پسوریازیس Psoriasis

پلاكهایی از پوست قرمز، ضخیم شده و پوسته دهنده هستند، كه اغلب نواحی متعددی از بدن را مبتلا می‌كنند.
ژنتیك: اغلب به صورت خانوادگی دیده میشود.
نحوه زندگی: ممكن است در نتیجه استرس تشدید گردد.
سن: عامل خطر بستگی به نوع بیماری دارد.
جنس: عامل قابل توجهی نیست.
پسوریازیس در كشورهای غربی، استرایلیا و آمریكای جنوبی و قسمتهایی از آسیا و آفریقا شایع است. انواع متعددی وجود دارند كه كنترل آنها مشكل بوده و در طول زندگی برانگیخته میشوند. پوست قرمز، ضخیم و پوسته دهنده در همه انواع پسوریازیس دیده میشود. نواحی پوسته دهنده، همیشه خارش ندارند، اما اگر این وضعیت قسمتهای زیادی از بدن را درگیر كند، پسوریازیس ممكن است علاوه بر ناراحتی شدید جسمی، باعث آزردگی خاطر از حضور در اجتماع شود.
پلاك پسوریازیس بر روی ارنج
آرنج یك محل شایع برای پلاك پسوریازیس است. سطوح پوسته دهنده پلاكها، تجمعی از سلولهای پوستی مرده هستند.
در قسمتهایی از بدن كه مبتلا به پسوریازیس شده‌اند سلولهای جدید پوست با سرعت بیشتری نسبت به ریزش سلولهای مرده تولید میشوند. این سلولهای اضافی تجمع یافته و پلاكهای ضخیمی را تشكیل می‌دهند. علت آن ناشناخته است. اما یك حمله پسوریازیس ممكن است در نتیجه عفونت، آسیب یا استرس شعله ور یا تشدید شود. بیماری اغلب به صورت خانوادگی دیده میشود بنابراین یك عامل ژنتیك ممكن است دخیل باشد. تقریباً یك نفر از هر ۳ بیمار مبتلا به پسوریازیس، دارای وابستگی نزدیك با یك فرد مبتلا می‌باشد. استفاده از داروهای خاص مثل ضدافسردگیها، داروهای ضدفشارخون، داروهای مسدود كننده گیرنده‌های بتا و داروهای ضد مالاریا می‌توانند باعث ایجاد پسوریازیس در بعضی افراد شوند.
انواع آن:
چهار نوع اصلی از پسوریازیس موجود است كه هر كدام ظاهر متمایزی دارند، بعضی افراد ممكن است به بیش از یك نوع مبتلا شوند.
پسوریازیس پلاكی: شایعترین شكل پسوریازیس است. پسوریازیس پلاكی یك بیماری مادام‌العمر میباشد كه ممكن است در هر سنی ایجاد گردد. این حالت ممكن است علایم زیر را ایجاد نماید:
- پچهایی كه پلاك نامیده میشوند و متشكل از سطوح ضخیم شده پوست قرمز و پوسته دهنده می‌باشند. این پچها معمولاً بر روی آرنجها، زانوها، قسمت تحتانی پشت و سر، در پشت گوشها و خطوط رویش مو ایجاد میشوند. در بعضی موارد، این پلاكها بر روی بافتهای اسكاری قدیمی دیده میشوند.
- خارش متناوب نواحی درگیر.
- تغییر رنگ ناخنها كه با چاله‌های كوچكی پوشیده شده‌اند. در موارد شدید، ناخنها از بسترشان بلند میشوند. علایم پسوریازیس پلاكی تمایل دارند كه برای هفته‌ها یا ماهها ادامه یابند و ممكن است متناوباً عود كنند.
پسوریازیس قطره‌ای: این شكل اغلب كودكان و نوجوانان را مبتلا می‌كند و غالباً بعد از یك عفونت باكتریایی حلقی رخ می‌دهد. علایم تیپیك عبارتند از:
- پچهایی صورتی و سكه‌ای شكل و پوسته دهنده متعدد بر روی پوست، كه هر كدام حدود ۱ سانتی متر (۳/۸ اینچ) قطر داشته و اساساً بر روی پشت و قفسه سینه دیده میشوند.
- خارش متناوب نواحی درگیر پوست.
این علایم معمولاً در عرض ۴-۶ ماه ناپدید میشوند و دوباره عود نمی‌كنند، اما در بیش از نیمی از افراد مبتلا بعداً نوع دیگری از پسوریازیس ایجاد می‌گردد.
پسوریازیس پوسچولر: این حالت نادر، اما بالقوه یك نوع تهدید كننده حیات میباشد كه اصولاً بالغین را مبتلا می‌كند. این وضعیت ممكن است به طور ناگهانی با علایم زیر ظاهر شوند:
- تاولهای كوچك و پر از چرك كه بر روی كف دستها و پاها ایجاد می‌گردد.
- نواحی وسیعی از پوست قرمز، ملتهب و شدیداً حساس میشود.
- ضخیم شدن و پوسته ریزی نسبی نواحی ملتهب.
در انواع شدیدتر، پسوریازیس پوسچولر كل بدن را درگیر می‌كند.
