیت با گذشت زمان به یک فرهنگ نهادینه شده و تثبیت شده مبدل گردد.
نکته پایانی اینکه متاسفانه نظام آموزشی،‌رسانه‌ها ،‌محافل نخبگی و گروه‌های مرجع اجتماعی ما اصولا کار موثر فرهنگی کردن بلد نیستند و نمی‌توانند به تبلیغاتی کردن،‌اثربخش کردن و برجسته سازی پیشینه ملی و افتخارات فرهنگ ایرانی - اسلامی بپردازند . موضوعی که باید به طور جدی مورد توجه باشد تا بتوان با روش‌های تربیتی هنرمندانه و آموزش‌های رسمی و غیررسمی،‌تشخص، اعتماد به نفس ،‌امید به آینده،‌روحیه تلاش و ایستادگی و شهامت را به نسل‌های جدید انتقال دهیم . پیام‌های فیلم مستند “علف” یکی از این ظرفیت‌ها و افتخارات است.

محمد مهدی انصاری

منبع : روزنامه رسالت