پسوریازیس معكوس: افراد مسن معمولاً‌ دچار این نوع از پسوریازیس می‌شوند. كه در
آن بجای گرفتاری وسیع بدن نواحی بزرگ،
مرطوب و قرمز بر روی چینهای پوستی بوجود می‌آید. بثورات اغلب كشاله ران، پوست زیر پستانها و بعضی اوقات زیر بغلها را گرفتار می‌كنند. پسوریازیس معكوس معمولاً با درمان برطرف میشود. اما ممكن است عود كند.
عوارض:
حدود یك نفر از ۱۰ فرد مبتلا به یكی از انواع پسوریازیس دچار نوعی از آرتریت (التهاب مفصل) میشوند كه معمولاً مفاصل انگشتان یا زانو درگیر میشوند. در پسوریازیس پوسچولر، از دست رفتن تعداد خیلی زیادی از سلولهای سطح پوست ممكن است منجر به دهدیراسیون (از دست رفتن آب بدن)، نارسایی كلیه، عفونت و تب شدید گردد. در صورت عدم درمان، چنین وضعیتی تهدید كننده حیات میباشد.
كارهایی كه باید انجام شوند:
پزشك شما باید بتواند نوع پسوریازیس را از روی ظاهرش تشخیص دهد. اگر فقط پسوریازیس خفیف دارید كه مشكلی ایجاد نمی‌كند. ممكن به این نتیجه برسید كه علایم پوستی را درمان نكنید. در غیر این صورت، باید درمانی را كه پزشكتان توصیه نموده، دنبال نمایید.
درمانهای موضعی:
پسوریازیس معمولاً توسط نرم كننده‌ها جهت نرم كردن پوست درمان میشود. سایر درمانهای شایع فرآورده‌هایی هستند كه حاوی قطران زغال یا ماده‌ای به نام آنترالین بوده، باعث كاهش التهاب و پوسته ریزی می‌گردند.
قطران زغال و آنترالین موثرند اما بوی نامطبوعی داشته، می‌توانند باعث رنگی شدن لباسها و رختخواب شوند. آنترالین را باید فقط بر روی نواحی مبتلا به كاربرد زیرا می‌تواند باعث تحریك پوست سالم گردد.
از طرف دیگر، پزشك شما ممكن است یك فرآورده موضعی كه حاوی یكی از مشتقات ویتامین D به نام كلسی یوتریول است، تجویز نماید. این فرآورده معمولاً روزی ۲ بار به كار می‌رود. این دارو معمولاً هیچ بویی نداشته، باعث رنگی شدن پوست یا لباسها نمیشود و به طور معمول در عرض حدود ۴ هفته تاثیر می‌كند. شما باید توصیه‌های پزشكتان را رعایت نمایید، زیرا این درمان را نباید بر روی صورت یا چینها پوستی به كار برد.
كورتیكواستروئیدهای موضعی نیز ممكن است تجویز شوند. با این وجود، این داروها باید به میزان كم مصرف گردند، زیرا ممكن است باعث عوارض جانبی طولانی مدت مثل نازك شدن پوست شوند.
درمانهای عمومی:
برای پسوریازیس منتشر كه به درمانهای موضعی پاسخ نمی‌دهد، تماس درمانی با اشعه ماوراء بنفش (UV) اغلب موثر است. درمان با UV معمولاً بدون دادن داروهای خوراكی صورت می‌گیرد. درمان با PUVA شامل استفاده از درمان با UV همراه با پسورالن میباشد. پسورالن یك داروی خوراكی است كه قبل از درمان با اشعه ماوراء بنفش به كار می‌رود و كمك می‌كند تا پوست نسبت به اثرات اشعه حساستر شود. این درمان تركیبی، خطر سرطان پوست را اندكی افزایش می‌دهد و فقط زیر نظر یك متخصص پوست باید انجام شود.
دوزهای منظم و كوتاه مدت نور خورشید، اغلب به بهبود پسوریازیس كمك می‌كنند. در معرض قرار گرفتن نواحی مبتلا در برابر نور خورشید، در صورتیكه هوا به اندازه كافی گرم باشد، می‌تواند مفید واقع گردد، اما باید احتیاطات لازم جهت جلوگیری از آفتاب سوختگی را به كار برد.
در موراد خیلی شدید پسوریازیس پوسچرلر، كه فرآورده‌های موضعی ممكن است موثر نباشند، درمان با داروهای خوراكی یا داخل وریدی ممكن است توصیه شوند. داروهایی كه برای این منظور به كار می‌روند، عبارتند از: رتینوئیدها، متوتروكسات (از داروهای ضد سرطان) و سیكلوسپورین (از داروهای ضعیف كننده سیستم ایمنی). با این وجود رتینوئیدها و متوتروكسات می‌توانند باعث ناهنجاری در یك جنین در حال تكامل شوند. بدین علت، نباید از هیچ یك از این داروها در صورتیكه حامله‌اید یا قصد دارید بچه‌دار شوید، استفاده كنید.
پیش‌آگهی بیماری:
هر چند هیچ علاج قطعی برای پسوریازیس وجود ندارد، اما با درمان می‌توان علایم بیماری را تسكین داد و به خیلی از افراد كمك نمود تا یك زندگی طبیعی داشته باشند. در موارد پسوریازیس طولانی مدت، پیوستن به یك گروه كمك به خود، ممكن است مفید واقع شود.

منبع : پایگاه الکترونیکی خدمات پزشکی ایران